۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اخلاق اسلامی (دیلمی و آذربایجانی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌ش' به 'ی‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'می‌پ' به 'می‌پ') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ش' به 'ی‌ش') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
# در بخش اول از میان مباحث مختلفی که در فلسفه اخلاق مطرح است، تنها دو محور مهم گزینش و مورد بحث قرار گرفته است و هرگز جامعیت مباحث مورد نظر نبوده است. | # در بخش اول از میان مباحث مختلفی که در فلسفه اخلاق مطرح است، تنها دو محور مهم گزینش و مورد بحث قرار گرفته است و هرگز جامعیت مباحث مورد نظر نبوده است. | ||
# در همین بخش و در محور مذکور نیز به دلیل محدودیتهای زمانی و محتوای موجود، از پرداختن به دیدگاههای مختلف و بحث آزاد تطبیقی خودداری شده و سعی شده مبانی اخلاق اسلامی تبیین گردد. | # در همین بخش و در محور مذکور نیز به دلیل محدودیتهای زمانی و محتوای موجود، از پرداختن به دیدگاههای مختلف و بحث آزاد تطبیقی خودداری شده و سعی شده مبانی اخلاق اسلامی تبیین گردد. | ||
# کلاننگری و نگاه فرابخشی به مسائل اخلاق مورد توجه نگارندگان بوده است تا به این وسیله بتوان درک و ارزیابی معتدلتری از این مسائل داشت و از آفاتی که از جزئینگری و مجردنگری به مسائل اخلاقی حاصل | # کلاننگری و نگاه فرابخشی به مسائل اخلاق مورد توجه نگارندگان بوده است تا به این وسیله بتوان درک و ارزیابی معتدلتری از این مسائل داشت و از آفاتی که از جزئینگری و مجردنگری به مسائل اخلاقی حاصل می‌شود، در حد مقدور جلوگیری کرد. | ||
# ملاحظه سطح عمومی مخاطبان و محدودیتهایی که از این امر ناشی | # ملاحظه سطح عمومی مخاطبان و محدودیتهایی که از این امر ناشی می‌شود، مانع از طرح برخی دیدگاهها شده است. | ||
# تلاش شده است که مباحث بهصورت سازمانیافته و با ایجاد نوعی ترتیب منطقی ارائه گردد و طبعاً از این جهت نیز خالی از نقص نیست. | # تلاش شده است که مباحث بهصورت سازمانیافته و با ایجاد نوعی ترتیب منطقی ارائه گردد و طبعاً از این جهت نیز خالی از نقص نیست. | ||
# تربیت و سلوک اخلاقی، نیازمند آگاهی از روشهای تربیت جهت نیل به سرمنزل مقصود و غایت قصوای اخلاق و فضیلت است. بخش سوم کتاب در حقیقت گامی در تحقق همین منظور است. | # تربیت و سلوک اخلاقی، نیازمند آگاهی از روشهای تربیت جهت نیل به سرمنزل مقصود و غایت قصوای اخلاق و فضیلت است. بخش سوم کتاب در حقیقت گامی در تحقق همین منظور است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
در ساختار اخلاق اسلامی، ایمان بهعنوان عالیترین صفت نفسانی هدایتگر مورد تأکید فراوان واقع شده و به همین دلیل تحصیل مبادی و مقدمات آن همانند علم و یقین نیز بهشدت مورد ترغیب و تشویق قرار گرفته است و ابزارها و راههایی که میتواند آدمی را به این صفات نفسانی ارزشمند برساند، همانند تفکر و خواطر و الهامات پسندیده، جایگاه ویژه‌ای در نظام اخلاقی اسلام دارند. در مقابل، صفات نفسانی معارض و مانع پیدایش ایمان در آدمی، از قبیل «جهل» اعم از بسیط و مرکب، «شک و حیرت»، «جربزه» و «خاطرات نفسانی نکوهیده» و «وسوسههای شیطانی» همواره مورد مذمت و نهی واقع شده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>. | در ساختار اخلاق اسلامی، ایمان بهعنوان عالیترین صفت نفسانی هدایتگر مورد تأکید فراوان واقع شده و به همین دلیل تحصیل مبادی و مقدمات آن همانند علم و یقین نیز بهشدت مورد ترغیب و تشویق قرار گرفته است و ابزارها و راههایی که میتواند آدمی را به این صفات نفسانی ارزشمند برساند، همانند تفکر و خواطر و الهامات پسندیده، جایگاه ویژه‌ای در نظام اخلاقی اسلام دارند. در مقابل، صفات نفسانی معارض و مانع پیدایش ایمان در آدمی، از قبیل «جهل» اعم از بسیط و مرکب، «شک و حیرت»، «جربزه» و «خاطرات نفسانی نکوهیده» و «وسوسههای شیطانی» همواره مورد مذمت و نهی واقع شده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>. | ||
در بخش سوم کتاب، روشهای تربیت اخلاقی در اسلام مطرح شده است. در این بخش روشهای تربیت اخلاقی که با رفتا و مبادی آن سروکار دارد، در سه حوزه شناختی، عاطفی (انگیزشی) و رفتاری مورد بررسی قرار گرفته است. در بیان روشها یک ترتیب منطقی وجود دارد که از روشهای دیگر تربیتی سهلتر شروع | در بخش سوم کتاب، روشهای تربیت اخلاقی در اسلام مطرح شده است. در این بخش روشهای تربیت اخلاقی که با رفتا و مبادی آن سروکار دارد، در سه حوزه شناختی، عاطفی (انگیزشی) و رفتاری مورد بررسی قرار گرفته است. در بیان روشها یک ترتیب منطقی وجود دارد که از روشهای دیگر تربیتی سهلتر شروع می‌شود و به روشهای خودتربیتی و مشکلتر ختم میگردد. این ترتیب منطقی، هم با رشد روانی – اخلاقی انسان انطباق دارد و هم با آموزههای تربیتی اسلام هماهنگتر است. هر روش با تعریف و توضیح آن شروع می‌شود؛ در مرحله بعد با استفاده از آیات و روایات، استناد آن به اسلام ثابت می‌شود؛ سپس با بهرهگیری از مطالعات علمی روانشناختی به تبیین و تکمیل روش پرداخته می‌شود؛ یعنی بر اساس چه دسته از مبانی نظری در روانشناسی میتوان از این روش دفاع کرد و تأثیر آن را در تربیت اخلاقی ثابت کرد<ref>ر.ک: همان، ص170-169</ref>. | ||
سازندگان اصلی هر محیط، نخبگان و سردمداران آن جامعه و محیطند. بنابراین یکی از شیوههای ایجاد محیط تربیتی مساعد، پدیدآوردن الگوهای شایسته در آن محیط و طرد الگوهای ناشایست است. وجود الگوهای محبوب در جامعه، بهخودیخود افراد آن محیط را بهسوی آنان سوق می‌دهد و مکارم اخلاقی ایشان را، دیگران الگوبرداری می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص171</ref>. | سازندگان اصلی هر محیط، نخبگان و سردمداران آن جامعه و محیطند. بنابراین یکی از شیوههای ایجاد محیط تربیتی مساعد، پدیدآوردن الگوهای شایسته در آن محیط و طرد الگوهای ناشایست است. وجود الگوهای محبوب در جامعه، بهخودیخود افراد آن محیط را بهسوی آنان سوق می‌دهد و مکارم اخلاقی ایشان را، دیگران الگوبرداری می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص171</ref>. | ||