۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
درآمدی بر تاریخ علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'به' به 'به'
جز (جایگزینی متن - 'ش‌پ' به 'ش‌پ') |
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب دارای تقریظ (به قلم [[حجتی، محمدباقر|محمدباقر حجتی]])، پیشگفتار، سفارش [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] به انس با قرآن و محتوای مطالب در شانزده فصل میباشد. نویسنده در نگارش این اثر از | کتاب دارای تقریظ (به قلم [[حجتی، محمدباقر|محمدباقر حجتی]])، پیشگفتار، سفارش [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] به انس با قرآن و محتوای مطالب در شانزده فصل میباشد. نویسنده در نگارش این اثر از کتاب‌ها و مقالات فارسی و عربی متعلق به تشیع و تسنن استفاده کرده است. برخی از آنها عبارتند از: کتاب‌های [[سعد السعود|سعد السعود للنفوس]] [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاوس حلی]]، [[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست ابن ندیم]]، [[غاية النهاية في طبقات القراء|غاية النهاية في طبقات القراء ابن جزری]]، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة سید محسن امین]]، فقهپژوهی قرآنی [[ایازی، محمدعلی|سید محمدعلی ایازی]]، [[البرهان في تفسير القرآن|البرهان في تفسير القرآن سید هاشم بحرانی]]، [[علوم القرآن|علوم القرآن سید محمدباقر حکیم]]، دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدین خرمشاهی]]، [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان في تفسير القرآن علامه طباطبایی]] و... و مقالاتی از فصلنامههای بینات، علوم حدیث، کیهان اندیشه، نامه مفید، قرآن در آینه پژوهش، دانشنامه قرآن، صحیفه مبین و...<ref>ر.ک: کتاب، ص325-332</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
# محکم و متشابه در قرآن؛ | # محکم و متشابه در قرآن؛ | ||
# ناسخ و منسوخ در قرآن. | # ناسخ و منسوخ در قرآن. | ||
در تألیف این مجموعه از آثار و منابع فراوان بهره برده شده است؛ از جمله از اثر محقق و قرآنپژوه معاصر [[مهدوی‌راد، محمدعلی|حجتالاسلام آقاى محمدعلى مهدوىراد]]، با نام «سیر نگارشهاى علوم قرآنى» و نیز مقدمه و پاورقىهاى سودمند کتاب «[[البرهان في علوم القرآن]]» تألیف بدرالدین زرکشى با تحقیق [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن|یوسف مرعشلى]]، جمال حمدى ذهبى و ابراهیم عبداللّه کردى که بهحقّ در پیدایى این اثر نقشى بسزا داشته‌اند. از جمله مزایاى این کتاب، پردازش آن به شکل یک کتاب درسى و افزودن بخش «پرسش و پژوهش» در پایان هر فصل است که بهمنظور خودآزمایى و نیز آمادهسازى دانش‌پژوهان گرامى در جهت توسعه و تکمیل آموختههاى پیشین خود در باب هر موضوع و شناسایى و ارزیابى و مقایسهى آراء، آثار و تألیفات اندیشمندان و نویسندگان بزرگ شیعه و اهل سنت و خاورشناسان و نوآورى و خلاقیت در عرصههاى نوین علوم قرآنى، فراهم آمده است. همچنین براى آسانیابى موضوعات براى مطالعهکنندگان، علاوه بر فهرست موضوعى، نمایهى آیات، روایات، اعلام و | در تألیف این مجموعه از آثار و منابع فراوان بهره برده شده است؛ از جمله از اثر محقق و قرآنپژوه معاصر [[مهدوی‌راد، محمدعلی|حجتالاسلام آقاى محمدعلى مهدوىراد]]، با نام «سیر نگارشهاى علوم قرآنى» و نیز مقدمه و پاورقىهاى