۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هه' به 'هه') |
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
دیوانی که هماکنون در اختیار شما خوانندگان عزیز است، همه اشعار پراکنده [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] را در خود دارد؛ گیرم این دیوان بسیار ناچیزتر از آن است که روزگاری، قرنها پیش، وجود داشته است. در حقیقت این دیوان، مرهون تلاشها و ممارستهای تحسینانگیز شادروان استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] است.<ref>ر.ک: یادداشت ناشر، ص9</ref>. | دیوانی که هماکنون در اختیار شما خوانندگان عزیز است، همه اشعار پراکنده [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] را در خود دارد؛ گیرم این دیوان بسیار ناچیزتر از آن است که روزگاری، قرنها پیش، وجود داشته است. در حقیقت این دیوان، مرهون تلاشها و ممارستهای تحسینانگیز شادروان استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] است.<ref>ر.ک: یادداشت ناشر، ص9</ref>. | ||
امّا شماره سرودههای موجود رودکی و مجموع آنچه در تذکرهها و کتابهای ادبی و تاریخی نظیر [[چهار مقاله]]، لباب الألباب، [[تاریخ سیستان]] و همچنین تذکرههای متأخّر و مجموعهها و فرهنگهای شعری باقی مانده است، از یکهزاروپانصد بیت تجاوز نمیکند و اگرچه با پژوهشهای محققان، اندکاندک به شمار اشعار بازیافته رودکی افزوده | امّا شماره سرودههای موجود رودکی و مجموع آنچه در تذکرهها و کتابهای ادبی و تاریخی نظیر [[چهار مقاله]]، لباب الألباب، [[تاریخ سیستان]] و همچنین تذکرههای متأخّر و مجموعهها و فرهنگهای شعری باقی مانده است، از یکهزاروپانصد بیت تجاوز نمیکند و اگرچه با پژوهشهای محققان، اندکاندک به شمار اشعار بازیافته رودکی افزوده میشود، ولی هنوز از نخستین دیوان شعر فارسی، یعنی دیوان رودکی، بخش قابل توجهی به دست نیامده است و از نخستین تلاشها و کاوشهای زندهیادان عبدالغنی میرزایف و براگینسکی که در سال 1958م، منتشر شد و چیزی کمتر از هزار بیت را در شمار میآورد تا پژوهشهای شادروان استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] که در سال 1336ش، منتشر شد و پژوهشهای بعدی، تنها در حدود 500 بیت به سرودهای بازیافته [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] اضافه شده است که در مورد صحت بعضی از آنها نیز تردیدهایی باقی است.<ref>ر.ک: امامی، نصرالله، ص107-106</ref>. | ||
اشعاری که در این دیوان خواهد آمد از کتابها و سفینههای مختلف اخذ شده است. نخست قصاید و قطعات و پس از آن رباعیات خواهد آمد و از آن پس ابیات پراکنده را خواهید خواند. هرجا که ابیات پراکنده در وزن و روی و قافیه و ردیف یکسان بوده است، در پی یکدیگر ثبت شدهاند و رعایت ترتیب حروف هجا در قوافی اشعار ذکر شده است. متن هر شعر در مقابله نسخهها، آنچه درستتر بوده اختیار شده است و در جایی که تردیدی در میان نسخههای مختلف وجود داشته قدیمترین نسخه مآخذ قرار گرفته است. در ذیل هر قطعه یا بیت، مأخذ آن با ارقام مشخص شده و هر رقمی اشاره به مأخذی است که 93 مأخذ در انتهای شرح احوال [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] ذکر شده است. هرجا که بیتی را به دیگری هم، بهجز رودکی، نسبت دادهاند در ذیل همان صفحه با ذکر مأخذ معلوم شده است.<ref>ر.ک: شرح احوال رودکی، ص59</ref>. | اشعاری که در این دیوان خواهد آمد از کتابها و سفینههای مختلف اخذ شده است. نخست قصاید و قطعات و پس از آن رباعیات خواهد آمد و از آن پس ابیات پراکنده را خواهید خواند. هرجا که ابیات پراکنده در وزن و روی و قافیه و ردیف یکسان بوده است، در پی یکدیگر ثبت شدهاند و رعایت ترتیب حروف هجا در قوافی اشعار ذکر شده است. متن هر شعر در مقابله نسخهها، آنچه درستتر بوده اختیار شده است و در جایی که تردیدی در میان نسخههای مختلف وجود داشته قدیمترین نسخه مآخذ قرار گرفته است. در ذیل هر قطعه یا بیت، مأخذ آن با ارقام مشخص شده و هر رقمی اشاره به مأخذی است که 93 مأخذ در انتهای شرح احوال [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] ذکر شده است. هرجا که بیتی را به دیگری هم، بهجز رودکی، نسبت دادهاند در ذیل همان صفحه با ذکر مأخذ معلوم شده است.<ref>ر.ک: شرح احوال رودکی، ص59</ref>. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
{{ب|''دقیقی مدیح آورد سوی او''|2=''چو فرما بهسوی هجیورد بود''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>. | {{ب|''دقیقی مدیح آورد سوی او''|2=''چو فرما بهسوی هجیورد بود''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>. | ||
رودکی خود تسلط خویش را در مدیحهسرایی میدانسته و جایی که از گفتن مدح امیر ابوجعفر بهسزا خود را ناتوان | رودکی خود تسلط خویش را در مدیحهسرایی میدانسته و جایی که از گفتن مدح امیر ابوجعفر بهسزا خود را ناتوان میشمارد بر جریر و طایی و حسان و سحبان شعرای مشهور عرب که در مدایح معروف بودهاند، خود را فزونی مینهد: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''جز بهسزاوار میر گفت ندانم''|2=''ورچه جریرم به شعر و طایی و حسان''}} | {{ب|''جز بهسزاوار میر گفت ندانم''|2=''ورچه جریرم به شعر و طایی و حسان''}} | ||
خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
[[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] بهار را به سپاهی تشبیه کرده است که رویدادهای طبیعی، هرکدام در این سپاه شغلی برعهده دارند؛ ابرهای تیره بهمنزله سپاهیان و باد صبا، نقیب و فرمانده لشکر است و برق آسمان بهعنوان نفاط یا کسی است که ظرفهای مشتعل از نفت را به کشتی یا سپاه دشمن میاندازد. در توصیف [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]]، باد صبا همچون فرمانده لشکر سپاهیان را که ابرها هستند، حرکت میدهد. برق آسمان نیز به آتشافکنی و شعلهور ساختن سپاه دشمن مشغول | [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]] بهار را به سپاهی تشبیه کرده است که رویدادهای طبیعی، هرکدام در این سپاه شغلی برعهده دارند؛ ابرهای تیره بهمنزله سپاهیان و باد صبا، نقیب و فرمانده لشکر است و برق آسمان بهعنوان نفاط یا کسی است که ظرفهای مشتعل از نفت را به کشتی یا سپاه دشمن میاندازد. در توصیف [[رودکي، جعفر بن محمد|رودکی]]، باد صبا همچون فرمانده لشکر سپاهیان را که ابرها هستند، حرکت میدهد. برق آسمان نیز به آتشافکنی و شعلهور ساختن سپاه دشمن مشغول میشود و رعد نیز نوای جنگی مینوازد<ref>ر.ک: رضاییان، زهرا، ص63</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== |
ویرایش