۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الأنظار التفسيرية للشيخ الأنصاري: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'می‌ک' به 'می‌ک') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''الأنظار التفسيرية للشيخ الأنصاري'''، تدوین [[صاحبعلی محبی]]، مشتمل بر دیدگاهها و نظرات تفسیری [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] است که از خلال آثار و نوشتههای وی گردآوری شده است. محمدهادی معرفت و [[محبي، صاحبعلي|صاحبعلی محبی]] بر این کتاب به عربی مقدمه | '''الأنظار التفسيرية للشيخ الأنصاري'''، تدوین [[صاحبعلی محبی]]، مشتمل بر دیدگاهها و نظرات تفسیری [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] است که از خلال آثار و نوشتههای وی گردآوری شده است. محمدهادی معرفت و [[محبي، صاحبعلي|صاحبعلی محبی]] بر این کتاب به عربی مقدمه نوشته‌اند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، مشتمل بر | کتاب، مشتمل بر مقدمه‌ای مختصر، مقدمه‌ای تحقیقی در شرح حال [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] و آثار او، مقاله‌ای با عنوان «بحوث حول القرآن و علومه» و تفسیر آیات بهترتیب سورههای قرآن کریم است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
اما کتاب حاضر را صاحبعلی محبی از تألیفات فقهی و اصولی [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] استخراج کرده است. این اثر از نفیسترین آثار اصحاب قلم معاصر در موضوع خود است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>. | اما کتاب حاضر را صاحبعلی محبی از تألیفات فقهی و اصولی [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] استخراج کرده است. این اثر از نفیسترین آثار اصحاب قلم معاصر در موضوع خود است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>. | ||
محقق کتاب همچنین در مقدمه تحقیقی خود آراء و نظرات [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] را حائز اهمیت فراوان برای محققین فقهی دانسته تا جایی که برخی از فقها بر او لقب «خاتم الفقهاء» گذاشتهاند؛ بنابراین گردآوری آراء و مباحث تفسیری وی از کتب و رسائلش ضروری است؛ چراکه شیخ گامهای وسیعی در راه فهم و تفسیر قرآن کریم برای ما برداشته است. او اگرچه تألیف مستقلی در تفسیر بهجای نگذاشته است، اما مباحث و نظرات او در زمینه تفسیر در کتب و رسائلش مابین تفسیر و استشهاد و استدلال پراکنده است. آیاتی که شیخ بهنحوی از انحا ذکر کرده، بیش از چهارصد آیه است و اگر این مطالب پراکنده در کتاب مستقلی جمع شود، بهوسیله آن خدمت بزرگی به مجامع علمی و محققین و متفکرین | محقق کتاب همچنین در مقدمه تحقیقی خود آراء و نظرات [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] را حائز اهمیت فراوان برای محققین فقهی دانسته تا جایی که برخی از فقها بر او لقب «خاتم الفقهاء» گذاشتهاند؛ بنابراین گردآوری آراء و مباحث تفسیری وی از کتب و رسائلش ضروری است؛ چراکه شیخ گامهای وسیعی در راه فهم و تفسیر قرآن کریم برای ما برداشته است. او اگرچه تألیف مستقلی در تفسیر بهجای نگذاشته است، اما مباحث و نظرات او در زمینه تفسیر در کتب و رسائلش مابین تفسیر و استشهاد و استدلال پراکنده است. آیاتی که شیخ بهنحوی از انحا ذکر کرده، بیش از چهارصد آیه است و اگر این مطالب پراکنده در کتاب مستقلی جمع شود، بهوسیله آن خدمت بزرگی به مجامع علمی و محققین و متفکرین کرده‌ایم؛ چراکه [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] به آراء عمیق و نظرات محکم در معارف و مباحث دینی از دیگر علما متمایز است. از سوی دیگر با این عمل، بخشی از حقوقی که شیخ بر گردن ما دارد را ادا کرده‌ایم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/15 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص15]</ref>. | ||
