۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
معرفة السنن و الآثار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌خ' به 'ی‌خ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن') |
||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در ابتدای کتاب اقوال علمای اهل سنت در رابطه با بیهقی گردآوری شده است؛ بهعنوانمثال ابن تیمیه (متوفی 728ق)، بیهقی را اعلم اصحاب شافعی (متوفی 204ق) در زمینه حدیث دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص8</ref>. پسازآن اقوال علما درباره کتاب ذکر شده است؛ سبکی (متوفی 771 یا 773ق) در طبقات الشافعیة هیچ فقیه شافعی را | در ابتدای کتاب اقوال علمای اهل سنت در رابطه با بیهقی گردآوری شده است؛ بهعنوانمثال ابن تیمیه (متوفی 728ق)، بیهقی را اعلم اصحاب شافعی (متوفی 204ق) در زمینه حدیث دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص8</ref>. پسازآن اقوال علما درباره کتاب ذکر شده است؛ سبکی (متوفی 771 یا 773ق) در طبقات الشافعیة هیچ فقیه شافعی را بی‌نیاز از این کتاب ندانسته است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>. ابن حجر (متوفی 852ق) نیز می‌نویسد: هر کس می‌خواهد به تمام آراء شافعی وقوف یابد باید به کتاب «المعرفة السنن و الآثار» بیهقی مراجعه کند؛ چراکه کاملترین تتبع را در این زمینه انجام داده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
قلعجی سپس شرححال شافعی را مورد مطالعه قرار داده است. در بخشی از این مقدمه به مطالعه پیشینه آثاری پرداخته که در رابطه با شافعی نوشته شده است؛ داود بن علی اصفهانی اولین کسی است که آثاری در این رابطه نوشت. پس از او زکریا بن یحیی ساجی و عبدالرحمن بن ابی حاتم کتابهایی نوشتند. محمد بن حسین آبری کتاب جامعی در 74 باب نوشت و یا ابن فندق بیهقی نیز کتاب بزرگی در مناقب نوشت؛ اما شافعی از کسانی نیست که شرححالش در اوراق یا جزوههایی نوشته شده باشد؛ بلکه علمای بزرگ در رابطه با سیره او کتابهای فراوانی نوشتهاند. برخی از آنها موجود و بیشترش از بین رفته است<ref>ر.ک: همان، ص16 </ref>. | قلعجی سپس شرححال شافعی را مورد مطالعه قرار داده است. در بخشی از این مقدمه به مطالعه پیشینه آثاری پرداخته که در رابطه با شافعی نوشته شده است؛ داود بن علی اصفهانی اولین کسی است که آثاری در این رابطه نوشت. پس از او زکریا بن یحیی ساجی و عبدالرحمن بن ابی حاتم کتابهایی نوشتند. محمد بن حسین آبری کتاب جامعی در 74 باب نوشت و یا ابن فندق بیهقی نیز کتاب بزرگی در مناقب نوشت؛ اما شافعی از کسانی نیست که شرححالش در اوراق یا جزوههایی نوشته شده باشد؛ بلکه علمای بزرگ در رابطه با سیره او کتابهای فراوانی نوشتهاند. برخی از آنها موجود و بیشترش از بین رفته است<ref>ر.ک: همان، ص16 </ref>. | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
پیش از بیهقی سه نفر از مصنفین نصوص شافعی را جمع کردند: قاسم بن محمد بن علی شاشی (متوفی 400ق) با نگارش کتاب «التقريب»، احمد بن محمد بن محمد زوزنی معروف به ابن عفریس با نگارش «جمع الجوامع» و احمد بن حسن بن سهل با نگارش «عیون المسائل». با وجود این سه اثر، عدم ضبط دقیق الفاظ شافعی همانگونه که نوشته بود یا بر اصحابش املا کرده بود سبب رضایت بیهقی نگردید و لذا کتابی با نام «مبسوط كلام الشافعي في كتبه بدلائله و حججه» را تألیف نمود. پسازآن «السنن الكبری» را نوشت. سپس «معرفة السنن و الآثار» را نوشت که به گفته سبکی منظورش «معرفة الشافعي بالسنن و الآثار» بوده است<ref>ر.