تلخيص كتاب القياس: تفاوت میان نسخه‌ها

در واقع شرح‎های ابن رشد بر آثار [[ارسطو]] را می‎توان به سه دسته کلی، تقسیم کرد: شرح‎های مفصل و بزرگ که «تفسیر» یا «شرح» نامیده می‎شوند، شرح‎های متوسط موسوم به «تلخیص» و خلاصه‎های نوشته‎های [[ارسطو]] که «جامع» و در جمع، «جوامع» نام دارند. شیوه کار ابن رشد در «تفسیرها» چنین است که نخست پاره‎هایی از متن ارسطو را از ترجمه عربی آنها نقل می‌کند و سپس به تفسیر دقیق و ژرف آنها می‎پردازد و در این رهگذر از آنچه از تفاسیر شارحان یونانی ترجمه‎شده به عربی، در دست داشته است، بهره می‎گیرد و گاه نیز از آنها انتقاد می‌کند و سرانجام برداشت خود را از متن [[ارسطو]] توضیح می‎دهد. در خلاصه‎ها یا «جوامع» وی همیشه از سوی خود سخن می‎گوید، درحالی‎که عقاید و نظریات [[ارسطو]] را بیان می‎‎کند و در این رهگذر از نوشته‎های دیگر وی برای توضیح و تکمیل متن در دست، بهره می‎گیرد و از خودش نیز مطالبی بر آنها می‎افزاید<ref>ر.ک: خراسانی، شرف‎الدین، ج3، ص560-‎561</ref>.

اما در شرح‎های متوسط یا «تلخیص‎ها»، که اثر حاضر نیز از جمله آنها می‎باشد، وی کلمات اول متن [[ارسطو]] را نقل و سپس بقیه مطالب را به زبان خودش شرح می‎دهد و توضیحات و نظریات شخصی و مطالبی از منابع فیلسوفان اسلامی را نیز بر آنها می‎افزاید؛ به‎گونه‎ای که اثر، به‎صورت نوشته مستقلی آشکار می‎شود که گفته‎های [[ارسطو]] و [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] به هم آمیخته شده و نمی‎توان آنها را از یکدیگر تشخیص داد<ref>ر.ک: همان</ref>.