تعلیقات آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی بر اصحاب اجماع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تعلیلقات آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی بر اصحاب اجماع'''، حواشی و تعلیقات رجالی بزرگ معاصر، [[شبیری زنجانی، موسی|آیت‌الله شبیری زنجانی]] بر اثر دیگرش «أصحاب الإجماع» است. اسناد اصحاب اجماع با تعیین راوی و مروی‎عنه، از فهارس رجالی است که سال‎ها وقت و تلاش طاقت‎فرسا برای تهیه آن صرف کرده‎اند.  

در مرحله اوّل، مؤلّف اسناد اصحاب اجماع را در 21 نفر و در سه طبقه فهرست و دسته‎بندی نموده است. البته اصحاب اجماع، در اصل، شامل سه دسته شش‎نفره و در مجموع، هیجده نفرند؛ امّا در مورد حسن بن محبوب از طبقه سوم، اختلاف است. عدّه‎ای به‎جای وی، حسن بن علی بن فضّال و فضالة بن ایوب را از اصحاب اجماع می‌دانند و عدّه‎ای به‎جای حسن بن علی بن فضّال، عثمان بن عیسی را از اصحاب اجماع می‌دانند. در همین مورد، در «اختيار معرفة الرجال» (ص 556، ش1050) آمده است: «... و قال بعضهم مكان الحسن بن محبوب: الحسن بن علي بن فضّال و فضالة بن أيوب و قال بعضهم مكان ابن فضّال: عثمان بن عيسی».  

به همین دلیل، مؤلّف اسناد روایات موارد اختلاف را هم مرتّب کرده و ارائه نموده است. همچنین در طبقه اوّل اصحاب اجماع، از ابوبصیر اسدی نام برده شده و عدّه‎ای وی را ابوبصیر لیث مرادی دانسته‎اند. مؤلّف، در ذیل عنوان «ابوبصیر» در مرحله اوّل، اسناد ابوبصیر اسدی و پس از آن اسناد ابوبصیر لیث مرادی را فهرست نموده است. بر همین اساس، عدّه‎ای از اصحاب اجماع را به‎همراه موارد اختلافی، 22 نفر دانسته‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25399/1/264 ر.ک: طلائیان، رسول، ص264]</ref>‎.  

مؤلّف، در مورد هریک از اصحاب اجماع، در مرحله اوّل اسناد و طُرُق وی را بر اساس ترتیب الفبایی اسامی راویان و مروی‎عنه وی تنظیم نموده است. در این زمینه، عنوان‎های متعدّد در مورد هر راوی یا مروی‎عنه (شامل نام، نام با لقب، نام با کنیه و...) به همان صورت که در اسناد بوده است، در یک‎ جا دسته‎بندی شده‎اند و به دنبال بیان هر طبقه، نام مصدر مورد مراجعه به‎همراه شماره جلد و صفحه آن، مشخّص شده است.

مؤلّف به‎منظور دستیابی به جمیع اسناد هریک از اصحاب اجماع، به بسیاری از کتاب‎های تفسیری - ‎روایی، حدیثی و رجالی شیعه (که بعضی از آنها چاپ شده و بعضی خطّی‎اند) مراجعه نموده است. در پایان، تفصیل اسناد هر راوی، فهرست اسامی مروی‎عنه او به‎همراه اسامی راویان موجود در آن طریق، فهرست شده‎اند. پس از آن، فهرست اسامی راویان وی ارائه شده‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25399/1/265 ر.ک: همان، ص265]</ref>‎.

شایان توجّه است که به دنبال بیان نام بسیاری از مروی‎عنه‎ها و راویان هر راوی، عناوین متّحد با هر راوی و مروی‎عنه که در اسناد و طُرُق مختلف وارد شده‎اند، با علامت مساوی (=) مشخّص شده‎اند که به شکل طبیعی توحید مختلفات و تمییز مشترکات را در بر دارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25399/1/265 ر.ک: همان]</ref>‎.