رسائل الحكمة: تفاوت میان نسخه‌ها

==گزارش محتوا==

وی سپس می‎نویسد: این دلایل ده‎گانه من را بر آن داشت که به اعلان سِرّ حکمت اقرار کنم که فضیلت اعلان آن به همان اندازه کتمانش است، بلکه گاهی اعلانش کم‎خطرتر از کتمانش می‎باشد؛ زیرا خیر عظیمی در اینکه مردم غنای الهی و سر الله را بشناسند و به تبادل معرفت بپردازند و بر معضلات بشر و حل آن تفاهم کنند و... وجود دارد... هرگاه رغبت به معرفت متعلق به خلاص و گزیدنِ راهِ بهتر باشد، سعی در به دست آوردن آن واجب است و هرکه از بشر مانع از این امر شود، قصدش شر است... در برخورد هر سِرّی، یا تقدس آن از بین می‎رود که در این صورت توخالی بودن آن مشخص می‎گردد یا از غنای آن استفاده می‎شود که در هر دو صورت، کسی که سعی در رمزگشایی از این امر دارد، سزاوار ستایش است.<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.

رسائل حکمت انواع مختلفی دارد: برخی از آنها در زمان حاکم و قبل از شروع دعوت گزارش شده‌اند و گاهی به عقیده توحید نمی‎رسند، بلکه به عقاید فاطمیون و اسماعیلیه نزدیک می‎شوند؛ چهار رساله اول این‎گونه هستند؛ دروز در این رسائل، استتار عقاید و توجیه وابستگی ظاهری به اسلام را حفظ کرده است.<ref>ر.ک: همان</ref>. برخی از این رسائل، دعوت‎نامه‎هایی برای برخی اشخاص بودند که در دولت دارای مرتبه و جایگاهی بودند یا به اشخاصی نوشته شدند که در نشر دعوت دروزیه مشارکت کردند یا به افرادی که از دعوت روی برگرداندند، ارسال شدند. برخی دیگر ردیه‎های دروزیان بر دشمنانشان است که با روش توبیخ و تأنیب و تحذیر و انذار نوشته شده. برخی دیگر میثاق‎نامه‎ها و پیمان‎نامه‎ها و نصایح و تعالیم عقیدتی هستند. برخی دیگر حاوی مناجات و دعا و تقدیسند که با روش صوفیانه روحانی دلنشینی نگاشته شده‌اند. برخی دیگر در تعریف این دعوت و کشف عقیده آنان و حقیقت دعوتشان است. موضوع برخی دیگر از این رسائل، سیره حاکم و زندگانی حمزه و ارتباط او با معاندین دعوت و تکلیف داعیان در نشر مذهب و تقلید مقامات و القاب و ادوارشان است. بعضی دیگر از رسائل، رسائل بلاد و اهالی شهرها و روستاها و قریه‎ها و قبایل مصر و جزیرة‎العرب و سوریه و لبنان و عراقین و بلاد هند و یمن و عرب و... است.<ref>ر.ک: همان، ص13-14</ref>.

به رموز این سبک، چیزهای معماگونه دیگر را نیز باید افزود؛ مانند رنگ‎های مخفی و نمادهایی چون رنگ‎های پنج‎گانه سبز و آبی و قرمز و زرد و بنفش. یا کلمات اختصاری، مانند تو=توحید، عق=عقل که منظور از آن حمزه است، نف=نفس که منظور از آن تمیمی است، ل=لاهوت، ن=ناسوت و... همچنین در بالای کلمات شاهد نقطه‎های سیاه و قرمزی هستیم که تعدادشان بین 5 و 7 و 9 و 12 و 28 و 30 متغیر است و هرکدام دلالت بر حدود و حجج وحدودِ توحید و... دارند. به‎هرحال به‎کرّات در این رسائل، شاهد تفسیر ارقام و حروف لغت و مدلولات آن و استفاده از برخی الفاظ عجمی و... هستیم<ref>ر.ک: همان</ref>.