پرش به محتوا

ابن عقیل، علی بن عقیل: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎گ' به 'ی‌گ')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه')
خط ۱۰۷: خط ۱۰۷:
ابن عقیل‎، چنانکه اشاره شد، مورد توجه ابومنصور بن یوسف بود، چنانکه در فتاوی او را مقدم مى‎داشت و معاش او را تأمین مى‎کرد و این امر انگیزه‌ای گردید برای دشمنى مخالفان او به رهبری شریف ابوجعفر عبدالخالق بن عیسى که مسن‎تر از او بود و پس از مرگ ابومنصور در اوایل 460ق دشمنى شدت یافت و سرانجام کار آن‎چنان بر ابن عقیل سخت شد که وی در 15 ربیع‎الاول 461ق با جامه مبدل به خانه ابوالقاسم بن رضوان‎، داماد ابومنصور، در باب المراتب رفت. مقدسى به استناد سخنى از خود ابن عقیل قائل به دو دوره تعقیب برای او شده است‎: یکى پیش از وزارت نظام‎الملک در 456ق که مورد آزار حنبلیان قرار گرفت و از معاشرت با شیوخ معتزله ممنوع گردید و دیگر پس از وزارت نظام‎الملک‎، براساس تحلیل وقایع‎؛ دوره دوم پس از درگذشت ابومنصور در 14 محرم 460ق آغاز و در 10 محرم 465ق که ابن عقیل در ملأعام توبه خویش را از عقاید پیشین اعلام کرد، پایان مى‎یابد.
ابن عقیل‎، چنانکه اشاره شد، مورد توجه ابومنصور بن یوسف بود، چنانکه در فتاوی او را مقدم مى‎داشت و معاش او را تأمین مى‎کرد و این امر انگیزه‌ای گردید برای دشمنى مخالفان او به رهبری شریف ابوجعفر عبدالخالق بن عیسى که مسن‎تر از او بود و پس از مرگ ابومنصور در اوایل 460ق دشمنى شدت یافت و سرانجام کار آن‎چنان بر ابن عقیل سخت شد که وی در 15 ربیع‎الاول 461ق با جامه مبدل به خانه ابوالقاسم بن رضوان‎، داماد ابومنصور، در باب المراتب رفت. مقدسى به استناد سخنى از خود ابن عقیل قائل به دو دوره تعقیب برای او شده است‎: یکى پیش از وزارت نظام‎الملک در 456ق که مورد آزار حنبلیان قرار گرفت و از معاشرت با شیوخ معتزله ممنوع گردید و دیگر پس از وزارت نظام‎الملک‎، براساس تحلیل وقایع‎؛ دوره دوم پس از درگذشت ابومنصور در 14 محرم 460ق آغاز و در 10 محرم 465ق که ابن عقیل در ملأعام توبه خویش را از عقاید پیشین اعلام کرد، پایان مى‎یابد.


در این تاریخ ابن عقیل متنى نوشت که در آن از عقاید خاص خود برائت جست‎. متن این توبه‎نامه را ابوجعفر دیده است‎. در این سند او از مذهب اعتزال و پیروان آن برائت جست و عقیده خود را در مورد حلاج رد نمود و قتل او را درست خواند و شریف ابوجعفر و همراهان او را در انکار خویش مصیب دانست و اذعان کرد که این سخنان را بدون اجبار نوشته است. به‎هرحال چنانکه ابن قدامه‎، ابن رجب و ابن کثیر معتقد بوده‌اند، ابن عقیل از تمایلات معتزلى خویش هرگز کاملاً دست بر نداشته است‎. وی پس از توبه مجدداً به فتوا و تدریس و مناظره مشغول شد و در زمان قائم به افتاء در دیوان پرداخت. او مدتى بر منبر وعظ نشست تا آنکه در 475ق به دنبال برخورد بین حنبلیان و اشاعره وعظ را ترک گفت و به تدریس بسنده کرد<ref>مؤذن جامی، محمدهادی، ج4، ص322</ref>
در این تاریخ ابن عقیل متنى نوشت که در آن از عقاید خاص خود برائت جست‎. متن این توبه‎نامه را ابوجعفر دیده است‎. در این سند او از مذهب اعتزال و پیروان آن برائت جست و عقیده خود را در مورد حلاج رد نمود و قتل او را درست خواند و شریف ابوجعفر و همراهان او را در انکار خویش مصیب دانست و اذعان کرد که این سخنان را بدون اجبار نوشته است. به‌هرحال چنانکه ابن قدامه‎، ابن رجب و ابن کثیر معتقد بوده‌اند، ابن عقیل از تمایلات معتزلى خویش هرگز کاملاً دست بر نداشته است‎. وی پس از توبه مجدداً به فتوا و تدریس و مناظره مشغول شد و در زمان قائم به افتاء در دیوان پرداخت. او مدتى بر منبر وعظ نشست تا آنکه در 475ق به دنبال برخورد بین حنبلیان و اشاعره وعظ را ترک گفت و به تدریس بسنده کرد<ref>مؤذن جامی، محمدهادی، ج4، ص322</ref>


== وفات ==
== وفات ==
خط ۱۱۳: خط ۱۱۳:


== آثار ==
== آثار ==
نظر به ثقافت وسیع ابن عقیل، نوشته‎های زیادی از وی به‎جا مانده است. برخی از مهم‎ترین این آثار عبارتند از:
نظر به ثقافت وسیع ابن عقیل، نوشته‌های زیادی از وی به‎جا مانده است. برخی از مهم‎ترین این آثار عبارتند از:
# «الفنون» که کتابی است حدود دویست تا هشتصد جلد و تنها بخشی از آن مانده است که به تحقیق دکتر جورج مقدسی رسیده؛
# «الفنون» که کتابی است حدود دویست تا هشتصد جلد و تنها بخشی از آن مانده است که به تحقیق دکتر جورج مقدسی رسیده؛
# الفصول في الفقه الحنبلی (هفت یا ده جلد) که به کفایة المفتی هم نامیده شده است؛
# الفصول في الفقه الحنبلی (هفت یا ده جلد) که به کفایة المفتی هم نامیده شده است؛
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش