۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مخفی، زیب‌النسا بیگم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR21558.jpg|بندانگشتی|مخفی، زیب‌النسا بیگم]] | [[پرونده:NUR21558.jpg|بندانگشتی|مخفی، زیب‌النسا بیگم]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |مخفی، زیب‌النسا بیگم | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |اورنگزیب | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" | 1069ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |هند | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" | 1118ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |حافظه مریم بیگم | ||
ملا محمدسعیداشرف مازندرانی | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" | | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE21558AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''زیبالنساء بیگم''' | '''زیبالنساء بیگم''' (1069-1118ق/1659-1707م)، شاعره شیرینسخن عصر اورنگزیب عالمگیر بود. پدرش اورنگزیب، از شاهان معروف سلسله گورکانیان هند بود. دیوان اشعار او به طبع رسیده است. «زيب التفاسير» نیز از جمله آثار وی است که به سرپرستی او نوشته شد. او در سال 1113ق، در سن 65 سالگی جان به جانآفرین سپرد. | ||
==کودکی و آموزش== | ==کودکی و آموزش== | ||
زیبالنساء در ماه شوال 1048ق، از بطن مادر ایرانیالاصل، دلرَس بانو، دخت شاهنواز خان صفوی، زاده شد. هنگام تولد او در کاخ شاهی جشن باشکوهی برپا شد. به مساکین و فقرا خیرات داده شد. خانمی به نام مَیّابایی شیردادن او را برعهده گرفت. میابایی زن بسیار عاقله و فرزانهای بود. صبحها که او قرآن میخواند، زیبالنساء نزد او مینشست و گوش میداد<ref>ر.ک: علیخان، زیبالنساء، ص134</ref>. | زیبالنساء در ماه شوال 1048ق، از بطن مادر ایرانیالاصل، دلرَس بانو، دخت شاهنواز خان صفوی، زاده شد. هنگام تولد او در کاخ شاهی جشن باشکوهی برپا شد. به مساکین و فقرا خیرات داده شد. خانمی به نام مَیّابایی شیردادن او را برعهده گرفت. میابایی زن بسیار عاقله و فرزانهای بود. صبحها که او قرآن میخواند، زیبالنساء نزد او مینشست و گوش میداد<ref>ر.ک: علیخان، زیبالنساء، ص134</ref>. | ||
زیبالنساء در سن پنج سالگی قرآن مجید را نزد حافظه مریم بیگم، مادر عنایتالله خان، یکی از درباریان اورنگزیب، فراگرفت. هنگامی که او در سن هفت، هشت سالگی قرآن را حفظ کرد، پدرش اورنگزیب بسیار خوشحال شد و سی هزار اشرفی جایزه داد. اورنگزیب، ملا | زیبالنساء در سن پنج سالگی قرآن مجید را نزد حافظه مریم بیگم، مادر عنایتالله خان، یکی از درباریان اورنگزیب، فراگرفت. هنگامی که او در سن هفت، هشت سالگی قرآن را حفظ کرد، پدرش اورنگزیب بسیار خوشحال شد و سی هزار اشرفی جایزه داد. اورنگزیب، ملا محمدسعیداشرف مازندرانی، نوه ملا سعیدتقی مجلسی را که از ایران به هند رفته بود، به استادی دخترش گماشت. زیبالنساء زبانهای فارسی و عربی را نزد ملا فراگرفت. طبعش بارور و ذوق شعری در او پدیدار شد. او «مخفی» تخلص کرد و از سنین سیزده، چهارده سالگی شروع به سرودن شعر کرد. مخفی اشعارش را برای اصلاح به ملا اشرف میداد. ملا نهتنها در شاعری و علم هیئت تبحر کامل داشت، بلکه خطهای نسخ، نستعلیق و شکسته را بسیار خوب مینوشت<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==اشتیاق به دانش== | ==اشتیاق به دانش== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
==شعر و شاعری== | ==شعر و شاعری== | ||
مخفی در بدیههگویی ید طولایی داشت؛ گویند شبی در حضور پدرش اورنگزیب، مشاعره آغاز گردید؛ اورنگزیب چهار کلمه بیگانه، چشم، وطن و دل را مطرح ساخت و از شعرای مجلس خواست تا آن چهار کلمه را در یک بیت بگنجانند. جایزه این مسابقه قطعه الماس گرانبهایی بود. شاهزادگان و حاضران مجلس ابیاتی ساختند، ولی مقبول طبع اورنگزیب نیفتاد. مخفی نیز این بیت را سرود: | مخفی در بدیههگویی ید طولایی داشت؛ گویند شبی در حضور پدرش اورنگزیب، مشاعره آغاز گردید؛ اورنگزیب چهار کلمه بیگانه، چشم، وطن و دل را مطرح ساخت و از شعرای مجلس خواست تا آن چهار کلمه را در یک بیت بگنجانند. جایزه این مسابقه قطعه الماس گرانبهایی بود. شاهزادگان و حاضران مجلس ابیاتی ساختند، ولی مقبول طبع اورنگزیب نیفتاد. مخفی نیز این بیت را سرود: | ||
'''بیگانهوار میگذری از دیار چشم | '''بیگانهوار میگذری از دیار چشم''' | ||
ای نور دیده حب وطن در دل تو نیست | ای نور دیده حب وطن در دل تو نیست | ||
اورنگزیب بیت را پسندید و مخفی برنده آن قطعه الماس شد<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>. | اورنگزیب بیت را پسندید و مخفی برنده آن قطعه الماس شد<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۹: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||