ک: همان، ص38-37 </ref>. | پیش از بیهقی سه نفر از مصنفین نصوص شافعی را جمع کردند: قاسم بن محمد بن علی شاشی (متوفی 400ق) با نگارش کتاب «التقريب»، احمد بن محمد بن محمد زوزنی معروف به ابن عفریس با نگارش «جمع الجوامع» و احمد بن حسن بن سهل با نگارش «عیون المسائل». با وجود این سه اثر، عدم ضبط دقیق الفاظ شافعی همانگونه که نوشته بود یا بر اصحابش املا کرده بود سبب رضایت بیهقی نگردید و لذا کتابی با نام «مبسوط كلام الشافعي في كتبه بدلائله و حججه» را تألیف نمود. پسازآن «السنن الكبری» را نوشت. سپس «معرفة السنن و الآثار» را نوشت که به گفته سبکی منظورش «معرفة الشافعي بالسنن و الآثار» بوده است<ref>ر.ک: همان، ص38-37 </ref>. | ||
بیهقی در این کتاب مجموعهای از احادیث نبوی را در کنار آثار صحابه و تابعین در زمینه فروع دین فراهم آورده است. در این کتاب اقوال امام شافعی با ترتیب «مختصر المُزني في فروع الشافعية» گرد آمده و از آن دفاع شده است. بیهقی در این اثر مآخذ خود را در نقل اقوال شافعی مورد به مورد نشان داده و با بیان ادله حکم از کتاب و سنت نبوی و آثار صحابه، به دفاع از شافعی برخاسته است. این اثر را به عبارتی، باید یکی از منابع فقه تطبیقی دانست که به گفته سبکی هیچ فقیه شافعی از آن | بیهقی در این کتاب مجموعهای از احادیث نبوی را در کنار آثار صحابه و تابعین در زمینه فروع دین فراهم آورده است. در این کتاب اقوال امام شافعی با ترتیب «مختصر المُزني في فروع الشافعية» گرد آمده و از آن دفاع شده است. بیهقی در این اثر مآخذ خود را در نقل اقوال شافعی مورد به مورد نشان داده و با بیان ادله حکم از کتاب و سنت نبوی و آثار صحابه، به دفاع از شافعی برخاسته است. این اثر را به عبارتی، باید یکی از منابع فقه تطبیقی دانست که به گفته سبکی هیچ فقیه شافعی از آن بی‌نیاز نیست. بیهقی در این کتاب به ردِّ سخنان احمد بن سلامة طحاوی حنفی (متوفی 321ق) -که بر امام شافعی و اصحاب او ایراد وارد کرده است- پرداخته و احادیث مسندی را که امام شافعی در موضوع اصول و فروع دین آورده را نقل کرده و به جرح و تعدیل سند و بیان صحت و ضعف آنها پرداخته است. همچنین با نظر و اجتهاد خود، برخی از راویانی را که دیگران مورد وثوق ندانستهاند، توثیق کرده است<ref>ر.ک: ساغروانیان، سید جلیل، ص123</ref>. | ||
این اثر بیهقی از حیث شیوه نقل احادیث و آثار و کلام فقها شبیه اثر دیگرش «السنن الكبری» است؛ جز اینکه در «معرفة السنن» ردیههای بسیاری بر کتاب «معاني الآثار» نوشته است. او در مقدمهاش به این موضوع اشاره کرده | این اثر بیهقی از حیث شیوه نقل احادیث و آثار و کلام فقها شبیه اثر دیگرش «السنن الكبری» است؛ جز اینکه در «معرفة السنن» ردیههای بسیاری بر کتاب «معاني الآثار» نوشته است. او در مقدمهاش به این موضوع اشاره کرده می‌نویسد: چون نگارش این کتاب را آغاز کردم. یکی از اهل علم، مرا از کتاب ابوجعفر طحاوی (متوفی 321ق) مطلع کرد. وی از تضعیف اخبار صحیح نزد اهل علم در صورت مخالفت با رأیش و تصحیح اخبار ضعیف در صورت موافقت با رأیش شکایت کرده است. او از من درخواست کرده که به احکامی که ابوجعفر درباره تصحیح و تعلیل اخبار داشته پاسخ دهم<ref>ر.ک: الشهری، محمد بن ظافر، ص235</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||