أخبار بغداد و ما جاورها من البلاد: تفاوت میان نسخه‌ها

محقق اثر در ابتدای مقدمه به شهرت [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] اشاره کرده و او را بی‌نیاز از معرفی دانسته است؛ چراکه بسیاری از معاصرینش درباره او سخن گفته‎‎اند؛ همچنان‎که ناشرین کتب و محققین تاریخ فرهنگ و ادب و حتی سیاسیون عراق شرح حال او را ذکر کرده‎اند. [[رووف، عماد عبدالسلام|عبدالسلام رئوف]]، سپس در پاورقی لیست مفصلی از این افراد را با ذکر منبع ارائه کرده است. همچنین در ادامه افزوده است که او از سادات حسینی اصیلی است که قرن‎ها پیش از آن برای طلب علم به بغداد هجرت کردند. پس وجود این خانواده با علم و درس و تدریس و تألیف پیوسته شد؛ به‎گونه‎ای که این خاندان نشانه محکمی از نشانه‎های فرهنگ در عراق شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21976/1/5 ر.ک: مقدمه محقق، ص‎6-5]</ref>‎.

محقق سپس به معرفی [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] پرداخته و به فعالیت‎های علمی و اطلاع وسیع او از تاریخ بغداد اشاره کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21976/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref>‎. وی در بررسی پیشینه نگارش تاریخ بغداد، تصریح کرده که ابتدا سلسله آثار تاریخی که عنوان بغداد را با خود داشت، نوشته شد، اما احوال مناطق پراکنده‎ای از عراق را در بر داشت یا اینکه در یک عنوان واحد تمامی عراق یا بیشتر مناطق آن را جمع کرده بود. اولین بار ابراهیم فصیح حیدری، تاریخ بغداد و بصره و نجد را در کتاب واحدی با نام «عنوان المجد في بيان أحوال بغداد و البصرة و نجد» گرد آورد. سپس نویسندگان دیگری در آثار خود به این موضوع پرداختند؛ تا اینکه [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] نیز به تاریخ شهرش علاقه‎مند شد و موسوعه کوچکی در سه بخش فراهم آورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21976/1/12 ر.ک: همان، ص13-12]</ref>‎.  

[[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] در «أخبار بغداد و ما جاورها من البلاد»، به تحقیق درباره سرزمینش پرداخت و مقدمه‎ای طولانی، قریب به هفده صفحه بر آن نوشت. سپس تصمیم گرفت آن را مختصر کند و تغییراتی در آن صورت دهد؛ لذا آن را بازنویسی کرد. او هدفش از نگارش این کتاب را این دانسته که خواننده: «از آنچه بر سرزمینش گذشته اطلاع یابد؛ چراکه بغداد از اعظم بلاد اسلام و محل استقرار خلفای بزرگی بوده است و بلاها و سختی‎های روزگار بر آن گذشته است، تا جایی ‎که منجر به مشکلاتی شد که حتی در خواب هم به ذهن، خطور نمی‌کند و صبح کرد درحالی‎که دشمنان آن را به ارث برده بودند»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21976/1/14 ر.ک: همان، ص14]</ref>‎.  

[[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] به ارائه چهره شهر بغداد به خواننده، در عصر پیشرفتش توجه کرده است. وی در این کار از مصادر پراکنده تاریخی و تاریخ شهرها کمک گرفته است؛ مهم‎ترین این آثار «[[معجم البلدان]]» [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] و کتاب مختصری با نام «[[مراصد الاطلاع علی أسماء الأمكنة و البقاع|مراصد الاطلاع]]» نوشته [[ابن عبدالحق، عبدالمؤمن بن عبدالحق|ابن عبدالحق]] است که به [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] هم نسبت داده شده است و مقدمه‎ای که [[خطیب بغدادی، احمد بن علی|خطیب بغدادی]] آن را برای تاریخ بزرگش «[[تاريخ مدينة السلام]]» نوشته است. همچنین از منابع دست دوم دیگری نیز استفاده کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21976/1/15 ر.ک: همان، ص15]</ref>‎.  

نویسنده، موقعیت محله باب ازج در عصر عباسی را مشخص کرده است؛ در این رابطه به قبر شیخ [[گیلانی، عبدالقادر|عبدالقادر گیلانی]] در آن اشاره کرده، می‎گوید: «و این محله تا امروز باقی است و محله شیخ نامیده می‎شود و در این مسجد محل شهادت شیخ [[گیلانی، عبدالقادر|عبدالقادر گیلانی]] وجود دارد و در آنجا مقبره‎ای متصل به مسجد هست که به مقبره باب الازج معروف است». وی به محله تستریین که در منطقه غربی بغداد و بین دجله و باب بصره است و در آن ایام باغ و بستان و مزرعه بوده اشاره کرده است.