۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'میپ' به 'میپ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ید' به 'ید') |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مؤلف در مقدمه، در مورد اهمیت وحی بیان | مؤلف در مقدمه، در مورد اهمیت وحی بیان میدارد که وحی، پایه و اساس نبوت و از امور ضروری ادیان است؛ و آن ارتباط ویژهای است بین خداوند و پیامبران. دراینارتباط ویژه خداوند بهصورت مستقیم یا بهوسیله فرشته وحی با پیامبر سخن میگوید<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11</ref>. | ||
وحی پدیدهای است برتر از افق فکر بشر که شناخت حقیقت آن برای ما امکان ندارد. تجربه درونی پیامبر در قالب الفاظ نمیگنجد و قابلانتقال نیست اما محتوای غنی وحی و پیام خداوند متعال قابلانتقال به دیگران است. پیامبر از حال وحی خبر | وحی پدیدهای است برتر از افق فکر بشر که شناخت حقیقت آن برای ما امکان ندارد. تجربه درونی پیامبر در قالب الفاظ نمیگنجد و قابلانتقال نیست اما محتوای غنی وحی و پیام خداوند متعال قابلانتقال به دیگران است. پیامبر از حال وحی خبر میدهد نه اینکه پدیده وحی را بر دیگران عرضه کند؛ بنابراین بهصراحت اعلام میکنیم که توان شناخت حقیقت وحی نداریم و نمیتوانیم از این پدید فوق بشری تعریفی جامع و کامل ارائه دهیم<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11-12</ref>. | ||
نویسنده در مباحث اولیه، پیرامون مفهوم شناسی وحی سخن به میان آورده است. وحی در لغت به معنای انتقال مطلب در ذهن مخاطب است بهصورت سریع و مخفی، بهگونهای که از دیگران پوشیده است. وحی و مشتقاتش حدود هفتادوهشت بار در قرآن آمده است و اصل معنای لغوی آنکه به معنای تفهیم سریع و مخفی است در همه آنها وجود دارد. | نویسنده در مباحث اولیه، پیرامون مفهوم شناسی وحی سخن به میان آورده است. وحی در لغت به معنای انتقال مطلب در ذهن مخاطب است بهصورت سریع و مخفی، بهگونهای که از دیگران پوشیده است. وحی و مشتقاتش حدود هفتادوهشت بار در قرآن آمده است و اصل معنای لغوی آنکه به معنای تفهیم سریع و مخفی است در همه آنها وجود دارد. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
مؤلف در ادامه موارد گوناگون استعمال شده در معنای کلام را بیان میکند: کلام ملفوظ و دارای صوت، کلام نفسی که معانی و مفاهیم ملفوظات است، قدرت بر تکلم، انشاء حروف، اطلاق کلمه به غیر الفاظ. | مؤلف در ادامه موارد گوناگون استعمال شده در معنای کلام را بیان میکند: کلام ملفوظ و دارای صوت، کلام نفسی که معانی و مفاهیم ملفوظات است، قدرت بر تکلم، انشاء حروف، اطلاق کلمه به غیر الفاظ. | ||
نگارنده درباره حدوث یا قدم کلام میگوید پیروان ادیان آسمانی، برای خدا بهنوعی کلاً عقیده دارند و تکلیم و تکلم را از صفات خدا | نگارنده درباره حدوث یا قدم کلام میگوید پیروان ادیان آسمانی، برای خدا بهنوعی کلاً عقیده دارند و تکلیم و تکلم را از صفات خدا میدانند. عقیده دارند که خدای متعال با پیامبرانش تکلم کرده و بهوسیله آنان پیامهایی را برای مردم فرستاده است. در این جهت تردید ندارند، آنچه مورد بحث قرار گرفته حدوث یا قدم کلام خداست. بحث حدوث یا قدم کلام، یکی از مباحثی قدیمی و پرسروصدای علم کلام است که در طول تاریخ اسلام همواره مورد بحث بوده است و این مسئله، اختصاص به مسلمین ندارد؛ بلکه قبل از آن در بین مسیحیان نیز بسیار مرود بحث بوده است. ایشان در ادامه نظرات فرق اسلامی را درباره قدیم یا حادث بودن کلام الهی نقل مینماید<ref>ر.ک: همان، ص47-48</ref>. | ||
