۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
غدیر در قرآن، قرآن در غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به 'ه‌گ') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها') |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''، اثر [[انصاري، محمدباقر|محمدباقر انصاری]]، کتابی است سه جلدی به زبان فارسی با موضوع کلام اسلامی و تفسیر قرآن. هدف این کتاب «شناخت قرآن با غدیر و غدیر با قرآن» است، از آن جهت که جاذبه‌اى دوسویه بین قرآن و غدیر ایجاد کرده و با ارائه آن، فرهنگِ قرآنىِ ما با | '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''، اثر [[انصاري، محمدباقر|محمدباقر انصاری]]، کتابی است سه جلدی به زبان فارسی با موضوع کلام اسلامی و تفسیر قرآن. هدف این کتاب «شناخت قرآن با غدیر و غدیر با قرآن» است، از آن جهت که جاذبه‌اى دوسویه بین قرآن و غدیر ایجاد کرده و با ارائه آن، فرهنگِ قرآنىِ ما با دریچه‌هاى تازه‌اى روبهرو خواهد شد؛ همان گونه که فرهنگ غدیرمان فصلهاى نوینى از معارف قرآنى را به روى خود باز خواهد کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/10 ر.ک: پیشگفتار کتاب، ج1، ص10]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
او درباره انگیزه تألیف این اثر می‌نویسد: «تألیف قرآنى غدیر از روزى آغاز شد که تألیفات گذشته خود درباره غدیر را مورد بازبینى قرار مىدادم. اولین بار که تألیفات مربوط به غدیر را مطالعه مىکردم، دو آیه معروف '''يا أَيهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيك مِنْ رَبِّك''' (مائده: 67) و '''اَلْيوْمَ أَكمَلْتُ لَكمْ دِينَكمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيكمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكمُ الْإِسْلامَ دِيناً''' (مائده: 3) بهعنوان دو آیه مربوط به غدیر در اکثر کتب مطرح بود. وقتى به داستان اعتراض حارث فهرى در متن واقعه غدیر برخوردم، متوجه شدم دو آیه '''وَ إِذْ قالُوا اللّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِك فَأَمْطِرْ عَلَينا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِيمٍ''')انفال: 32) و '''سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ''' (معارج: 1) نیز مستقیماً درباره غدیر نازل شده است. | او درباره انگیزه تألیف این اثر می‌نویسد: «تألیف قرآنى غدیر از روزى آغاز شد که تألیفات گذشته خود درباره غدیر را مورد بازبینى قرار مىدادم. اولین بار که تألیفات مربوط به غدیر را مطالعه مىکردم، دو آیه معروف '''يا أَيهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيك مِنْ رَبِّك''' (مائده: 67) و '''اَلْيوْمَ أَكمَلْتُ لَكمْ دِينَكمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيكمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكمُ الْإِسْلامَ دِيناً''' (مائده: 3) بهعنوان دو آیه مربوط به غدیر در اکثر کتب مطرح بود. وقتى به داستان اعتراض حارث فهرى در متن واقعه غدیر برخوردم، متوجه شدم دو آیه '''وَ إِذْ قالُوا اللّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِك فَأَمْطِرْ عَلَينا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِيمٍ''')انفال: 32) و '''سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ''' (معارج: 1) نیز مستقیماً درباره غدیر نازل شده است. | ||
آنگاه که تحقیق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز کردم و سپس به ترجمه آن پرداختم، مراجعه به قرآن در موارد بسیارى از خطبه مرا متوجه حضور کلام اللّه در متن غدیر نمود؛ چه آنکه 65 آیه در خطابه پیامبر(ص) در غدیر مورد استناد قرار گرفته و 35 آیه در متن سخنرانى تفسیر شده است. این همه براى من | آنگاه که تحقیق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز کردم و سپس به ترجمه آن پرداختم، مراجعه به قرآن در موارد بسیارى از خطبه مرا متوجه حضور کلام اللّه در متن غدیر نمود؛ چه آنکه 65 آیه در خطابه پیامبر(ص) در غدیر مورد استناد قرار گرفته و 35 