طرق الكشف عن مقاصد الشارع: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

در مقدمه، ضمن تبیین موضوع کتاب و اهمیت آن، به سابقه تحقیق پیرامون این موضوع اشاره شده و در پایان نیز خلاصه‎ای از مطالب فصول کتاب، ذکر گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص7-‎19</ref>.

فصل اول، به‎مثابه تمهید موضوع می‎باشد؛ زیرا دربردارنده تعریف مقاصد شریعت، بیان انواع و تقسیمات آن بوده و در آن، به‎تفصیل، به بیان اهمیت علم به مقاصد شریعت، مخصوصا برای کسی که متصدی فتوی و اجتهاد است، پرداخته شده است؛ با این بیان که این علم، به فهمیدن بهتر نصوص و ادراک معانی خفی آن و ترجیح در تعارضات و حسن تنزیل نصوص بر واقع، کمک می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>.

فصل دوم، در بیان این موضوع است که ظواهر نصوص، اولین منبع استخراج مقاصد شارع می‎باشد؛ زیرا نصوص قالب اصلی و ظرف امر و نهی شارع بوده و متضمن اراده اوست<ref>ر.ک: همان</ref>.

زمانی که آشکار می‎گردد این ظواهر، غیر مقصود بوده و یا در درجه‎ای از وضوح نیست که بتوان مقاصد شارع را مباشرتا از آنها استخراج نمود، پژوهشگر به سراغ قرائنی که در خطاب وجود دارد رفته تا به کمک آنها، مقصود شارع را دریابد. این مسئله، موضوعی است که در فصل سوم، مورد کنکاش قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

زمانی که منطوق نص، وافی به مقصود شارع نباشد، مجتهد از خلال بحث از علل و حکمت نصوص، به معقول نص و مسالک علل مراجعه خواهد کرد. این موضوع، در فصل چهارم بررسی شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

فصل پنجم، به کیفیت دلالت سکوت شارع بر مقاصد وی از خطاباتش و... اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

در فصل نخست، به بررسی تعاریف قدیم و جدید استقرا و بیان اقسام آن و دلالت هر قسم از آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

در فصل دوم، به بحث پیرامون چگونگی استقرا در علوم شرعی و نیز به اثبات این امر پرداخته شده است که استدلال استقرایی، استدلالی اصیل در علوم شرعی بوده و حاصل انتقال از تراث یونانی به عالم اسلامی نیست<ref>ر.ک: همان</ref>.

در فصل سوم، به بحث پیرامون این موضوع پرداخته شده است که شاطبی، بارزترین شخص از اصولیون بوده که مبحث استقرا را در استخراج مقاصد شریعت، مورد اعتنا قرار داده است. در این فصل، ابتدا به تعریف استقرا و بیان اساس آن نزد شاطبی پرداخته شده و سپس دیدگاه وی درباره استقرا، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

فصل چهارم، به بررسی دیدگاه ابن عاشور پیرامون اعتبار استدلال استقرایی به‎منظور کشف مقاصد شریعت و کیفیت تطبیق با آن، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

فصل پنجم، مطالعه‎ای است ارزیابانه پیرامون استدلال استقرایی و بیان فرق‎های واجب‎المراعات میان استقرا در علوم طبیعی و میان استقرا در علوم شرعی به‎طور خاص و در علوم اجتماعی به‎طور عام <ref>ر.ک: همان</ref>.

فصل آخر، مطالعه‎ای است تطبیقی برای بیان کیفیت استفاده از استدلال استقرایی در استخراج و کشف مقاصد عامه شریعت اسلامی و چگونگی استخلاص کلیات از جزئیات نصوص و احکام<ref>ر.ک: همان</ref>.

خاتمه به بیان خلاصه برخی از مباحث و پاره‎ای سفارش‎ها، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

در پاورقی‎ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>مثلا ر.ک: پاورقی، ص73</ref>، به توضیح معانی آیات، اشعار و برخی از موضوعات نیازمند تشریح و توضیح متن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص84</ref>.

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:قربانی-باقی زاده]]