امامیه و معتزله قائل به حدوث کلام خدا شدهاند و میگویند: کلام خدا مانند کلام انسان، عبارت است از حروف و اصواتی که بر معانی مخصوص دلالت دارد و در لوح محفوظ یا قلب جبرئیل یا در هوا یا جای دیگر به وجود میآید. با این تفاوت که انسان در ایجاد کلام نیاز به زبان و دهان و مخارج حروف دارد ولی خدای متعال چنین نیازی را ندارد<ref>همان، ص53</ref>. | امامیه و معتزله قائل به حدوث کلام خدا شدهاند و میگویند: کلام خدا مانند کلام انسان، عبارت است از حروف و اصواتی که بر معانی مخصوص دلالت دارد و در لوح محفوظ یا قلب جبرئیل یا در هوا یا جای دیگر به وجود میآید. با این تفاوت که انسان در ایجاد کلام نیاز به زبان و دهان و مخارج حروف دارد ولی خدای متعال چنین نیازی را ندارد<ref>همان، ص53</ref>. | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
# [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]]: بعضی از انسانها بهگونهای آفریدهشدهاند که میتوانند خود را از آثار بشریت جدا سازند و در افق اعلی با فرشتگان باشند و در یکلحظه در زمره آنها قرار گیرند و کلام الهی را بشنود<ref>ر.ک: همان، ص85-96</ref>. | # [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]]: بعضی از انسانها بهگونهای آفریدهشدهاند که میتوانند خود را از آثار بشریت جدا سازند و در افق اعلی با فرشتگان باشند و در یکلحظه در زمره آنها قرار گیرند و کلام الهی را بشنود<ref>ر.ک: همان، ص85-96</ref>. | ||
وحی از دیدگاه قرآن و حدیث، موضوع فصل بعدی این کتاب است، مؤلف بر این باور است، باآنکه قرآن، وحی را با عنوان یک حقیقت میپذیرد و در آیات فراوان آن را به پیامبر اکرم(ص) نسبت | وحی از دیدگاه قرآن و حدیث، موضوع فصل بعدی این کتاب است، مؤلف بر این باور است، باآنکه قرآن، وحی را با عنوان یک حقیقت میپذیرد و در آیات فراوان آن را به پیامبر اکرم(ص) نسبت میدهد، لیکن در بیان ماهیت آن جز بهصورت اشاره چندان توضیحی ندارد؛ در آیاتی از قرآن کریم به یکی از ویژگیهای وحی اشارهشده است که آن نزول مستقیم بر قلب است و میگوید جبرئیل قرآن را مستقیماً بر قلب تو نازل کرد. | ||
در مورد روایات موجود در زمینه وحی مؤلف بیان | در مورد روایات موجود در زمینه وحی مؤلف بیان میدارد که متأسفانه احادیثی نداریم که ماهیت وحی و کیفیت آن را خوب توضیح داده باشند و دراینباره اشاراتی بیش وجود ندارد. از چند روایت در این زمینه استفاده میشود که وحی گاهی از استماع صدایی غیرعادی مانند صدای زنگ شروع میشده و این دشوارترین انواع وحی بوده است و گاهی بهصورت تمثل فرشته و تکلم تحقق مییافته است<ref>ر.ک: همان، ص97-103</ref>. | ||
در ادامه نگارنده درباره انواع وحی بیان | در ادامه نگارنده درباره انواع وحی بیان میدارد که مکالمه خداوند سبحان با پیامبر اکرم(ص) به سه نوع بوده که در قرآن به آن اشاره شده است: | ||
