رفع النقاب عن تنقيح الشهاب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'جبرین، عبدالله بن عبدالرحمن' به 'جبرین، عبدالله'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎خ' به 'ی‌خ')
جز (جایگزینی متن - 'جبرین، عبدالله بن عبدالرحمن' به 'جبرین، عبدالله')
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
[[شوشاوی، حسین بن علی]] (نویسنده)
[[شوشاوی، حسین بن علی]] (نویسنده)


[[سراح، احمد]] (محقق و مقدمه نویس)
[[سراح، احمد]] (محقق و مقدمه‌نویس)


[[جبرین، عبدالرحمن]] (محقق و مقدمه نویس)
[[جبرین، عبدالرحمن]] (محقق و مقدمه‌نویس)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏
| کد کنگره =‏
خط ۳۲: خط ۳۲:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =6
| تعداد جلد =6
| کتابخانۀ دیجیتال نور =39250
| کتابخانۀ دیجیتال نور =56900
| کتابخوان همراه نور =56900
| کد پدیدآور =45336
| کد پدیدآور =45336
| پس از =
| پس از =
خط ۳۸: خط ۳۹:
}}  
}}  


'''رفع النقاب عن تنقيح الشهاب'''، اثر [[شوشاوی، حسین بن علی|ابوعلی حسین بن علی بن طلحه رجراجی شوشای]] (متوفی 899ق)، شرحی است بر «تنقيح الفصول» شهاب‎الدین احمد بن ادریس قرافی، در مسائل مختلف علم اصول فقه، که با تحقیق احمد بن محمد سراح و عبدالرحمن بن عبدالله جبرین به چاپ رسیده است.
'''رفع النقاب عن تنقيح الشهاب'''، اثر [[شوشاوی، حسین بن علی|ابوعلی حسین بن علی بن طلحه رجراجی شوشای]] (متوفی 899ق)، شرحی است بر «[[شرح تنقيح الفصول في اختصار المحصول من الأصول|تنقيح الفصول]]» [[قرافی، احمد بن ادریس|شهاب‌الدین احمد بن ادریس قرافی]]، در مسائل مختلف علم اصول فقه، که با تحقیق [[احمد بن محمد سراح]] و [[جبرین، عبدالله|عبدالرحمن بن عبدالله جبرین]] به چاپ رسیده است.


این شرح، در شش جلد تنظیم شده است. در ابتدای جلد نخست کتاب، مقدمه مفصلی از محققین در سه فصل به شرح ذیل، آمده است:
این شرح، در شش جلد تنظیم شده است. در ابتدای جلد نخست کتاب، مقدمه مفصلی از محققین در سه فصل به شرح ذیل، آمده است:
خط ۴۵: خط ۴۶:
در فصل دوم، نگاهی علمی به زندگانی وی افکنده شده و در چهار مبحث، عقیده، مذهب فقهی، منزلت و جایگاه او در میان علمای عصر خویش و آثار علمی وی، مورد بررسی قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/43 ر.ک: همان، ص43-‎59]</ref>.
در فصل دوم، نگاهی علمی به زندگانی وی افکنده شده و در چهار مبحث، عقیده، مذهب فقهی، منزلت و جایگاه او در میان علمای عصر خویش و آثار علمی وی، مورد بررسی قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/43 ر.ک: همان، ص43-‎59]</ref>.


در فصل سوم، در هشت مبحث، به تعریف کتاب پرداخته شده و امور زیر، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است: نسبت کتاب به مؤلف، مصادر کتاب، روش شارح، ارزش علمی کتاب و بیان وجوه حسن آن، تعریف شروح تنقیح، شباهت‎های این کتاب و «شرح التنقيح» قرافی، استدراکات شارح بر قرافی و روش تحقیق و اقدامات تحقیقی صورت‎گرفته بر روی کتاب، به‎همراه توصیف نسخ خطی آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/61 ر.ک: همان، ص61-‎119]</ref>.
در فصل سوم، در هشت مبحث، به تعریف کتاب پرداخته شده و امور زیر، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است: نسبت کتاب به مؤلف، مصادر کتاب، روش شارح، ارزش علمی کتاب و بیان وجوه حسن آن، تعریف شروح تنقیح، شباهت‎های این کتاب و «شرح التنقيح» قرافی، استدراکات شارح بر قرافی و روش تحقیق و اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته بر روی کتاب، به‌همراه توصیف نسخ خطی آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/61 ر.ک: همان، ص61-‎119]</ref>.


