۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مصاحب، غلامحسین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌خ' به 'ی‌خ'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌س' به 'ی‌س') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌خ' به 'ی‌خ') |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
ایشان نخستین کسی بود که منطق صورت به معنی جدید، یعنی منطق ریاضی را وارد فضای فکری ایران کرد. خدمت او در زمینه دایرةالمعارف فارسی بهراستی عظیم بود و آثاری که در مباحث آنالیز ریاضی و تئوری اعداد و منطق صورت دارد، از جهت جامعیت و حسن تألیف و سهل و ممتنع بودن شاهکار است. اما آنچه که شخصیت او را ممتاز و مشخص می‌ساخت، یکی دقت و وسواس در کار تحقیق بود که حدس و گمان و تخمین و تقریب را در آن راه نمی‌داد (نمونه بارز این امر کتاب حکیم عمر خیام بهعنوان عالم جبر است که جلوههای ممارست، روحیه و روش علمی در آن مشهود است) و دیگر ابتکار و نوآوری بود که مصداق کامل آن همانا دایرةالمعارف فارسی است. ایشان در این اثر، در زمینه رسمالخط فارسی و ضبط علائم و حروف، صاحب رأی و نظر و ابتکار تازه‌ای بود و روش مخصوصش در وضع لغات جدید علمی و ترجمه اصطلاحات خارجی مشخص است. ابداع حروف «ایرانیک» در فارسی بدین منظور که بهجای حروف «ایتالیک» در متون لاتین قرار گیرد، هم از دیگر ابتکارات ایشان است. | ایشان نخستین کسی بود که منطق صورت به معنی جدید، یعنی منطق ریاضی را وارد فضای فکری ایران کرد. خدمت او در زمینه دایرةالمعارف فارسی بهراستی عظیم بود و آثاری که در مباحث آنالیز ریاضی و تئوری اعداد و منطق صورت دارد، از جهت جامعیت و حسن تألیف و سهل و ممتنع بودن شاهکار است. اما آنچه که شخصیت او را ممتاز و مشخص می‌ساخت، یکی دقت و وسواس در کار تحقیق بود که حدس و گمان و تخمین و تقریب را در آن راه نمی‌داد (نمونه بارز این امر کتاب حکیم عمر خیام بهعنوان عالم جبر است که جلوههای ممارست، روحیه و روش علمی در آن مشهود است) و دیگر ابتکار و نوآوری بود که مصداق کامل آن همانا دایرةالمعارف فارسی است. ایشان در این اثر، در زمینه رسمالخط فارسی و ضبط علائم و حروف، صاحب رأی و نظر و ابتکار تازه‌ای بود و روش مخصوصش در وضع لغات جدید علمی و ترجمه اصطلاحات خارجی مشخص است. ابداع حروف «ایرانیک» در فارسی بدین منظور که بهجای حروف «ایتالیک» در متون لاتین قرار گیرد، هم از دیگر ابتکارات ایشان است. | ||
در مورد وضع لغات جدید در برابر تعبیرات و اصطلاحات خارجی که بهمناسبت احتیاج و لزوم، ناگزیر از بهکار بردن آنها بود، اسلوب خاصی داشت و سالها بود که به اتفاق جمعی از فضلا و ادبدوستان هفته‌ای یک روز - معمولا سهشنبهها - جلسه‌ای داشتند و در آن به بحث در مورد اینگونه لغات میپرداختند که از جمله نتایج آن، کتاب فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی است که در سال 1338 به چاپ رسید. نام این مجمع را به شوخی «ضرابخانه» گذاشته بودند و لغاتی را که می‌ساختند، «مضروبات» | در مورد وضع لغات جدید در برابر تعبیرات و اصطلاحات خارجی که بهمناسبت احتیاج و لزوم، ناگزیر از بهکار بردن آنها بود، اسلوب خاصی داشت و سالها بود که به اتفاق جمعی از فضلا و ادبدوستان هفته‌ای یک روز - معمولا سهشنبهها - جلسه‌ای داشتند و در آن به بحث در مورد اینگونه لغات میپرداختند که از جمله نتایج آن، کتاب فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی است که در سال 1338 به چاپ رسید. نام این مجمع را به شوخی «ضرابخانه» گذاشته بودند و لغاتی را که می‌ساختند، «مضروبات» می‌خواندند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/945/2 ر.ک: همان]</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
# تئوری مقدماتی اعداد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/945/1 ر.ک: همان، ص1-2]</ref>. | # تئوری مقدماتی اعداد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/945/1 ر.ک: همان، ص1-2]</ref>. | ||
مسئله قابل توجه این است که هرچند دکتر مصاحب، علم را برای نفس علم | مسئله قابل توجه این است که هرچند دکتر مصاحب، علم را برای نفس علم می‌خواست و بهغایت آزاده و دارای استقلال طبع بود، اغلب آثار او در مسابقات مهم بهترین کتاب سال در شمار کتابهای درجه اول برگزیده می‌شد. اما مهمترین اثر ایشان، «دایرةالمعارف» فارسی است و همان طور که نام ریاضیات جدید در ایران به نام ایشان بستگی دارد، نام «دایرةالمعارف» فارسی نیز از نام مؤسس و بانی آن، یعنی دکتر مصاحب تفکیکناپذیر است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
خود ایشان در فصل دهم، ذیل عنوان اصطلاحات و لغات نو، رئوس عقایدی را که در مدت 40 سال تفکر و تعمق در امور فرهنگی موفق به کسب آن شده، بیان کرده است. بهطور کلی مدخلی را که خود ایشان در «دایرةالمعارف» فارسی در 18 صفحه نوشته است، بهترین کلید برای دستیابی به خزانه دانش و بینش و اندیشه فرهنگی و آینه عظمت فکری و نظام علمی اوست. آنچه در این مدخل درباره حروف، ارقام، علائم اختصاری، الفبای صوتی، تلفظها، ضبط اعلام و سایر کلمات، ارجاعات، مقالات، اصطلاحات و لغات نو، املا، انشا، رسمالخط، نقطهگذاری یا سجاوندی و کلمات یونانی و لاتینی میبینیم، نموداری است از روش علمی کاملا امروزی و مطابق با اصول جهانی ایشان<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/945/1 ر.ک: همان]</ref>. | خود ایشان در فصل دهم، ذیل عنوان اصطلاحات و لغات نو، رئوس عقایدی را که در مدت 40 سال تفکر و تعمق در امور فرهنگی موفق به کسب آن شده، بیان کرده است. بهطور کلی مدخلی را که خود ایشان در «دایرةالمعارف» فارسی در 18 صفحه نوشته است، بهترین کلید برای دستیابی به خزانه دانش و بینش و اندیشه فرهنگی و آینه عظمت فکری و نظام علمی اوست. آنچه در این مدخل درباره حروف، ارقام، علائم اختصاری، الفبای صوتی، تلفظها، ضبط اعلام و سایر کلمات، ارجاعات، مقالات، اصطلاحات و لغات نو، املا، انشا، رسمالخط، نقطهگذاری یا سجاوندی و کلمات یونانی و لاتینی میبینیم، نموداری است از روش علمی کاملا امروزی و مطابق با اصول جهانی ایشان<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/945/1 ر.ک: همان]</ref>. | ||