طبقات ناصری: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ سپتامبر ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'هها' به 'ه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'مخصوصا' به 'مخصوصاً')
جز (جایگزینی متن - 'هها' به 'ه‌ها')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۳: خط ۲۳:
| چاپ =1
| چاپ =1
  | تعداد جلد =2
  | تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02870
| کتابخوان همراه نور =02870
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =


خط ۵۳: خط ۵۴:
سادگى و سلامت و شكستگى عبارات و شكفتگى جملات و الفاظ به درجه‌اى است كه در برخى از اين محاسن از نثر تاريخ بيهقى پيشى گرفته است و بقول مصحح كتاب آقاى عبدالحى حبيبى «مولانا نثر نويسى است جادو نگار و طبقات وى از شهكارهاى نثر زبان پارسى است.»
سادگى و سلامت و شكستگى عبارات و شكفتگى جملات و الفاظ به درجه‌اى است كه در برخى از اين محاسن از نثر تاريخ بيهقى پيشى گرفته است و بقول مصحح كتاب آقاى عبدالحى حبيبى «مولانا نثر نويسى است جادو نگار و طبقات وى از شهكارهاى نثر زبان پارسى است.»


علما و شعرا و نويسندگان اين عصر مى‌كوشيدند تا بيشتر از لغات و تركيبات فارسى استفاده كنند و حتى زبان دربارى اين دوره نيز زبان فارسى شد و كوشش مى‌شد تا حتى المقدور از واژه‌هاى عربى در مكاتبات و مراسلات و كتب استفاده نشود و قاضى منهاج سراج نيز از اين اصل عدول نكرده است و كلمات زيباى فارسى را در تاريخ خود گنجانيده و از آوردن واژه‌هاى عربى تا جايى كه توانسته خوددارى كرده هر چند كه زياد موفق نگرديده است و در پاره‌اى موارد تاريخ‌ها را به زبان عربى نقل نموده و جمله‌هاى نعتى مثل رضى الله عنه، رضى الله عنهم، برّد الله مضاجعهم نورّ الله مرقده، نورالله مراقدهم و غيره را نيز آورده است. همچنين حمد خداوند و نعت رسول اكرم در پاره‌اى از سر فصل‌ها مخصوصاً در ديباچه بزبان عربى است.
علما و شعرا و نويسندگان اين عصر مى‌كوشيدند تا بيشتر از لغات و تركيبات فارسى استفاده كنند و حتى زبان دربارى اين دوره نيز زبان فارسى شد و كوشش مى‌شد تا حتى المقدور از واژه‌هاى عربى در مكاتبات و مراسلات و كتب استفاده نشود و قاضى منهاج سراج نيز از اين اصل عدول نكرده است و كلمات زيباى فارسى را در تاريخ خود گنجانيده و از آوردن واژه‌هاى عربى تا جايى كه توانسته خوددارى كرده هر چند كه زياد موفق نگرديده است و در پاره‌اى موارد تاريخ‌ها را به زبان عربى نقل نموده و جمله‌هاى نعتى مثل رضى‌الله‌عنه، رضى‌الله‌عنهم، برّد الله مضاجعهم نورّ الله مرقده، نورالله مراقدهم و غيره را نيز آورده است. همچنين حمد خداوند و نعت رسول اكرم در پاره‌اى از سر فصل‌ها مخصوصاً در ديباچه بزبان عربى است.