==منابع کتاب==
==منابع کتاب==
[[شوشاوی، حسین بن علی|شوشاوی]] در ذکر منابع خود، گاهی به نام کتاب و نویسنده آن اشاره کرده، گاهی فقط یکی از آنها را ذکر کرده و در پاره‎ای موارد نیز از هیچ‎یک نام نبرده و با عباراتی همچون: «قال بعضهم» یا «قال بعض الأشياخ» آن را به شخص مجهولی منسوب کرده است. برخی از منابع وی، در علوم گوناگون عبارتند از:
[[شوشاوی، حسین بن علی|شوشاوی]] در ذکر منابع خود، گاهی به نام کتاب و نویسنده آن اشاره کرده، گاهی فقط یکی از آنها را ذکر کرده و در پاره‌ای موارد نیز از هیچ‎یک نام نبرده و با عباراتی همچون: «قال بعضهم» یا «قال بعض الأشياخ» آن را به شخص مجهولی منسوب کرده است. برخی از منابع وی، در علوم گوناگون عبارتند از:
#الف)- تفسیر و علوم قرآن:
#الف)- تفسیر و علوم قرآن:
#:«[[أحكام القرآن (ابن العربي)|أحكام القرآن]]» [[أحكام القرآن (ابن العربي)|ابوبکر محمد بن عبدالله بن عربی]] (متوفی 543ق)؛
#:«[[أحكام القرآن (ابن العربي)|أحكام القرآن]]» [[أحكام القرآن (ابن العربي)|ابوبکر محمد بن عبدالله بن عربی]] (متوفی 543ق)؛
#:«[[التفسير الكبير (فخر رازی)|التفسير الكبير]]»، [[فخر رازی، محمد بن عمر|امام فخرالدین رازی]] (متوفی 606ق)؛
#:«[[التفسير الكبير (فخر رازی)|التفسير الكبير]]»، [[فخر رازی، محمد بن عمر|امام فخرالدین رازی]] (متوفی 606ق)؛
#:«[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الكشاف]]»، [[زمخشری، محمود بن عمر|ابوالقاسم جارالله زمخشری]] (متوفی 538ق)؛
#:«[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الكشاف]]»، [[زمخشری، محمود بن عمر|ابوالقاسم جارالله زمخشری]] (متوفی 538ق)؛
#:«التحصيل»، ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی (متوفی 440ق) و... <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/68 ر.ک: همان، ص68]</ref>.
#:«التحصيل»، ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی (متوفی 440ق) و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/68 ر.ک: همان، ص68]</ref>.
#ب)- سنت نبوی:
#ب)- سنت نبوی:
#:«[[موطأ الإمام مالك|موطأ]]»، [[مالک بن انس|مالک بن انس اصبحی]] (متوفی 179ق)؛
#:«[[موطأ الإمام مالك|موطأ]]»، [[مالک بن انس|مالک بن انس اصبحی]] (متوفی 179ق)؛
خط ۵۹: خط ۶۰:
#:«المعلم بشرح فوائد صحيح مسلم»، ابوعبدالله محمد بن علی مازری (متوفی 536ق)؛
#:«المعلم بشرح فوائد صحيح مسلم»، ابوعبدالله محمد بن علی مازری (متوفی 536ق)؛
#:«إكمال المعلم»، قاضی عیاض بن موسی یحصبی (متوفی 544ق)؛
#:«إكمال المعلم»، قاضی عیاض بن موسی یحصبی (متوفی 544ق)؛
#:«[[معرفة علوم الحديث و كمية أجناسه|معرفة علوم الحديث]]»، [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم ابوعبدالله محمد بن عبدالله نیشابوری]] (متوفی 405ق) <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/69 ر.ک: همان، ص69-‎70]</ref>.
