۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مجموعة من رسائل جابر بن حيان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌س' به 'ی‌س'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌س' به 'ی‌س') |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
«كتاب الحدود»، از جمله رسالههای ارزشمند این مجموعه است که به ذکر حدود و طبقهبندی علوم اختصاص دارد. به نظر می‌رسد طبقهبندی [[جابر بن حیان]] در زمره اولین طبقهبندیها از علوم در جهان اسلام است که بر اساس تقسیمبندی دوتایی شکل گرفته است. [[جابر بن حیان]] بر اساس نگرش خود از نظام طبیعت و ظاهراً با توجه به نظریه توازن خود، به طبقهبندی متفاوتی از علوم دست یازیده است. | «كتاب الحدود»، از جمله رسالههای ارزشمند این مجموعه است که به ذکر حدود و طبقهبندی علوم اختصاص دارد. به نظر می‌رسد طبقهبندی [[جابر بن حیان]] در زمره اولین طبقهبندیها از علوم در جهان اسلام است که بر اساس تقسیمبندی دوتایی شکل گرفته است. [[جابر بن حیان]] بر اساس نگرش خود از نظام طبیعت و ظاهراً با توجه به نظریه توازن خود، به طبقهبندی متفاوتی از علوم دست یازیده است. | ||
«كتاب الحدود»، رساله‌ای است حاوی مجموعه‌ای از تعاریف از علوم و دیگر مفاهیم علمی که جابر خود اهمیت و ارزش آن را خاطرنشان | «كتاب الحدود»، رساله‌ای است حاوی مجموعه‌ای از تعاریف از علوم و دیگر مفاهیم علمی که جابر خود اهمیت و ارزش آن را خاطرنشان می‌سازد. در واقع وی نهتنها این مطلب را در مقدمه این رساله به خواننده گوشزد می‌کند، بلکه در چندین جای دیگر این مجموعه نیز به آن تصریح می‌نماید<ref>ر.ک: خزائیلی نجفآبادی، محمدباقر، ص77</ref>. | ||
تعیین حدود علوم دنیوی ظاهراً آسان است. این علم مربوط به صوری است که بهوسیله عقل و نفس به جهت جلب منفعت و دفع ضرر قبل از مرگ حاصل می‌گردد. جابر تصریح می‌کند که عقل و نفس به این دلیل در کنار هم ذکر شده‌اند که این تعریف، علم به امور شهوانی را که بهتنهایی مربوط به نفس است، از دستهبندی خارج می‌کند. به همین ترتیب رأی را نیز که خاص عقل در حالت استقلال از نفس است، در بر نمی‌گیرد. سایر علوم دنیوی که در واقع مرتبط به وجوه مختلف ممکن فعالیت کیمیایی هستند، صرف نظر از تمامی علوم دیگر بر اساس معیار کفایت طبقهبندی شده‌اند. علوم شریف، علومی هستند که انسان را در قوام یک زندگانی پررونق بهطور کامل کفایت کرده و از تمامی مردم بی‌نیاز می‌گرداند. این علوم عبارتند از معارف ضروری برای کیمیاگری که جابر تحت این جداول، مجموعه‌ای از صنایع نسبتاً پیچیده و مؤثر را ذکر می‌کند که بر اساس همان معیار طبقهبندی شده‌اند<ref>رک: همان، ص79-78</ref>. | تعیین حدود علوم دنیوی ظاهراً آسان است. این علم مربوط به صوری است که بهوسیله عقل و نفس به جهت جلب منفعت و دفع ضرر قبل از مرگ حاصل می‌گردد. جابر تصریح می‌کند که عقل و نفس به این دلیل در کنار هم ذکر شده‌اند که این تعریف، علم به امور شهوانی را که بهتنهایی مربوط به نفس است، از دستهبندی خارج می‌کند. به همین ترتیب رأی را نیز که خاص عقل در حالت استقلال از نفس است، در بر نمی‌گیرد. سایر علوم دنیوی که در واقع مرتبط به وجوه مختلف ممکن فعالیت کیمیایی هستند، صرف نظر از تمامی علوم دیگر بر اساس معیار کفایت طبقهبندی شده‌اند. علوم شریف، علومی هستند که انسان را در قوام یک زندگانی پررونق بهطور کامل کفایت کرده و از تمامی مردم بی‌نیاز می‌گرداند. این علوم عبارتند از معارف ضروری برای کیمیاگری که جابر تحت این جداول، مجموعه‌ای از صنایع نسبتاً پیچیده و مؤثر را ذکر می‌کند که بر اساس همان معیار طبقهبندی شده‌اند<ref>رک: همان، ص79-78</ref>. | ||