۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
عقيدة الدروز؛ عرض و نقد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'به' به 'به'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ش' به 'ی‌ش') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در مقدمه چاپ اول می‌نویسد: فکر نمی‌کنم کسی بیندیشد که من با نگارش این اثر پا در راهی گذاشته‌ام که قبلاً طی نشده است؛ در این موضوع، | نویسنده در مقدمه چاپ اول می‌نویسد: فکر نمی‌کنم کسی بیندیشد که من با نگارش این اثر پا در راهی گذاشته‌ام که قبلاً طی نشده است؛ در این موضوع، کتاب‌های زیاد و مفیدی نوشته شده ولی هنوز هم مجال واسعی برای مزید دراسات در این موضوع هست تا جنبههای مخفی آن ظاهر شوند. متأسفانه، همه کتاب‌های خوبی که درباره دروز نوشته شده بهسرعت پس از چاپ، از بازار مفقود می‌شود و این به دلیل طریقت دروزیان در پنهان داشتن معتقداتشان است، آنان بهسرعت، همه کتاب‌ها را میخرند تا مردم از عقایدشان اطلاع نیابند. | ||
مباحث این کتاب، درباره بیان عقاید دروزیان و جوانب آن است و در برخی جوانب اصلی در عقاید آنان به بحث و نقض پرداخته می‌شود. خصوصاً دو قضیه اصلی در این عقیده یعنی الوهیت الحاکم و تناسخ ارواح. | مباحث این کتاب، درباره بیان عقاید دروزیان و جوانب آن است و در برخی جوانب اصلی در عقاید آنان به بحث و نقض پرداخته می‌شود. خصوصاً دو قضیه اصلی در این عقیده یعنی الوهیت الحاکم و تناسخ ارواح. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
نویسنده کوشیده که تحقیقی تاریخی درباره برخی جوانب این بحث، بهویژه حیات حاکم داشته باشد، زیرا حاکم همان جنبه اصلی‌ای است که دروزیان عقایدشان را از وی میگیرند. بدین رو چاره‌ای از استعراض جوانب فراوان حیات حاکم نیست تا تصویر کاملی از آن در ذهن خوانند نقش ببندد. علاوه بر حاکم، داعیان اولیه دروز که این مذهب به دست آنان به پا شد، نیز باید معرفی و مشخص شوند. | نویسنده کوشیده که تحقیقی تاریخی درباره برخی جوانب این بحث، بهویژه حیات حاکم داشته باشد، زیرا حاکم همان جنبه اصلی‌ای است که دروزیان عقایدشان را از وی میگیرند. بدین رو چاره‌ای از استعراض جوانب فراوان حیات حاکم نیست تا تصویر کاملی از آن در ذهن خوانند نقش ببندد. علاوه بر حاکم، داعیان اولیه دروز که این مذهب به دست آنان به پا شد، نیز باید معرفی و مشخص شوند. | ||
محمد احمد خطیب، این بحث را در سه باب مطرح کرده است، او پیشازاین ابواب مقدمه‌ای درباره طایفه اسماعیلیه باطنیه دارد که دروزیان از آنها به وجود آمدند و بسیاری از عقایدشان را از آنان گرفته‌اند. پسازاین مقدمه | محمد احمد خطیب، این بحث را در سه باب مطرح کرده است، او پیشازاین ابواب مقدمه‌ای درباره طایفه اسماعیلیه باطنیه دارد که دروزیان از آنها به وجود آمدند و بسیاری از عقایدشان را از آنان گرفته‌اند. پسازاین مقدمه باب‌های سهگانه کتاب مطرح میگردد و پسازآن خاتمه بحث است که نویسنده در آن از نتیجه این بحث و حکم اسلام درباره این طایفه و معامله با آنان، صحبت می‌کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/7 ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، ص7-8]</ref> | ||
در تمهید از شکلگیری اسماعیلیه باطنیه و ظروفی که آنان در آن به وجود آمدند، عقایدی که در آنان تأثیر گذاشت، کیفیت قیام دولت عبیدیه که عقاید اسماعیلیه عقاید وی دانسته شده، کیفیت قیام مذاهب دروزی در عهد الحاکم بامرالله به دست درزی و حمزه بن علی، بحث شده و در میان این مباحث، بسیاری از عقایدی که دروز از اسماعیلیه اتخاذ کرده هم بیان شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref> | در تمهید از شکلگیری اسماعیلیه باطنیه و ظروفی که آنان در آن به وجود آمدند، عقایدی که در آنان تأثیر گذاشت، کیفیت قیام دولت عبیدیه که عقاید اسماعیلیه عقاید وی دانسته شده، کیفیت قیام مذاهب دروزی در عهد الحاکم بامرالله به دست درزی و حمزه بن علی، بحث شده و در میان این مباحث، بسیاری از عقایدی که دروز از اسماعیلیه اتخاذ کرده هم بیان شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref> | ||