#:«[[معرفة علوم الحديث و كمية أجناسه|معرفة علوم الحديث]]»، [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم ابوعبدالله محمد بن عبدالله نیشابوری]] (متوفی 405ق)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/69 ر.ک: همان، ص69-‎70]</ref>.
#ج)- اصول فقه:
#ج)- اصول فقه:
#:«شرح التنقيح»، شهاب‎الدین احمد بن ادریس قرافی؛
#:«شرح التنقيح»، شهاب‌الدین احمد بن ادریس قرافی؛
#:«شرح التنقيح» ابوزکریا یحیی بن ابی‎بکر مسطاسی؛
#:«شرح التنقيح» ابوزکریا یحیی بن ابی‌بکر مسطاسی؛
#:«نفائس الأصول في شرح المحصول»، قرافی؛
#:«نفائس الأصول في شرح المحصول»، قرافی؛
#:«الإفادة»، قاضی عبدالوهاب بغدادی (متوفی 422ق)؛
#:«الإفادة»، قاضی عبدالوهاب بغدادی (متوفی 422ق)؛
#:«الملخص»، قاضی عبدالوهاب بغدادی و... <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/70 ر.ک: همان، ص70-‎71]</ref>.
#:«الملخص»، قاضی عبدالوهاب بغدادی و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/70 ر.ک: همان، ص70-‎71]</ref>.
#د)- فقهی:
#د)- فقهی:
#:«الفروق»، شهاب‎الدین قرافی (شوشاوی تحت عنوان «القواعد السنية» از آن یاد کرده است).
#:«الفروق»، شهاب‌الدین قرافی (شوشاوی تحت عنوان «القواعد السنية» از آن یاد کرده است).
#:«جامع الأمهات»، ابوعمرو عثمان بن حاجب؛
#:«جامع الأمهات»، ابوعمرو عثمان بن حاجب؛
#:«التلقين» و «المعونة»، قاضی عبدالوهاب بغدادی و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/73 ر.ک: همان، ص73]</ref>.
#:«التلقين» و «المعونة»، قاضی عبدالوهاب بغدادی و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/73 ر.ک: همان، ص73]</ref>.
خط ۷۳: خط ۷۴:
وی منابعی نیز در لغت<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/76 ر.ک: همان، ص76]</ref>، نحو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/77 ر.ک: همان، ص77]</ref>، سیره نبوی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/79 ر.ک: همان، ص79]</ref>، کلام<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/79 ر.ک: همان]</ref>، منطق<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/80 ر.ک: همان، ص80]</ref> و سلوک و اخلاق دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/80 ر.ک: همان]</ref>.
وی منابعی نیز در لغت<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/76 ر.ک: همان، ص76]</ref>، نحو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/77 ر.ک: همان، ص77]</ref>، سیره نبوی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/79 ر.ک: همان، ص79]</ref>، کلام<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/79 ر.ک: همان]</ref>، منطق<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/80 ر.ک: همان، ص80]</ref> و سلوک و اخلاق دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/80 ر.ک: همان]</ref>.


