۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هه' به 'هه') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با | کتاب با مقدمهای کوتاه و پیشگفتاری تحقیقی قریب به شصت صفحه آغاز شده است. سپس کتاب تبصره و دو رساله منطق ساوی و تحقیق نقیض الوجود ارائه شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در پیشگفتار ابتدا منطق چینی، هندی و یونانی معرفی شده و پس از آن دستگاه منطقی ارسطو، فارابی و ابن سینا مورد مطالعه قرار گفته است. مصحح، روش متأخران در منطق را با این عبارت ادامه میدهد: «ابن سینا در عروضیه که در بیستویک سالگى نوشته است، از روش ارسطو پیروى کرد و با اختصار همه اجزای منطق را در آن آورد و در کتاب شفا بهطور مبسوط از آن بحث نمود». سپس ابن سینا را بنیانگذار روش متأخران دانسته و دانشمندانى مانند [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و ساوى و دیگران را از پیروان او میداند<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص11</ref>. | در پیشگفتار ابتدا منطق چینی، هندی و یونانی معرفی شده و پس از آن دستگاه منطقی ارسطو، فارابی و ابن سینا مورد مطالعه قرار گفته است. مصحح، روش متأخران در منطق را با این عبارت ادامه میدهد: «ابن سینا در عروضیه که در بیستویک سالگى نوشته است، از روش ارسطو پیروى کرد و با اختصار همه اجزای منطق را در آن آورد و در کتاب شفا بهطور مبسوط از آن بحث نمود». سپس ابن سینا را بنیانگذار روش متأخران دانسته و دانشمندانى مانند [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و ساوى و دیگران را از پیروان او میداند<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص11</ref>. | ||
در ادامه مباحث پیشگفتار، تاریخ | در ادامه مباحث پیشگفتار، تاریخ پارهای از مسائل منطقی، سرگذشت ساوی و کتابهای او و نسخههای مورد استفاده مصحح در تصحیح این اثر ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص61-27</ref>. | ||
الف)- «كتاب التبصرة»: کتاب تبصره همواره مورد توجه بوده و از کتابهای درسی بشمار میرفته است.<ref>ر.ک: موحد، صمد، 727</ref>. [[ابن سهلان ساوی، عمر بن سهلان|ابن سهلان]] این کتاب را از روی کتاب بصائر خود که در چهار جا از آن یاد میکند و کتابهای ابن سینا نگاشته است.<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص46</ref>. | الف)- «كتاب التبصرة»: کتاب تبصره همواره مورد توجه بوده و از کتابهای درسی بشمار میرفته است.<ref>ر.ک: موحد، صمد، 727</ref>. [[ابن سهلان ساوی، عمر بن سهلان|ابن سهلان]] این کتاب را از روی کتاب بصائر خود که در چهار جا از آن یاد میکند و کتابهای ابن سینا نگاشته است.<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص46</ref>. | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
و تصور و تصدیق به دو قسم باشد: نظرى و غیر نظرى. غیر نظرى آن باشد که محتاج کسب نباشد، بلکه عقل آن را بهخود دریابد؛ چنانکه معنى هستى و یگانگى و چنانکه حکم کنیم که: «یکى، نیمه دو است» و «دو، ضعف یکى» و «یک جسم، در یک حال، در دو مکان نباشد» و نظرى آن باشد که محتاج کسب باشد و عقل [نه] بهخود آن را دریابد؛ چنانکه: «معنى جن و ملک» و «حکم کردن که عالم را صانع باید» و «جان آدمى، باقى خواهد بود» و امثال آن<ref>ر.ک: همان</ref>. | و تصور و تصدیق به دو قسم باشد: نظرى و غیر نظرى. غیر نظرى آن باشد که محتاج کسب نباشد، بلکه عقل آن را بهخود دریابد؛ چنانکه معنى هستى و یگانگى و چنانکه حکم کنیم که: «یکى، نیمه دو است» و «دو، ضعف یکى» و «یک جسم، در یک حال، در دو مکان نباشد» و نظرى آن باشد که محتاج کسب باشد و عقل [نه] بهخود آن را دریابد؛ چنانکه: «معنى جن و ملک» و «حکم کردن که عالم را صانع باید» و «جان آدمى، باقى خواهد بود» و امثال آن<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
ج)- «رسالة في تحقيق نقيض الوجود»: این رساله از مسائل غامض منطق است که قدما ([[ارسطو]] و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و ابن زرعه) دیدگاههای متفاوتی در رابطه با آن مطرح | ج)- «رسالة في تحقيق نقيض الوجود»: این رساله از مسائل غامض منطق است که قدما ([[ارسطو]] و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و ابن زرعه) دیدگاههای متفاوتی در رابطه با آن مطرح کردهاند؛ بهگونهای که برخی نقیض وجود را از جنس خودش دانستهاند<ref>ر.ک: همان، ص159</ref>. | ||
به گفته محقق اثر، نویسنده در این رساله سخن خویش را که در «[[البصائر النصيرية في علم المنطق|البصائر النصيرية]]» آورده، توجیه میکند و از گفتار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] در اشارات خرده میگیرد<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص46</ref>. | به گفته محقق اثر، نویسنده در این رساله سخن خویش را که در «[[البصائر النصيرية في علم المنطق|البصائر النصيرية]]» آورده، توجیه میکند و از گفتار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] در اشارات خرده میگیرد<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص46</ref>. | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
مصحح کتاب پس از پیشگفتار، در ذیل عنوان «یادآوری»، | مصحح کتاب پس از پیشگفتار، در ذیل عنوان «یادآوری»، پارهای از اغلاط موجود در کتاب را تصحیح و به دو نکته تاریخی اشاره کرده است. | ||
در پاورقیهای کتاب، اختلاف نسخهها ذکر شده است؛ به برخی از افتادگیهای کتاب و صحیح برخی عبارات نیز اشاره شده است.<ref>ر.ک: صفحه 160 و 161، پاورقی 2</ref>. | در پاورقیهای کتاب، اختلاف نسخهها ذکر شده است؛ به برخی از افتادگیهای کتاب و صحیح برخی عبارات نیز اشاره شده است.<ref>ر.ک: صفحه 160 و 161، پاورقی 2</ref>. |
ویرایش