آیه در متن سخنرانى تفسیر شده است. این همه براى من تازه‌هایى بود که مرا شگفتزده نمود و باورهاى تازه‌اى را پیش رویم قرار داد. احساس کردم طى سالهاى متمادى بااینکه متوجه ارتباط قرآن و غدیر بودم، ولى گویا از عمق آن غافل بوده‌ام. تصمیم گرفتم بار دیگر متون حدیثى و تاریخى مربوط به غدیر را به‌دقت مطالعه کنم و با نگاهى که قرآن را در لابهلاى صفحات غدیر جستجو مىکند، آنچه را تاکنون دیده‌ام مورد بازبینى قرار دهم... نزول بیش از دویست آیه قرآن از اول خروج از مدینه تا بازگشت، در کنار صد آیه در متن خطابه غدیر، احساس اعجابانگیزى در من به وجود آورد...»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/6 ر.ک: همان، ص6-7]</ref>. | ||
کتاب حاضر در سه جلد به تفصیل ذیل فصلبندى شده است: «بخش اول کتاب به آیات نازلشده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد، که دربرگیرنده آیات مربوط به اقدامات پیامبر(ص) از یکسو و اقدامات منافقین از سوى دیگر است. جلد اول بهطور کامل در اختیار این بخش قرار دارد. | کتاب حاضر در سه جلد به تفصیل ذیل فصلبندى شده است: «بخش اول کتاب به آیات نازلشده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد، که دربرگیرنده آیات مربوط به اقدامات پیامبر(ص) از یکسو و اقدامات منافقین از سوى دیگر است. جلد اول بهطور کامل در اختیار این بخش قرار دارد. | ||
بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که | بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که جلوه‌هاى مختلفى خواهد داشت. گاهى یک مفهوم بهصورت کلى در سراسر قرآن تفسیر شده است. در مواردى یک سوره بهطور کامل و یا یک آیه بهصراحت تفسیر شده است. در مواردى آیات قرآن بهصورت اقتباس و استشهاد تفسیر گردیده است. مواردى نیز وجود دارد که ائمه(ع)، آیه‌اى را به فرازى از واقعه غدیر تفسیر فرموده‌اند. جلد دوم کتاب نیز بهطور کامل به این بخش اختصاص دارد. | ||
بخش سوم کتاب یک جمعبندى داستانى از مراحل حضور آیات قرآن در واقعه غدیر بهصورتهاى مختلف آن از نزول و تفسیر و استشهاد و اقتباس است. جلد سوم کتاب با این بخش آغاز مىشود. | بخش سوم کتاب یک جمعبندى داستانى از مراحل حضور آیات قرآن در واقعه غدیر بهصورتهاى مختلف آن از نزول و تفسیر و استشهاد و اقتباس است. جلد سوم کتاب با این بخش آغاز مىشود. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
بخش چهارم موارد مربوط به شئون قرآن را در بر خواهد داشت که طى واقعه غدیر بیان شده است و شامل عظمت قرآن و محتواى آن و معرفى سرپرست و مفسر قرآن و نهایتاً وظایف ما درباره قرآن خواهد بود. این بخش قسمت دوم از جلد سوم کتاب است. | بخش چهارم موارد مربوط به شئون قرآن را در بر خواهد داشت که طى واقعه غدیر بیان شده است و شامل عظمت قرآن و محتواى آن و معرفى سرپرست و مفسر قرآن و نهایتاً وظایف ما درباره قرآن خواهد بود. این بخش قسمت دوم از جلد سوم کتاب است. | ||
بخش پنجم کتاب بهطور طبیعى زاییده بخشهاى گذشته است. انبوه مطالب جمعآورىشده، تجزیه و تحلیلى برخاسته از جمعبندى و بازنگرى آنها را مىطلبید که عنوان «پژوهشهاى قرآنى غدیر» را براى آن برگزیدم. در این بخش ابتدا تحلیلهاى اعتقادى تاریخى غدیر مطرح خواهد شد. آمارهاى قرآنى غدیر، فصل دیگرى از این بخش است. موضوعبندى و جمعبندىهاى علمى نیز جنبه دیگرى است که در این فصل بدان پرداخته‌ام. قسمت سوم از جلد سوم به این بخش اختصاص یافته است. | بخش پنجم کتاب بهطور طبیعى زاییده بخشهاى گذشته است. انبوه مطالب جمعآورىشده، تجزیه و تحلیلى برخاسته از جمعبندى و بازنگرى آنها را مىطلبید که عنوان «پژوهشهاى قرآنى غدیر» را براى آن برگزیدم. در این بخش ابتدا تحلیلهاى اعتقادى تاریخى غدیر مطرح خواهد شد. آمارهاى قرآنى غدیر، فصل دیگرى از این بخش است. موضوعبندى و جمعبندىهاى علمى نیز جنبه دیگرى است که در این فصل بدان پرداخته‌ام. قسمت سوم از جلد سوم به این بخش اختصاص یافته است. | ||
