الرحلة إلی مصر و السودان و الحبشة: تفاوت میان نسخه‌ها

سفرهای او از سال 1631م/ 1041ق، كه به گردش در محلات و حومه قسطنطيه می‌رفت، آغاز شد و بعدها جلد اول سفرنامه مفصل و ده جلدي خود را كه گزارش چهل و يك سال سفر را غالبا به شكل يادداشت روزانه نيز در بر دارد، بدان اختصاص داد. گزارش وي به صورت قصه‌های مفصل در آمده كه ضمن آن از سختى‌ها و تجربه‌های سفر سخن میگويد. از مايه‌های تخيلي نيز به دور نيست. از دقتي كم نظير برخوردار است كه از روي آن می‌توان خط سيرش را كه گاه در لباس امام جماعت يا مؤذن سپاه و زماني چون دبير بزرگان دربار و گاهي چون فرستاده خاص آنان به پايتخت سفر میكرده، دنبال كنيم. سفر او را به ایران، قفقاز، بغداد، سوريه، مكه، مصر، جنوب روسيه، بوسني، اتريش، مجارستان، و بلكه به عمق آلمان و محتملاََ به هلند و سوئد و لهستان كشانيد. آخرين تاریخی كه در سفرنامه وي آمده است، سال 1678م/ 1089ق است و مى‌توان فرض كرد كه كمي پس از آن و به سال 1679م/ 1090ق وفات يافته و چون ديگر اسلاف خود عمر دراز نداشته است.