شایسته است بدانیم که شیخ بر کامل بودن مباحث و عمیق و دقت نظر در آنها تأکید داشته است؛ لذا به کتبی که آن دیدگاهها را در بر داشته فراوان مراجعه می‌کرده است و نظرات اصولیون و فقها و مفسرین را استخراج می‌کرده و مورد بحث و نقد و ارزیابی قرار می‌داده است؛ بهعنوان مثال به هنگام سخن از آیه نبأ و کیفیت استدلال به آن و ذکر اشکالات وارد بر آن، به آثار متعددی چون «عدة الأصول»، «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]»، «[[الغنية فی الكلام|الغنية]]»، «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]»، «غاية البادي» و «[[معارج الأصول (ط. جدید)|معارج الأصول]]» مراجعه کرده است. این تتبع، عمق در فهم و احاطه به همه ابعاد موضوع را افزایش می‌داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/16 ر.ک: همان، ص17-16]</ref>. لکن به هنگام استدلال به یک آیه برای اثبات احکام فقهی و فرعی در تفسیر آیات بر روایات اعتماد کرده و کم دیده میشود که در تفسیر و فهم آیات در ابواب فقه بر روایت اعتماد نکند؛ مگر آنکه در تفسیر آن آیه روایتی وارد نشده یا به روایتی دست نیافته باشد. در مواردی هم که شیخ برای استنباط از خود آیه استفاده کرده است، روایت را برای تأیید درستی آنچه از آیه فهمیده، ذکر کرده است؛ بهعنوان مثال در بحث پیرامون آیه نفر و دلالت آن بر وجوب تفقه و انذار، اشکالاتی را مطرح کرده و جواب داده است، سپس به روایت فضل بن شاذان از امام رضا(ع) و روایت علی بن حمزه از امام صادق(ع) و... استناد کرده و میگوید: «از جمله روایاتی که بر ظهور آیه در وجوب تفقه و انذار دلالت دارد، استشهاد امام(ع) به آیه بر وجوب تفقه و انذار در اخبار فراوان است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/17 ر.ک: همان، ص17]</ref>. | شایسته است بدانیم که شیخ بر کامل بودن مباحث و عمیق و دقت نظر در آنها تأکید داشته است؛ لذا به کتبی که آن دیدگاهها را در بر داشته فراوان مراجعه می‌کرده است و نظرات اصولیون و فقها و مفسرین را استخراج می‌کرده و مورد بحث و نقد و ارزیابی قرار می‌داده است؛ بهعنوان مثال به هنگام سخن از آیه نبأ و کیفیت استدلال به آن و ذکر اشکالات وارد بر آن، به آثار متعددی چون «عدة الأصول»، «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]»، «[[الغنية فی الكلام|الغنية]]»، «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]»، «غاية البادي» و «[[معارج الأصول (ط. جدید)|معارج الأصول]]» مراجعه کرده است. این تتبع، عمق در فهم و احاطه به همه ابعاد موضوع را افزایش می‌داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/16 ر.ک: همان، ص17-16]</ref>. لکن به هنگام استدلال به یک آیه برای اثبات احکام فقهی و فرعی در تفسیر آیات بر روایات اعتماد کرده و کم دیده میشود که در تفسیر و فهم آیات در ابواب فقه بر روایت اعتماد نکند؛ مگر آنکه در تفسیر آن آیه روایتی وارد نشده یا به روایتی دست نیافته باشد. در مواردی هم که شیخ برای استنباط از خود آیه استفاده کرده است، روایت را برای تأیید درستی آنچه از آیه فهمیده، ذکر کرده است؛ بهعنوان مثال در بحث پیرامون آیه نفر و دلالت آن بر وجوب تفقه و انذار، اشکالاتی را مطرح کرده و جواب داده است، سپس به روایت فضل بن شاذان از امام رضا(ع) و روایت علی بن حمزه از امام صادق(ع) و... استناد کرده و میگوید: «از جمله روایاتی که بر ظهور آیه در وجوب تفقه و انذار دلالت دارد، استشهاد امام(ع) به آیه بر وجوب تفقه و انذار در اخبار فراوان است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/17 ر.ک: همان، ص17]</ref>. | ||
محقق اثر در ادامه مقدمه به شیوه عمل خود در استخراج مباحث تفسیری اشاره کرده و جاهایی را که از آنها تفاسیر را استخراج کرده، ذکر نموده که از آن جمله است: جاهایی که شیخ به | محقق اثر در ادامه مقدمه به شیوه عمل خود در استخراج مباحث تفسیری اشاره کرده و جاهایی را که از آنها تفاسیر را استخراج کرده، ذکر نموده که از آن جمله است: جاهایی که شیخ به آیه‌ای برای اثبات حکمی تمسک کرده یا در تأیید مدعایش به آیه‌ای استشهاد کرده یا تعارض بین دو آیه یا مجموعه‌ای از آیات را ذکر کرده است. سپس از سی کتاب یا رساله شیخ نام برده و تذکر داده که آثار شیخ به این موارد منحصر نیست، اما در دیگر آثار شیخ هیچ مبحث تفسیری ذکر نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39872/1/19 ر.ک: همان، ص20-19]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||