فضل قيام الليل و التهجد: تفاوت میان نسخه‌ها

محقق کتاب مقدمه‎اش را با ذکر آیاتی از سوره آل‎عمران و نساء آغاز کرده است. پس‎ازآن اهمیت نماز را این‎گونه توضیح می‎دهد: نماز عمود دین، رأس طاعات و عبادات، سریع‎ترین قربات و نور چشم مؤمنین است. با انوار آن زنگ قلب‎هایشان جلا میابد و با اسرار آن پرده‎های نفوسشان کنار زده می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/6 ر.ک: مقدمه محقق، ص6]</ref>‎.

سپس اقسام نماز و جایگاه نماز شب را مورد بحث قرار داده است: نماز به اقسامی تقسیم می‎شود، یک قسم فرایض است که ترک آن جایز نیست، سنن و نمازهای مستحبی نیز از دیگر اقسام نماز است که بر انجام آن تأکید شده است؛ از جمله نمازهای مستحبی که بسیار بر آن تأکید و ترغیب شده و از اعظم نمازهایی که شارع حکیم به آن فراخوانده تهجد و نماز شب است. نماز شب از اعظم نوافل است که خداوند به‎وسیله آن بنده را به بالاترین منازل که صالحان به‎سوی آن سبقت می‎گیرند و به‎جاست که رقابت کنندگان در آن رقابت کنند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/6 ر.ک: همان]</ref>‎. وی پیامبر اکرم(ص) که در اثر عبادت پاهای مبارکش ورم می‎کرد را به‎عنوان اسوه حسنه در این زمینه معرفی می‎کند. سپس به سیره علما در این موضوع اشاره کرده و آنچه از سیره گذشتگان در این زمینه ذکر شده را گسترده‎تر از آن می‎داند که در این مقام ذکر شود و لذا برای آشنایی به شوق علما بر تهجد و نماز شب به کتب تراجم و سیره ارجاع می‎دهد که پر از این‎گونه مطالب است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/6 ر.ک: همان، ص7-6]</ref>‎. کتاب حاضر از جمله اولین تألیفات در این موضوع ارزشمند و خطیر است. نویسنده‎اش یکی از حفاظ و علمای بزرگ با نام [[آجری، محمد بن حسین|محمد بن حسین آجری]] است که با کیفیت و زیبایی آثارش شناخته می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>‎.

تحقیق در رابطه با مذهب [[آجری، محمد بن حسین|آجری]] از جمله مطالب بخش معرفی نویسنده است. در این‎که مذهب فقهی [[آجری، محمد بن حسین|آجری]] چه بوده؟ کسانی مانند ابن ندیم، ابن خلکان و صدیق حسن قنوجی او را شافعی مذهب و گروه دیگری او را بر مذهب حنابله دانسته‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/24 ر.ک: متن کتاب، ص24]</ref>‎. عبدالعزیز قاری در تحقیقش پیرامون کتاب اخلاق حملة القرآن معتقد است که تنها با دقت در مصنفات فقهی نویسنده می‎توان به مذهب فقهی او دست یافت. سپس می‎گوید: او در مسائل فقهی کمی که در کتاب اخلاق حملة القرآن آمده است حنبلی مذهب است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>‎. سپس تأکید می‎کند که [[آجری، محمد بن حسین|آجری]] در مسائل اعتقادی بر شیوه اهل سنت و جماعت بر فهم سلف صالح از صحابه و تابعین سه قرن اول از کتاب و سنت تمسک کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/29 ر.ک: همان، ص29]</ref>‎. در ادامه این بخش، 12 اثر مطبوع، 44 اثر خطی و آثاری که نسبت آن‎ها به [[آجری، محمد بن حسین|آجری]] صحیح نیست معرفی شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/30 ر.ک: همان، ص40-30]</ref>‎.

فصل دوم در هفت مبحث مطرح شده است. در ابتدا عنوان کتاب و انتساب این اثر به [[آجری، محمد بن حسین|آجری]] مورد بررسی قرار گرفته است. ابن خیر، ذهبی و عمر کحاله این کتاب را «التهجد» نامیده‎اند. تجیبی آن را «التهجد و فضائل قیام اللیل» و رودانی با مختصر کردن نام کتاب آن را «قیام اللیل» نامیده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39750/1/45 ر.ک: همان، ص45]</ref>‎.

محقق همچنین اشاره کرده که علما به تهجد و نماز شب عنایت ویژه‎ای داشته و به‎صورت مستقل آثاری را در این زمینه به رشته تحریر درآورده‎اند که از آن جمله است: