خاورشناسان و جمع و تدوین قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها

حاصل مطالعات انجام‎شده در این پژوهش در سه فصل سامان یافته است. فصل اول به تبیین دیدگاه‌های مسلمانان درباره جمع و تدوین قرآن اختصاص یافته؛ فصل دوم، سیر تاریخی دیدگاه‌های خاورشناسان را درباره جمع قرآن بررسی می‌کند و فصل سوم، با طبقه‎بندی شبهه‌ها و ایرادهای دانشمندان غربی تا حد امکان آن‎ها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>.

==گزارش محتوا==

# در منابع اسلامی، «جمع قرآن» به معانی مختلفی، از جمله حفظ و ازبرکردن قرآن و نیز گردآوری و تدوین آمده است.

# منابع تاریخی، شمار زیادی از حافظان قرآن کریم را گزارش کرده‌اند.

# برخی از دانشمندان مسلمان، معتقدند: قرآن کریم در زمان پیامبر(ص) نگاشته شد.

# برخی از دانشمندان مسلمان، معتقدند: جمع و تدوین قرآن در زمان پیامبر(ص) انجام گرفته است.

# نزاع و اختلافی که برتون سعی کرده در بین فقهای مسلمان نشان بدهد، واقعی نیست.

# نظریه برتون درباره جمع قرآن، اساساً تحلیلی به نظر می‌رسد و بنیان علمی ندارد.

# روش‎شناسی ونزبرو حاوی تناقض است؛ زیرا وی تلاش کرده با توجه به تحلیل ادبی منابع به حقایق تاریخی دست پیدا کند؛ درحالی‎که از تحلیل ادبی می‌توان نتایج مختلف تاریخ به دست آورد.

# شواهد باستان‎شناختی بسیاری، از جمله نسخه‌های خطی مسجد صنعا، کتیبه‌های قبة‎الصخره، کتیبه‌های مسجدالنبی و پاپیروس‎ها و سکه‌های قرن نخست هجری، ادعاهای مینگانا و ونزبرو را انکار می‌کنند.