معجم المفسرين من صدر الإسلام حتی العصر الحاضر: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در مقدمه، این معجم را دومین معجمی می‎شمارد که خودش درباره تراجم اعلام عرب و مسلمانان نگاشته است، ولی به جهت موضوعی که این معجم دارد، یعنی پرداختن به طبقه معینی از علمای علوم قرآنی که همان علمای تفسیر باشند، این کتاب را به‎لحاظ اهمیت، اول می‎داند. این دایرة‎المعارف، حدود دوهزار مفسر قرآن کریم را از صدر اسلام تا دوران حاضر معرفی می‌کند و در این میان تفاوتی بین این نمی‎گذارد که آن مفسرِ صاحب اثر، تمامی قرآن را تفسیر کرده با شد یا تنها به تفسیر سوره یا آیه‎ای از آیات روشن آن پرداخته باشد. این مجموعه، همچنین دربردارنده اعلام مفسران از صحابه و تابعین و کسانی که بعد از آنان آمده‎اند و به تفسیر مشهورند و حلقه‎های معروف تفسیر داشته و اسامی‎اشان در تاریخ ثبت شده است، نیز هست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/7 ر.ک: مقدمه مؤلف، صفحه ز]</ref>.

یوسف بن ابراهیم بن میاد سدراتی ورجلانی، ابویعقوب: مورخ، مفسر، از بزرگان فقهای اباضیه. متولد و متوفی در ورجلان. او در جوانی به اندلس سفر کرد و برای طلب علم در قرطبه ساکن شد. اهالی اندلس او را به جاحظ تشبیه کرده‎اند. او به شهرش برگشت و از آنجا به مشرق منتقل شد و از مشهورترین شهرهای علمی بازدید کرد و اکابر علما و بزرگان را دید و در یکی از سفرهای علمی به نزدیکی‎های خط استوا در آفریقای مرکزی رسید. در نهایت، او خود را وقف علم کرد و در ورجلان مستقر شد. گفته شده که به مدت هفت سال از خانه خودش خارج نشد و در خانه هم به‎جز در حالت نوشتن و تدریس و مقابله دواوین وتفسیر کتاب‎ها دیده نشد. وی در محل تولد خویش از دنیا رفت. از آثار او «تفسير القرآن الكريم» در هفت جلد می‎باشد. برادی درباره او می‎گوید: در شهر ریغ کتاب پرحجمی را از وی دیدم... کتابی که حدود هفتصد صفحه بود و حاوی تفسیر فاتحة‎ الكتاب و بقره و آل عمران... بلیغ‎تر از آن و آرامش‎بخش‎تر از آن در لغت و اعراب و حکم روشن و قرائت ظاهر یا شاذ و ناسخ و منسوخ و... را هرگز ندیده‎ام<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34536/1/808 ر.ک: همان، ص808]</ref><ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34536/1/809 ر.ک: همان، 809]</ref>