قاضى كوشيده تا خود را از زبان عربى دور نگه دارد اما كاملا موفق نبوده و قصايد و اشعار عربى را در كتاب خود بويژه در جلد دوم آورده است و نيز از تعريف و تمجيد از ممدوح بحد افراط هم بزبان فارسى و هم بزبان عربى كوتاهى نكرده كه ما از آوردن نمونه‌هاى آن كه بفراوانى در كتاب ديده مى‌شود پرهيز كرديم.
قاضى كوشيده تا خود را از زبان عربى دور نگه دارد اما كاملا موفق نبوده و قصايد و اشعار عربى را در كتاب خود بويژه در جلد دوم آورده است و نيز از تعريف و تمجيد از ممدوح بحد افراط هم بزبان فارسى و هم بزبان عربى كوتاهى نكرده كه ما از آوردن نمونه‌هاى آن كه بفراوانى در كتاب ديده مى‌شود پرهيز كرديم.
خط ۷۷: خط ۷۸:
مصحح فاضل كتاب استاد عبدالحى حبيبى بدين نكته مفصلا اشاره كرده‌اند كه ما فقط به ذكر نام اين كتب مى‌پردازيم.
مصحح فاضل كتاب استاد عبدالحى حبيبى بدين نكته مفصلا اشاره كرده‌اند كه ما فقط به ذكر نام اين كتب مى‌پردازيم.


تاريخ ولاة خراسان/تكملة اللطايف/تاريخ بيهقى/احداث الزمان مؤلف ابى عبدالله بن عبدالرحمن شيبانى/سنن ابوداود سجستانى مؤلف سليمان بن الاشعث سجستانى/البدء و التاريخ مقدسى/تاريخ يمينى محمد عتبى نسب نامه غوريان فخرالدين مبارك شاه/تاريخ ابن الهيصم نابى/كتاب اغانى ابواسحاق موصلى و دهها كتاب ديگر.
تاريخ ولاة خراسان/تكملة اللطايف/تاريخ بيهقى/احداث الزمان مؤلف ابى عبدالله بن عبدالرحمن شيبانى/سنن ابوداود سجستانى مؤلف سليمان بن الاشعث سجستانى/البدء و التاريخ مقدسى/تاريخ يمينى محمد عتبى نسب نامه غوريان فخرالدين مبارك شاه/تاريخ ابن الهيصم نابى/كتاب اغانى ابواسحاق موصلى و ده‌ها كتاب ديگر.


علاوه بر مآخذ كتبى و كتب تاريخى كه مولانا در اثناى تحرير طبقات در دست داشته تقريبا نصف كتاب عبارت از رواياتى است كه مولانا از اشخاص ثقه و ثابت العقول شنيده و يا مشاهدات خود او است و برخى از سماعهاى وى نيز در كتاب موجود است و خود مولانا از اشخاص شنيده كه بر قول آنها اعتمادى توان كرد و در اين مورد در ديباچه كتاب گويد:
علاوه بر مآخذ كتبى و كتب تاريخى كه مولانا در اثناى تحرير طبقات در دست داشته تقريبا نصف كتاب عبارت از رواياتى است كه مولانا از اشخاص ثقه و ثابت العقول شنيده و يا مشاهدات خود او است و برخى از سماعهاى وى نيز در كتاب موجود است و خود مولانا از اشخاص شنيده كه بر قول آنها اعتمادى توان كرد و در اين مورد در ديباچه كتاب گويد:
خط ۸۹: خط ۹۰:
==جنبه‌هاى تاريخ نگارى==
==جنبه‌هاى تاريخ نگارى==


از لحاظ جنبه‌هاى تاريخ نگارى مولانا قاضى بر عكس ابوالفضل بيهقى كه شجاع و نترس و بيباك است و از اظهار حقايق باكى ندارد او طرف احتياط و اعتدال و ميانه روى را رعايت كرده و صراحت لهجه و شهامت كلامى كه بيهقى داشته قاضى نداشته است. استاد حبيبى مى‌گويند: منهاج سراج در صراحت لهجه از اسلاف خويش چون بيهقى پيروى نكرده (وى شخصى بود نهايت محتاط و مداح و جز مراتب سپاس و ستايش بزرگان و ملوك چيزى را ننگاشته و جنبه تنقيد را از تاريخ نگارى خويش دور داشت و در اكثر فصول و پايان ابحاث، دعاى غير مستجاب، حيات دائمى پادشاه و ملوك و امرا را بر خود لازم داشت. بنابراين كتاب وى با تألیف گرانبها و ارجمند بيهقى همدوش و همباز قرار داد نمى‌توانيم ص 770 ترجمه مؤلف.
از لحاظ جنبه‌هاى تاريخ نگارى مولانا قاضى بر عكس ابوالفضل بيهقى كه شجاع و نترس و بيباك است و از اظهار حقايق باكى ندارد او طرف احتياط و اعتدال و ميانه روى را رعايت كرده و صراحت لهجه و شهامت كلامى كه بيهقى داشته قاضى نداشته است. استاد حبيبى مى‌گويند: منهاج سراج در صراحت لهجه از اسلاف خويش چون بيهقى پيروى نكرده (وى شخصى بود نهايت محتاط و مداح و جز مراتب سپاس و ستايش بزرگان و ملوك چيزى را ننگاشته و جنبه تنقيد را از تاريخ نگارى خويش دور داشت و در اكثر فصول و پايان ابحاث، دعاى غير مستجاب، حيات دائمى پادشاه و ملوك و امرا را بر خود لازم داشت. بنابراین كتاب وى با تألیف گرانبها و ارجمند بيهقى همدوش و همباز قرار داد نمى‌توانيم ص 770 ترجمه مؤلف.


