الأغراض الطبية و المباحث العلائية (جرجاني): تفاوت میان نسخه‌ها

«ذخیره خوارزمشاهی»، مهم‎ترین اثر [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] است. این کتاب، نخستین دائرة‎المعارف پزشکی به زبان فارسی است که در آن یافته‌های پزشکی عصر مؤلف، به‎تفصیل آمده‌اند. [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] پس از تألیف این کتاب، دو خلاصه نیز از آن به نام‎های «خفی علایی» و «الأغراض الطبية» به فارسی تدوین کرد. کتاب اخیر دانشنامه پزشکی متوسطی به حساب می‎‎آید که اهم مطالب پزشکی زمان مؤلف را در بر دارد. [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] در مقدمه آورده است: «بباید دانست هرکه به مجلس پادشاهی وسیلتی خواهد جست یا خدمتی و تحفه خواهد برد، هیچ وسیلت و خدمت و هیچ تحفه، چون تحفه علمی نیست؛ خاصه که پادشاه چون خداوند و... اتسز بن خوارزمشاه... باشد... اما هرکس که خدمتی علمی بر مجلس پادشاهی عرضه کند، صواب آن باشد که آن خدمت از سرمایه خویش سازد و از توبره خویش برآرد و سرمایه خادم، علم طب است و پیش از این مختصری [با نام] خفی ساخته بودست و اکنون به حکم فرمان و دستوری... مجدالدین ابومحمد صاحب بن محمد بخاری... و به‎حسب آرزو و درخواست امام مجدالدین این خدمت ساخته آمد»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/39610/10 ر.ک: شهرامی، افشین، ص10]</ref>.

   

مطالب مطرح‎شده در این اثر به‌اختصار بدین شرح است:  

ویژگی‎ای که به اهمیت و اعتبار این اثر و آثار دیگر [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] می‎افزاید، استفاده او از آثار دانشمندان پیش از خود است. او بارها از دانشمندان و پزشکان یونانی، رومی، ایرانی و عرب در کتاب‌هایش نام برده و به سبب ذکر مراجع فراوان، آثار پزشکی او جزو نوشته‌های معتبر و مستدل در جهان است. او به نظریات، شیوه‌های درمان یا داروهای پیشنهادی دانشمندانی، مانند: بقراط، ارسطو، جالینوس، محمد بن زکریای رازی، علی بن عیسی کحال و ابوعلی سینا در مباحث مختلف اشاره کرده و همواره از استادانش به بزرگی و احترام یاد کرده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/39610/13 ر.ک: شهرامی، افشین، ص14-13]</ref>.  

==وضعیت کتاب==