بخش ششم گشت و گذارى در گوشه و کنار تاریخ براى یافتن جزئیاتى در حاشیه قرآن و غدیر است. این بخش با عنوان «تاریخچه قرآنى غدیر» دربردارنده نکات شیرینى از | بخش ششم گشت و گذارى در گوشه و کنار تاریخ براى یافتن جزئیاتى در حاشیه قرآن و غدیر است. این بخش با عنوان «تاریخچه قرآنى غدیر» دربردارنده نکات شیرینى از گذشته‌هاى منسجم قرآن و غدیر است. در فرازى از آن معرفى قرآنى غدیر را به تماشا خواهیم نشست و فرازى دیگر اتمام حجتهاى قرآنى غدیر است که در طول چهارده قرن اسلام استناد غدیر به قرآن را نشان داده است. دعاها و زیاراتى که غدیر را در سایه قرآن ذکر کرده، نمونه جالبى است که تازگى خواهد داشت. اشعار زیبایى که محتواى قرآنى غدیر را به نظم کشیده، جلوه دیگرى از این سابقه است. | ||
پایانبخش این فصل معرفى کتاب‌هاى مستقلى است که تاکنون درباره ارتباط قرآن و غدیر تألیف شده است و سپس به معرفى منابع قرآنى غدیر خواهیم پرداخت. این بخش، قسمت پایانىِ جلد سوم کتاب حاضر است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/11 ر.ک: همان، ص11-12]</ref>. | پایانبخش این فصل معرفى کتاب‌هاى مستقلى است که تاکنون درباره ارتباط قرآن و غدیر تألیف شده است و سپس به معرفى منابع قرآنى غدیر خواهیم پرداخت. این بخش، قسمت پایانىِ جلد سوم کتاب حاضر است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/11 ر.ک: همان، ص11-12]</ref>. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
# قبل از مطرح کردن هر آیه، زمینه‌اى که در آن نازل شده بهعنوان «موقعیت تاریخى» آن تبیین شده تا موقعیت زمانى و مکانى آن روشن باشد. همچنین جایگاه آن آیه در قرآن بهعنوان موقعیت قرآنى بیان شده، تا نتیجه‌گیرى از آن دقیق شود. | # قبل از مطرح کردن هر آیه، زمینه‌اى که در آن نازل شده بهعنوان «موقعیت تاریخى» آن تبیین شده تا موقعیت زمانى و مکانى آن روشن باشد. همچنین جایگاه آن آیه در قرآن بهعنوان موقعیت قرآنى بیان شده، تا نتیجه‌گیرى از آن دقیق شود. | ||
# پیش از مطرح کردن هر حدیث، آمادگى فکرى براى دریافت آن ایجاد شده است. پس از ذکر حدیث نیز، به کیفیت ارتباط آن با قرآن و نتیجه‌گیرى پرداخته‌ایم. در این راستا براى تکمیل استناد در موارد لازم متن عربى حدیث را عیناً آورده‌ایم. | # پیش از مطرح کردن هر حدیث، آمادگى فکرى براى دریافت آن ایجاد شده است. پس از ذکر حدیث نیز، به کیفیت ارتباط آن با قرآن و نتیجه‌گیرى پرداخته‌ایم. در این راستا براى تکمیل استناد در موارد لازم متن عربى حدیث را عیناً آورده‌ایم. | ||
# کلیه منابع حدیثى، تفسیرى، تاریخى، اعتقادى اسلامى - از کتب شیعه و اهل سنت - در کتاب حاضر مورد مراجعه قرار گرفته و متون مربوط به موضوع از آنها استخراج گردیده است. این جستجو در مواردى طبق | # کلیه منابع حدیثى، تفسیرى، تاریخى، اعتقادى اسلامى - از کتب شیعه و اهل سنت - در کتاب حاضر مورد مراجعه قرار گرفته و متون مربوط به موضوع از آنها استخراج گردیده است. این جستجو در مواردى طبق واژه‌ها و کلمات صریح بوده و در مواردى دقت در معانى و ظرافت مطالب توجه ما را به ارتباط قرآنى - غدیرىِ آن جلب نموده است. | ||
# موارد بسیارى از کتاب حاضر مربوط به متن خطابه غدیر است که بهصورت مقابلهشده بر منابع نُه‌گانه‌اش در کتاب «اسرار غدیر» در 11 بخش تنظیم شده است. | # موارد بسیارى از کتاب حاضر مربوط به متن خطابه غدیر است که بهصورت مقابلهشده بر منابع نُه‌گانه‌اش در کتاب «اسرار غدیر» در 11 بخش تنظیم شده است. | ||
بنابراین موارد ارجاع به کتاب «اسرار غدیر» با ذکر بخش مربوط به آن فرازِ خطبه خواهد بود. براى تسهیل مراجعه، در پایان بخش سوم کتاب حاضر، متن کامل خطبه و ترجمه آن آورده مىشود و مواردى که مربوط به برخى | بنابراین موارد ارجاع به کتاب «اسرار غدیر» با ذکر بخش مربوط به آن فرازِ خطبه خواهد بود. براى تسهیل مراجعه، در پایان بخش سوم کتاب حاضر، متن کامل خطبه و ترجمه آن آورده مىشود و مواردى که مربوط به برخى نسخه‌هاست و در کتاب حاضر مورد استناد بوده، در پاورقى ذکر مىشود»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/11 ر.ک: همان]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||