۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الشيخية نشأتها و تطورها و مصادر دراستها: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'به' به 'به'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه') |
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب دارای، ایضاح و اعتذار، تقدیم، تمهید، محتوای مطالب در 5 باب و خاتمه است. نویسنده، منابع و مآخذ کتاب را در سه بخش | کتاب دارای، ایضاح و اعتذار، تقدیم، تمهید، محتوای مطالب در 5 باب و خاتمه است. نویسنده، منابع و مآخذ کتاب را در سه بخش کتاب‌های عربی (در دو قسمت خطی و چاپی)، کتاب‌های فارسی و مجلات ارائه کرده است. او در منابع عربی، از 4 اثر خطی و 355 کتاب چاپی و در منابع فارسی‌از 61 کتاب و در بخش مجلات از 8 مجله استفاده کرده است. | ||
محمدحسن آل طالقانی، پس از آن، فهرست آثار [[احسائی، احمد بن زین‌الدین|شیخ احسائی]] (127 اثر) و سید کاظم رشتی (159 اثر) را بهترتیب حروف الفبا ذکر کرده است. | محمدحسن آل طالقانی، پس از آن، فهرست آثار [[احسائی، احمد بن زین‌الدین|شیخ احسائی]] (127 اثر) و سید کاظم رشتی (159 اثر) را بهترتیب حروف الفبا ذکر کرده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در بخش ایضاح و اعتذار، از فترتی که میان تحقیق و نگارش این اثر پیش آمده، سخن میگوید و خاطرنشان می‌کند که به موجب آن، ارجاع به برخی منابعی که در این فاصله درباره شیخیه دیده صورت نگرفته است. وی بهخاطر این امر از نویسندگان این مقالات و | نویسنده در بخش ایضاح و اعتذار، از فترتی که میان تحقیق و نگارش این اثر پیش آمده، سخن میگوید و خاطرنشان می‌کند که به موجب آن، ارجاع به برخی منابعی که در این فاصله درباره شیخیه دیده صورت نگرفته است. وی بهخاطر این امر از نویسندگان این مقالات و کتاب‌ها عذرخواهی می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/7 ر.ک: ایضاح و اعتذار، ص7]</ref>. | ||
او در بخش تقدیم، برای اختیار چنین موضوعی دو وجه ذکر می‌کند: | او در بخش تقدیم، برای اختیار چنین موضوعی دو وجه ذکر می‌کند: | ||
اول: اهمیت این فرقه بهخاطر تلاشهایشان در مجال اندیشه؛ چراکه علی‌رغم کمتعدادی و عمر کوتاه فرقهشان نسبت به سایر فرقه‌های شیعه، عالمانشان | اول: اهمیت این فرقه بهخاطر تلاشهایشان در مجال اندیشه؛ چراکه علی‌رغم کمتعدادی و عمر کوتاه فرقهشان نسبت به سایر فرقه‌های شیعه، عالمانشان کتاب‌های زیادی نوشته‌اند. تنها مؤلفات سید کاظم رشتی و [[احسائی، احمد بن زین‌الدین|شیخ احمد احسائی]] از 300 عنوان تجاوز می‌کند. اگر ایضاحات و ردیه‌ها و مؤلفات سایر شیوخ این فرقه را نیز به آن بیفزاییم، مؤلفات راجع به این فرقه از هزار کتاب تجاوز می‌کند. وجه تفاوت شیخیه با بهائیت و بابیت در همین است؛ زیرا بزرگان آنان یکدهم این آمار را هم ندارند. | ||
دوم: نیاز به اثری به زبان عربی که از اندیشه‌های آنان پرده بردارد؛ زیرا اکثر | دوم: نیاز به اثری به زبان عربی که از اندیشه‌های آنان پرده بردارد؛ زیرا اکثر کتاب‌هایی که در رد آنان نوشته شده، عاطفی هستند یا بهطور دقیق منظور آنان را نفهمیده‌اند و یا ردیه‌هایشان ضعیف است و از منطق قوی برخوردار نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/8 ر.ک: تقدیم، ص8]</ref>. | ||