مولانا از بدو كتاب تا اتمام آن تماما آداب دربار ملوك و سلاطين فعال ما يشاء را نگاه داشت و در ضبط حوادث از صراحت لهجه اعراض نمود و از صداقت محض كار نگرفت و از لف نوشته‌هاى او بر می‌آید كه در مقابل هر مدحى طمعى كرد و ثناى ملوك را بر اساس منافع شخصى خود نهاد كه از سراپاى عبارات كتابش هويدا است ص 770، نمونه‌هاى زيادى را مى‌توان، از كتاب بعنوان شاهد آورد كه در مدح امرا و حكام و حتى خونخواران مغول گفته است و در حقيقت درّ لفظ درى را در پاى خوكان ريخته است.
مولانا از بدو كتاب تا اتمام آن تماما آداب دربار ملوك و سلاطين فعال ما يشاء را نگاه داشت و در ضبط حوادث از صراحت لهجه اعراض نمود و از صداقت محض كار نگرفت و از لف نوشته‌هاى او بر می‌آید كه در مقابل هر مدحى طمعى كرد و ثناى ملوك را بر اساس منافع شخصى خود نهاد كه از سراپاى عبارات كتابش هويدا است ص 770، نمونه‌هاى زيادى را مى‌توان، از كتاب بعنوان شاهد آورد كه در مدح امرا و حكام و حتى خونخواران مغول گفته است و در حقيقت درّ لفظ درى را در پاى خوكان ريخته است.
خط ۹۷: خط ۹۸:
اما از لحاظ روش تاريخ نويسى هر چند كه بيهقى بر قاضى منهاج برترى دارد، در طرز تحرير و سبک انشاى روان و سليس، مولانا بر آن مورخ برترى و سبقت دارد، داراى نثرى بسيار شيرين و محكم است و مزاياى فراوان در سبک و اسلوب دارد كه مورد اقتباس و تقليد بيشتر مورخان بعد از او قرار گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34952/1/210 برگرفته از كتاب تاريخ نگاران تأليف دكتر جعفر حميدى «انتشارات دانشگاه شهيد بهشتى» ص 210]</ref>
اما از لحاظ روش تاريخ نويسى هر چند كه بيهقى بر قاضى منهاج برترى دارد، در طرز تحرير و سبک انشاى روان و سليس، مولانا بر آن مورخ برترى و سبقت دارد، داراى نثرى بسيار شيرين و محكم است و مزاياى فراوان در سبک و اسلوب دارد كه مورد اقتباس و تقليد بيشتر مورخان بعد از او قرار گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34952/1/210 برگرفته از كتاب تاريخ نگاران تأليف دكتر جعفر حميدى «انتشارات دانشگاه شهيد بهشتى» ص 210]</ref>
==پانویس ==
==پانویس ==
<references />
<references/>


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:تاریخ (عمومی)]]
[[رده:تاریخ (عمومی)]]
[[رده:تاریخ آسیا]]
[[رده:تاریخ آسیا]]
[[رده: 25 مهر الی 24 آبان(97)]]