سودمند کتاب «[[البرهان في علوم القرآن]]» تألیف بدرالدین زرکشى با تحقیق [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن|یوسف مرعشلى]]، جمال حمدى ذهبى و ابراهیم عبداللّه کردى که بهحقّ در پیدایى این اثر نقشى بسزا داشته‌اند. از جمله مزایاى این کتاب، پردازش آن به شکل یک کتاب درسى و افزودن بخش «پرسش و پژوهش» در پایان هر فصل است که بهمنظور خودآزمایى و نیز آمادهسازى دانش‌پژوهان گرامى در جهت توسعه و تکمیل آموختههاى پیشین خود در باب هر موضوع و شناسایى و ارزیابى و مقایسهى آراء، آثار و تألیفات اندیشمندان و نویسندگان بزرگ شیعه و اهل سنت و خاورشناسان و نوآورى و خلاقیت در عرصههاى نوین علوم قرآنى، فراهم آمده است. همچنین براى آسانیابى موضوعات براى مطالعهکنندگان، علاوه بر فهرست موضوعى، نمایهى آیات، روایات، اعلام و کتاب‌ها نیز در آخر کتاب افزوده شده است»<ref>همان، صفحههای ط - یا</ref>. | ||
در بخشی از کتاب درباره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و قرآن چنین می‌خوانیم: «از جمله اقدامات [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]]، پس از ارتحال پیامبر اسلام(ص)، جمعآورى تمامى آیات و سور قرآن در مصحف واحد بود. نخستین کسى که بر این امر مهم اهتمام ورزید، [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بود. ابن ندیم دربارهى مصحف حضرت مىنویسد: آن حضرت سوگند یاد کرد که ردا بر دوش نگیرد، مگر آنگاه که قرآن را فراهم آورد. سه روز از خانه بیرون نیامد تا قرآن را گرد آورد و آن نخستین مصحفى بود که مجموع قرآن در آن فراهم آمد و آن مصحف نزد خاندان جعفر بود. | در بخشی از کتاب درباره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و قرآن چنین می‌خوانیم: «از جمله اقدامات [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]]، پس از ارتحال پیامبر اسلام(ص)، جمعآورى تمامى آیات و سور قرآن در مصحف واحد بود. نخستین کسى که بر این امر مهم اهتمام ورزید، [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بود. ابن ندیم دربارهى مصحف حضرت مىنویسد: آن حضرت سوگند یاد کرد که ردا بر دوش نگیرد، مگر آنگاه که قرآن را فراهم آورد. سه روز از خانه بیرون نیامد تا قرآن را گرد آورد و آن نخستین مصحفى بود که مجموع قرآن در آن فراهم آمد و آن مصحف نزد خاندان جعفر بود. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدای اثر ذکر شده و سایر فهارس فنی (شامل فهرست منابع در دو بخش مجزای | فهرست مطالب در ابتدای اثر ذکر شده و سایر فهارس فنی (شامل فهرست منابع در دو بخش مجزای کتاب‌ها و مقالات و نمایههای آیات، روایات، اشخاص و اعلام و کتاب‌ها) در انتهای آن. | ||
نویسنده در پیشگفتار کتاب از [[حجتی، محمدباقر|دکتر سید محمدباقر حجتی]]، دکتر سید رضا مؤدب، مسئولان دانشگاه قم، بهویژه [[تقی‌زاده داوری، محمود|دکتر تقی‌زاده داوری]] (معاون پژوهشی) و آقایان شجاعی (مسئول انتشارات)، محمدی و صفاجو (تایپیستها) تشکر کرده است.<ref>ر.ک: پیشگفتار، صفحه یا</ref>. | نویسنده در پیشگفتار کتاب از [[حجتی، محمدباقر|دکتر سید محمدباقر حجتی]]، دکتر سید رضا مؤدب، مسئولان دانشگاه قم، بهویژه [[تقی‌زاده داوری، محمود|دکتر تقی‌زاده داوری]] (معاون پژوهشی) و آقایان شجاعی (مسئول انتشارات)، محمدی و صفاجو (تایپیستها) تشکر کرده است.<ref>ر.ک: پیشگفتار، صفحه یا</ref>. | ||