این رساله مشتمل بر تمهید و پنج باب است. در تمهید، از تلاش برای هماهنگی میان حکمت و شریعت صحبت می‌شود؛ زیرا بنیانگذار شیخیه از برجستهترین فیلسوفان متأخر بوده که به این موضوع اهتمام داشته‌اند و مباحثشان حول این محور دور میزده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>. | این رساله مشتمل بر تمهید و پنج باب است. در تمهید، از تلاش برای هماهنگی میان حکمت و شریعت صحبت می‌شود؛ زیرا بنیانگذار شیخیه از برجستهترین فیلسوفان متأخر بوده که به این موضوع اهتمام داشته‌اند و مباحثشان حول این محور دور میزده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
نویسنده در بخش چهارم درباره انقسام شیخیه سخن میگوید. او می‌نویسد: اکثر منتقدان شیخیه به این مطلب مهم توجه نکرده‌اند که شیخیه به دو گروه تقسیم می‌شوند و هرکدام را آرایی است مستقل و مخصوص به خود. آنان با نسبت دادن آرای برخی به کل این مکتب یا آرای بعضی به بعضی دیگر، میان این دو گروه خلط کرده و به نقد آنان پرداخته‌اند. او اسباب و تاریخ انقسام شیخیه به دو قسمت را بیان می‌کند و بزرگان و رؤسای طایفه در هریک از این دو گروه را از زمان انقسام تا زمان حاضر برمی‌شمارد و مراکز و فعالیتها و آثارشان را بیان می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/11 ر.ک: همان]</ref>. | نویسنده در بخش چهارم درباره انقسام شیخیه سخن میگوید. او می‌نویسد: اکثر منتقدان شیخیه به این مطلب مهم توجه نکرده‌اند که شیخیه به دو گروه تقسیم می‌شوند و هرکدام را آرایی است مستقل و مخصوص به خود. آنان با نسبت دادن آرای برخی به کل این مکتب یا آرای بعضی به بعضی دیگر، میان این دو گروه خلط کرده و به نقد آنان پرداخته‌اند. او اسباب و تاریخ انقسام شیخیه به دو قسمت را بیان می‌کند و بزرگان و رؤسای طایفه در هریک از این دو گروه را از زمان انقسام تا زمان حاضر برمی‌شمارد و مراکز و فعالیتها و آثارشان را بیان می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/11 ر.ک: همان]</ref>. | ||
بخش پنجم، به معرفی فرقه شیخیه و نظریات آنان می‌پردازد. این باب، اسباب نامگذاری آنان به شیخیه و تعدد اسماء و تسلسل آن را بیان می‌کند. همچنین به بیان عوامل ظهور [[احسائی، احمد بن زین‌الدین|احسائی]] و روش علمی او و اشکالاتی که بر شیخیه گرفته شده و | بخش پنجم، به معرفی فرقه شیخیه و نظریات آنان می‌پردازد. این باب، اسباب نامگذاری آنان به شیخیه و تعدد اسماء و تسلسل آن را بیان می‌کند. همچنین به بیان عوامل ظهور [[احسائی، احمد بن زین‌الدین|احسائی]] و روش علمی او و اشکالاتی که بر شیخیه گرفته شده و کتاب‌هایی که علیه آنان نوشته شده، می‌پردازد. اولین کتابی که متعرض رد [[احسائی، احمد بن زین‌الدین|احسائی]] و مناقشه در آرای او شد در این بخش معرفی می‌شود. این اثر، چهار مسئله را از بارزترین موارد اختلاف میان شیخیه و مخالفین آنان می‌شمارد. این چهار مسئله عبارتند از معاد جسمانی، معراج جسمانی، غلو و تفویض و رکن رابع. نویسنده در هریک از این مسائل توقف کرده و به بیان نظریات شیخیان درباره آن می‌پردازد و آن را با آرای شیعه تطبیق می‌دهد و پس از آن میان آنچه که حقیقتا ایراد بر آنان است و آنچه که تهمت بر آنان است، تفصیل می‌دهد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24475/1/11 ر.ک: همان، ص11-12]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||