# سخن گفتن خفی و بدون واسطه خداوند با پیامبر. | # سخن گفتن خفی و بدون واسطه خداوند با پیامبر. | ||
# وحی از پشت پرده که در قرآن بهعنوان ماوراء الحجاب معرفی شده است. | # وحی از پشت پرده که در قرآن بهعنوان ماوراء الحجاب معرفی شده است. | ||
# وحی توسط جبرئیل انجام میشده و جبرئیل واسطه در ارتباط بوده است<ref>ر.ک: همان، ص103-107</ref>. | # وحی توسط جبرئیل انجام میشده و جبرئیل واسطه در ارتباط بوده است<ref>ر.ک: همان، ص103-107</ref>. | ||
ویژگی فرشته وحی موضوع بعدی بخش اخیر است. ادیان آسمانی موجوداتی را به نام ملائکه پذیرفتهاند و پیامبران از وجود آنها خبر دادهاند، در نظام هستی مسئولیتهای خاصی را به عهده دارند و در کتب آسمانی مانند قرآن و انجیل به وجود آنها اشاره شده است. مصنف در ادامه به ذکر پنج ویژگی آنها میپردازد؛ و سپس در خصوص جبرئیل امین و خصائص این ملک و کیفیت نزول وحی از جانب او بر پیامبر اکرم(ص) مطالبی را عرضه | ویژگی فرشته وحی موضوع بعدی بخش اخیر است. ادیان آسمانی موجوداتی را به نام ملائکه پذیرفتهاند و پیامبران از وجود آنها خبر دادهاند، در نظام هستی مسئولیتهای خاصی را به عهده دارند و در کتب آسمانی مانند قرآن و انجیل به وجود آنها اشاره شده است. مصنف در ادامه به ذکر پنج ویژگی آنها میپردازد؛ و سپس در خصوص جبرئیل امین و خصائص این ملک و کیفیت نزول وحی از جانب او بر پیامبر اکرم(ص) مطالبی را عرضه میدارد<ref>ر.ک: همان، ص109-114</ref>. | ||
مؤلف محترم در دو فصل بعد پیرامون وحی از دیدگاه مسیحیت و یهود و عهد عتیق سخن به میان آورده است. در مسیحیت درباره تعریف وحی دو نظر کاملاً متفاوت وجود دارد: | مؤلف محترم در دو فصل بعد پیرامون وحی از دیدگاه مسیحیت و یهود و عهد عتیق سخن به میان آورده است. در مسیحیت درباره تعریف وحی دو نظر کاملاً متفاوت وجود دارد: | ||
# نظریه زبانی: تلقی برخی از مسیحیان از وحی شبیه تلقی مسلمین است، وحی مجموعهای از حقایق است که در احکام و یا قضایا بیان گردیده است. وحی حقایق اصیل و معتبر الهی را بر بشر انتقال | # نظریه زبانی: تلقی برخی از مسیحیان از وحی شبیه تلقی مسلمین است، وحی مجموعهای از حقایق است که در احکام و یا قضایا بیان گردیده است. وحی حقایق اصیل و معتبر الهی را بر بشر انتقال میدهد. | ||
# نظریه غیر زبانی: از نظر این دیدگاه خدا در عیسی تجلی نموده و در جسد جسمانی بهسوی انسانها آمده است و سخن عیسی سخن خداست، همانند پولس که عیسی را فرزند خداوند میدانست، در واقع عیسی را وحی متجسد خداوند دانسته است و دو هدف برای وحی قائل بود: کشف اسرار الهی و تجلی ذات اقدس الهی در مسیح؛ و نجات انسانها از گناهان و بخشودن آنها در اثر فدا شدن عیسی(ع)<ref>ر.ک: همان، ص157-160</ref>. | # نظریه غیر زبانی: از نظر این دیدگاه خدا در عیسی تجلی نموده و در جسد جسمانی بهسوی انسانها آمده است و سخن عیسی سخن خداست، همانند پولس که عیسی را فرزند خداوند میدانست، در واقع عیسی را وحی متجسد خداوند دانسته است و دو هدف برای وحی قائل بود: کشف اسرار الهی و تجلی ذات اقدس الهی در مسیح؛ و نجات انسانها از گناهان و بخشودن آنها در اثر فدا شدن عیسی(ع)<ref>ر.ک: همان، ص157-160</ref>. | ||
آخرین فصل از این اثر پیرامون موضوع عقل و وحی و ادله حجیت و حدود هر یک از آنها است. وحی یکی از اموری است که مبتنی بر عقل است و عقلانیت بهترین پشتوانه وحی به شمار میرود و تبرا بر وحی تقدم دارد. عقل است که به وحی مشروعیت | آخرین فصل از این اثر پیرامون موضوع عقل و وحی و ادله حجیت و حدود هر یک از آنها است. وحی یکی از اموری است که مبتنی بر عقل است و عقلانیت بهترین پشتوانه وحی به شمار میرود و تبرا بر وحی تقدم دارد. عقل است که به وحی مشروعیت میدهد و آن را بهعنوان یک امر واقعنما و حجت معرفی میکند<ref>ر.ک: همان، ص189-203</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== |
ویرایش