==ویژگی‎های شرح==
==ویژگی‌های شرح==
این شرح را می‎توان از جنبه‎های زیر، مورد توجه قرار داد:
این شرح را می‌توان از جنبه‌های زیر، مورد توجه قرار داد:
# تبویب و ترتیب مطالب: شوشاوی سعی داشته در ترتیب ابواب و فصول کتاب، از قرافی تبعیت نماید، اما در پاره‎ای موارد، تقدیم و تأخیرهایی نیز به چشم می‌خورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/81 ر.ک: همان، ص81]</ref>.
# تبویب و ترتیب مطالب: شوشاوی سعی داشته در ترتیب ابواب و فصول کتاب، از قرافی تبعیت نماید، اما در پاره‌ای موارد، تقدیم و تأخیرهایی نیز به چشم می‌خورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/81 ر.ک: همان، ص81]</ref>.
# اسلوب: اسلوب شوشاوی در بیشتر موارد، اسلوبی متوسط است؛ هرچند در مواردی، دچار بسط و اطناب شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/82 ر.ک: همان، ص82]</ref>.
# اسلوب: اسلوب شوشاوی در بیشتر موارد، اسلوبی متوسط است؛ هرچند در مواردی، دچار بسط و اطناب شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/82 ر.ک: همان، ص82]</ref>.
# روش شرح: شوشاوی در شرح مطالب، به اصطلاح، روش شرح بالقول را برگزیده است؛ بدین صورت که ابتدا قسمتی از متن را با عبارت «قوله» انتخاب کرده و در ادامه، به تشریح و توضیح آن پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/82 ر.ک: همان، ص82]</ref>.
# روش شرح: شوشاوی در شرح مطالب، به اصطلاح، روش شرح بالقول را برگزیده است؛ بدین صورت که ابتدا قسمتی از متن را با عبارت «قوله» انتخاب کرده و در ادامه، به تشریح و توضیح آن پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/82 ر.ک: همان، ص82]</ref>.
برخی از ویژگی‎های بارز شرح وی، عبارتند از:
برخی از ویژگی‌های بارز شرح وی، عبارتند از:
# تمهید: بیشتر در ابتدای ابواب و فصول و احیانا مسائل قرار گرفته و غالباً  به‎منظور شرح معنای باب یا فصل و یا ذکر ربط بین آن و بین ماقبل آن، می‎باشد.
# تمهید: بیشتر در ابتدای ابواب و فصول و احیانا مسائل قرار گرفته و غالباً  به‌منظور شرح معنای باب یا فصل و یا ذکر ربط بین آن و بین ماقبل آن، می‌باشد.
#اشاره به تعداد مباحث و مسائل در ابتدای هر فصل.
#اشاره به تعداد مباحث و مسائل در ابتدای هر فصل.
# اشاره به ارتباط مطالب قرافی با یکدیگر و ذکر موافقت یا تناقض میان آنها.
# اشاره به ارتباط مطالب قرافی با یکدیگر و ذکر موافقت یا تناقض میان آنها.
# استدراک کلام قرافی به‎واسطه اضافه کردن اقوال، ادله، اقسام و...؛ در مواردی که اعتراضی بر کلام قرافی وارد بوده نیز به آن اعتراض اشاره شده است.
# استدراک کلام قرافی به‌واسطه اضافه کردن اقوال، ادله، اقسام و...؛ در مواردی که اعتراضی بر کلام قرافی وارد بوده نیز به آن اعتراض اشاره شده است.
# توجه به اختلاف نسخ متن.
# توجه به اختلاف نسخ متن.
# تشریح و تفسیر کلمات غریب و نامأنوس.
# تشریح و تفسیر کلمات غریب و نامأنوس.
#استفاده از تنبیهات، فروع، توجیهات و... <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/82 ر.ک: همان، ص82-‎83]</ref>.
#استفاده از تنبیهات، فروع، توجیهات و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/82 ر.ک: همان، ص82-‎83]</ref>.


فهارس فنی کتاب، در انتهای جلد ششم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ اشعار و امثال؛ اعلام و کتب مذکور در متن و موضوعات کتاب.
فهارس فنی کتاب، در انتهای جلد ششم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ اشعار و امثال؛ اعلام و کتب مذکور در متن و موضوعات کتاب.


در پاورقی‎ها، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/535 مثلا ر.ک: پاورقی، ج1، ص535]</ref>، به توضیح و تشریح کلمات مشکل و دیریاب<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/539 مثلا ر.ک: همان، ص539]</ref> و شرح حال مختصر اعلام مذکور در متن، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/546 مثلا ر.ک: همان، ص546]</ref>.
در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/535 مثلا ر.ک: پاورقی، ج1، ص535]</ref>، به توضیح و تشریح کلمات مشکل و دیریاب<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/539 مثلا ر.ک: همان، ص539]</ref> و شرح حال مختصر اعلام مذکور در متن، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39250/1/546 مثلا ر.ک: همان، ص546]</ref>.


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۹۷: خط ۹۸:
مقدمه و متن کتاب.
مقدمه و متن کتاب.


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: مرداد(98)]]
[[رده:25 تیر الی 24 مرداد (98)]]