1- باب اول کتاب درباره شخصیت الحاکم بامرالله و اثرات آن در عقیده دروزیان و مشهورترین آرا و مدعیات آنان است. این باب در سه فصل ارائه شده است؛ در فصل اول درباره زندگی و آرا و اثرات الحاکم بامرالله در عقاید دروزیان صحبت می‌شود. در این فصل به متون فراوانی از رسائل و | 1- باب اول کتاب درباره شخصیت الحاکم بامرالله و اثرات آن در عقیده دروزیان و مشهورترین آرا و مدعیات آنان است. این باب در سه فصل ارائه شده است؛ در فصل اول درباره زندگی و آرا و اثرات الحاکم بامرالله در عقاید دروزیان صحبت می‌شود. در این فصل به متون فراوانی از رسائل و کتاب‌های مقدس خود آنان استناد شده است. فصل دوم درباره تطور مذهب دررزی بعد از الحاکم است؛ در این فصل از تطوراتی که عقاید دروز پس از قتل الحاکم با آن مواجه شد و همچنین از تطورش در زمان حاضر به ظهور چیزی که به «مصحف دروز» خوانده شده، صحبت می‌شود. سومین فصل از این باب هم درباره مشهورترین مدعیات و آرای دروزیان است؛ نویسنده در این فصل از آرای دروزیان خاصه از نظریات درزی و حمزه بن علی و فرغانی و ظروفی که آنان در آن قیام کردند و اختلافات میانشان و مشهورترین عقایدی که به آن خوانده شده‌اند صحبت می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/8 ر.ک: همان، ص8-9]</ref> | ||
2- دومین باب کتاب در بیان عقیده دروز و رد آن نوشته شده است. این باب دو فصل دارد. فصل اول در بیان عقیده دروز است و شامل مباحث ذیل از عقاید وی می‌شود که در آن به متون | 2- دومین باب کتاب در بیان عقیده دروز و رد آن نوشته شده است. این باب دو فصل دارد. فصل اول در بیان عقیده دروز است و شامل مباحث ذیل از عقاید وی می‌شود که در آن به متون کتاب‌ها و رسالات خود آنان استناد شده است؛ | ||
الوهیت حاکم نزد آنان، تناسخ و حلول، حدود خمسه، عقاید آنان درباره آخرت و ثواب و عقاب، نظرشان درباره انبیاء، عقیدهشان در تستّر و کتمان، رسائل و | الوهیت حاکم نزد آنان، تناسخ و حلول، حدود خمسه، عقاید آنان درباره آخرت و ثواب و عقاب، نظرشان درباره انبیاء، عقیدهشان در تستّر و کتمان، رسائل و کتاب‌های مقدس آنان. | ||
فصل دوم از باب دوم کتاب درباره ردیات عقاید آنان است که متضمن دو مبحث است؛ دو عقیده مهم آنان در این بخش رد شده که عبارت است از مفهوم الوهیت و حلول لاهوت در ناسوت و دوم، ابطال قول آنان به تناسخ و رجعت. در این بخش به آیات قرآن کریم که این مفاهیم را از اساس باطل دانسته، استناد شده است. علت اختیار این دو نظریه در رد کردن این بوده که این دو نظر، شیرازه اصلی عقاید دروزیان را تشکیل می‌دهد و با ابطال این دو، بطلان این مذهب روشن میگردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref> | فصل دوم از باب دوم کتاب درباره ردیات عقاید آنان است که متضمن دو مبحث است؛ دو عقیده مهم آنان در این بخش رد شده که عبارت است از مفهوم الوهیت و حلول لاهوت در ناسوت و دوم، ابطال قول آنان به تناسخ و رجعت. در این بخش به آیات قرآن کریم که این مفاهیم را از اساس باطل دانسته، استناد شده است. علت اختیار این دو نظریه در رد کردن این بوده که این دو نظر، شیرازه اصلی عقاید دروزیان را تشکیل می‌دهد و با ابطال این دو، بطلان این مذهب روشن میگردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
کتاب فهرست مطالب ندارد و فهرست منابع در انتهای اثر ذکر شده است. پاورقیها علاوه بر ارجاعات، حاوی مطالب مفیدی در شرح محتوا است. | کتاب فهرست مطالب ندارد و فهرست منابع در انتهای اثر ذکر شده است. پاورقیها علاوه بر ارجاعات، حاوی مطالب مفیدی در شرح محتوا است. | ||
نویسنده در ارتباط با منابع و مصادر کتاب می‌نویسد: به نسبت به منابع و مراجع کتاب، اهتمام کردم که تمام | نویسنده در ارتباط با منابع و مصادر کتاب می‌نویسد: به نسبت به منابع و مراجع کتاب، اهتمام کردم که تمام کتاب‌های قدیم و جدید این طایفه را ببینم، کتاب‌های قدیمی موجود در کتابخانههای دانشگاههای خارجی و کتاب‌های تاریخی که درباره آنان و عقاید آنان صحبت کرده‌اند اعم از چاپی و خطی و در کتاب‌های جدید نیز اعم از ستایشگران و طعنکنندگان آنان، همه را دیدم. برای رعایت دقت بیشتر در مطالعاتم، بر نسخه واحد از رسالههای خطی آنان اعتماد نکردم بلکه میان نسخههای متعدد نسخههای موجود از کتاب‌هایشان در اماکن متفاوت، تطبیق دادم تا بتوانم نتیجه درستی را از مطالعاتم استنتاج کنم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/10 ر.ک: مقدمه چاپ اول، ص10-11]</ref> | ||
محمد احمد خطیب در این اثر از استاد زید بن عبدالعزیز فیاض که یاریگر او در این پژوهش بوده و همچنین از سایرینی که به او کمک کرده‌اند بهویژه استاد زهیر شاویش، تقدیر و تشکر کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref> | محمد احمد خطیب در این اثر از استاد زید بن عبدالعزیز فیاض که یاریگر او در این پژوهش بوده و همچنین از سایرینی که به او کمک کرده‌اند بهویژه استاد زهیر شاویش، تقدیر و تشکر کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39247/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref> | ||