۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان اشعار مفتون همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌گ' به 'ی‌گ') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
دیوان مفتون با مقدمه استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] در شرححال [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] آغاز شده است. وی | دیوان مفتون با مقدمه استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] در شرححال [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] آغاز شده است. وی مقدمه‌اش را با این عبارت آغاز می‌کند: «گویی که شهرها و آبادیها چون کسان، دوره‌های نیکبختی و بدبختی دارند. نیکبختی شهری همگامی است که مردم دانا و بینا و هنرمند در آن گرد آمده باشند. چه می‌شود که گاهی گرد میآیند و گاهی فراهم نمی‌شوند؟ این بحث بسیار دراز و دقیقی است که اینک مجال طرح آن نیست. درهرصورت، گاهی در تاریخ ادب دیده می‌شود که در روزگاری کمابیش دراز، چند تن مردم بزرگ سحرآفرین در شهری گرد آمده و نام آن شهر را به بزرگی رسانیدهاند...». سپس شهرت شیراز را بهواسطه سعدی و حافظ و یادآور شهر ویرانشده طوس را فردوسی دانسته است. سپس غمام، آزاد و موسی نثری را از برگزیدگان سخن فارسی در زمان خود دانسته است. سپس در وصف [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون همدانی]] می‌نویسد: «چهارم ایشان شاعر مفلق [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون کبریایی همدانی]] است که خوشبختانه هنوز طبع سرشار وی در غایت شکفتگی و جوانیست و از ایزد دادآفرین درخواست دارم که بر دوره سودبخشی و سخنآفرینی او بیفزاید. کتاب حجیم پرمغزی که در هر صحیفه آن شاهکاری جای گرفته است بهترین گواهست که [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون کبریایی]] را می‌توان از سخنوران زبردست و چیرهگفتار این روزگار دانست. قدرتی که وی در بیان منظوم دارد و این کتاب خود دلیل آشکار بر آنست، در سرایندگان معاصر ما کم دیده می‌شود»<ref>ر.ک: مقدمه، ص6-5</ref>. | ||
پس از مقدمه مختصر استاد نفیسی، شرححال [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] به قلم فرزندش نوشته شده است. در بخشی از آن میخوانیم: «عمده شهرت و مهارت وی در غزلسرایی و ساختن مسمطهای مختلف و رباعی میباشد. [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] مبتکر سبکی جدید نیست و او را نیز باید مانند سایر شاعران همدان پیرو استادان قدیم و پیشینیان دانست ولی بااینهمه در لطف سخن و انسجام کلام و روانی طبع و بیان مضامین لطیف و ادای مطالب نغز | پس از مقدمه مختصر استاد نفیسی، شرححال [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] به قلم فرزندش نوشته شده است. در بخشی از آن میخوانیم: «عمده شهرت و مهارت وی در غزلسرایی و ساختن مسمطهای مختلف و رباعی میباشد. [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] مبتکر سبکی جدید نیست و او را نیز باید مانند سایر شاعران همدان پیرو استادان قدیم و پیشینیان دانست ولی بااینهمه در لطف سخن و انسجام کلام و روانی طبع و بیان مضامین لطیف و ادای مطالب نغز شیوه‌ای استادانه و دلانگیز داشته است»<ref>ر.ک: شرححال مفتون همدانی، صفحه بیستویک و بیستودو</ref>. | ||
[[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] در زمینه‌ها و موضوعهای گوناگون طبعآزمایی کرده و شعر سروده است. از توحید و ستایش پروردگار تا منقبت پیامبر(ص) و تقرّب به ائمه اطهار(ع) و مناجات گرفته تا مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، انساندوستی، عرفان و توصیف طبیعت. [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] شیفته ورزش بود و ورزشکاران بسیاری را تربیت کرد. او طبع خود را در این زمینه نیز آزموده است و شاید تنها شاعری است که در اشعارش فنون و اصطلاحات ورزش باستانی و کشتی را که بالغ بر شصت فن است نام برده و در ترجیعبندی بالغ بر 26 بند گنجانده است که بیست بند آن با ترجیعبند زیر: | [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] در زمینه‌ها و موضوعهای گوناگون طبعآزمایی کرده و شعر سروده است. از توحید و ستایش پروردگار تا منقبت پیامبر(ص) و تقرّب به ائمه اطهار(ع) و مناجات گرفته تا مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، انساندوستی، عرفان و توصیف طبیعت. [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] شیفته ورزش بود و ورزشکاران بسیاری را تربیت کرد. او طبع خود را در این زمینه نیز آزموده است و شاید تنها شاعری است که در اشعارش فنون و اصطلاحات ورزش باستانی و کشتی را که بالغ بر شصت فن است نام برده و در ترجیعبندی بالغ بر 26 بند گنجانده است که بیست بند آن با ترجیعبند زیر: | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
و چون از احساس پاک ملی و ایرانی نیز برخوردار بود و | و چون از احساس پاک ملی و ایرانی نیز برخوردار بود و اندیشه‌اش از مسائل سیاسی ایران تأثیر می‌پذیرفت، گاهی هم آثارش با افکار ملی و سیاسی آمیخته می‌شد و بهخصوص در شعرهای [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] از سال 1320 تا 1332 اندیشه‌های سیاسی و ملی نمود ویژه‌ای داشت<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، شرححال مفتون همدانی، صفحه چهلوشش</ref>. | ||
بخش قصاید با این ابیات آغاز شده است: | بخش قصاید با این ابیات آغاز شده است: | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
خداوند روزی موجودات را در هرکجا که باشند به آنها عطا می‌کند؛ بدون حساب‌های عادی و بشری و از راهی که گمان آن را هم نمی‌کنند (عنکبوت: 60؛ آلعمران: 37؛ نور: 38). این موضوع در آثار مختلف شعرا موجود است و نظامی و سعدی نیز در آثار خویش | خداوند روزی موجودات را در هرکجا که باشند به آنها عطا می‌کند؛ بدون حساب‌های عادی و بشری و از راهی که گمان آن را هم نمی‌کنند (عنکبوت: 60؛ آلعمران: 37؛ نور: 38). این موضوع در آثار مختلف شعرا موجود است و نظامی و سعدی نیز در آثار خویش آورده‌اند: | ||
نظامی: | نظامی: | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
[[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] نیز در ابتدای | [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] نیز در ابتدای قصیده‌ای چنین می‌سراید: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|'' قومی | {{ب|'' قومی نشسته‌اند و غم رزق میخورند''|2='' یا رب! به این گروه، کمی عقل کن عطا''}} | ||
{{ب|'' یکعمر رزق داده خداوند و | {{ب|'' یکعمر رزق داده خداوند و خورده‌اند''|2='' غم خورده‌اند و رزق به یکعمر چون گدا''}} | ||
{{ب|'' ای دل! به آن کسان که غم رزق میخورند''|2='' برگو: خدا زیاد کند روزی شما''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص4</ref>}}. | {{ب|'' ای دل! به آن کسان که غم رزق میخورند''|2='' برگو: خدا زیاد کند روزی شما''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص4</ref>}}. | ||