۱۰۲٬۵۵۲
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ولي' به 'ولی') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
[[طباطبایی مجد، غلامرضا]] (مصحح) | [[طباطبایی مجد، غلامرضا]] (مصحح) | ||
[[ | [[ابن اعثم کوفی، محمد بن علی]] (نویسنده) | ||
[[مستوفی هروی، محمد بن احمد]] (مترجم) | [[مستوفی هروی، محمد بن احمد]] (مترجم) | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =02872 | ||
| کتابخوان همراه نور =02872 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الفتوح (ترجمه مستوفی هروی)،''' ترجمۀ بخشى از كتاب معروف [[الفتوح]] اثر [[ابن اعثم کوفی، محمد بن علی|ابن اعثم كوفى]] (متوفای 314ق) مورخ، محدث و شاعر شيعى است كه به دستور يكى از وزراى خوارزمشاهى توسط محمد بن احمد مستوفى هِرَوى در اواخر قرن ششم هجرى (596ق) به فارسى ترجمه شده و از معتبرترين متون تاريخ و فتوحات اسلام است. | |||
'''الفتوح (ترجمه مستوفی هروی)''' | |||
با مقابله و مقايسه بخشهایى از متن با ترجمه، بهويژه حوادث دوران خلافت على(ع)، كه بيشترين حجم ترجمه فارسی را به خود اختصاص داده به اين نتيجه مىرسيم كه مترجم، ضمن آراستن نثر به نظم فارسی و مسجّع نمودن عبارات و آوردن گزارشها با نثرى بليغ و دلنشين و گاهى حفظ متن عربى به همراه ترجمه يا بدون آن، سعى كرده برخى گزارشها را خلاصه كند و بر برخى ديگر، با بهرهمندى از منابع معتبر، بيفزايد. | با مقابله و مقايسه بخشهایى از متن با ترجمه، بهويژه حوادث دوران خلافت على(ع)، كه بيشترين حجم ترجمه فارسی را به خود اختصاص داده به اين نتيجه مىرسيم كه مترجم، ضمن آراستن نثر به نظم فارسی و مسجّع نمودن عبارات و آوردن گزارشها با نثرى بليغ و دلنشين و گاهى حفظ متن عربى به همراه ترجمه يا بدون آن، سعى كرده برخى گزارشها را خلاصه كند و بر برخى ديگر، با بهرهمندى از منابع معتبر، بيفزايد. | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
درباره يك يا دو نفر بودن مترجم، همانگونه كه مصحّح نيز آورده است، بين فضلا و اهل تحقيق ابهام و شك وجود دارد. دستهاى اعتقاد دارند كه مترجم اول يعنى محمد بن احمد بن ابىبكر مستوفى هروى در آغاز ترجمه كتاب -يعنى به زمان ترجمه وقايع خلافت ابوبكر- جهان را وداع كرده و كار نيمه تمام او را محمد بن احمد بن ابىبكر مابيژ نابادى، طبق همان دستورى كه از طرف امير خوارزم و خراسان براى مترجم اول صادر شده بود، ادامه داده است. از اين دسته مىتوان به آقاى دبير سياقى اشاره كرد، كه در مقالهاى با عنوان «ترجمه فارسی تاريخ اعثم و دو مترجم آن»، با استناد به مقدمه برخى نُسَخ خطى، به اين مطلب اعتقاد پيدا كردهاند. | درباره يك يا دو نفر بودن مترجم، همانگونه كه مصحّح نيز آورده است، بين فضلا و اهل تحقيق ابهام و شك وجود دارد. دستهاى اعتقاد دارند كه مترجم اول يعنى محمد بن احمد بن ابىبكر مستوفى هروى در آغاز ترجمه كتاب -يعنى به زمان ترجمه وقايع خلافت ابوبكر- جهان را وداع كرده و كار نيمه تمام او را محمد بن احمد بن ابىبكر مابيژ نابادى، طبق همان دستورى كه از طرف امير خوارزم و خراسان براى مترجم اول صادر شده بود، ادامه داده است. از اين دسته مىتوان به آقاى دبير سياقى اشاره كرد، كه در مقالهاى با عنوان «ترجمه فارسی تاريخ اعثم و دو مترجم آن»، با استناد به مقدمه برخى نُسَخ خطى، به اين مطلب اعتقاد پيدا كردهاند. | ||
نسخههاى مورد استناد وى به دو مترجم تصريح دارند. گويا به تَبَع نوشته آقاى دبير سياقى است كه دائرةالمعارف بزرگ اسلامى نيز مىنويسد: «اين كتاب به وسيله دو مترجم به فارسی ترجمه شده است، اما در منابع دراينباره اختلاف است».اگر دو نسخهاى كه آقاى دبير سياقى به آنها استناد كرده است معتبر باشند، در بودن دو مترجم ترديدى باقى نمىماند، زيرا در مقدمه آنها آمده است كه، محمد بن احمد بن ابىبكر الماثر نابادى (مترجم دوم) بعد از درگذشت عالم اخص محترم رضىالدين | نسخههاى مورد استناد وى به دو مترجم تصريح دارند. گويا به تَبَع نوشته آقاى دبير سياقى است كه دائرةالمعارف بزرگ اسلامى نيز مىنويسد: «اين كتاب به وسيله دو مترجم به فارسی ترجمه شده است، اما در منابع دراينباره اختلاف است».اگر دو نسخهاى كه آقاى دبير سياقى به آنها استناد كرده است معتبر باشند، در بودن دو مترجم ترديدى باقى نمىماند، زيرا در مقدمه آنها آمده است كه، محمد بن احمد بن ابىبكر الماثر نابادى (مترجم دوم) بعد از درگذشت عالم اخص محترم رضىالدين سيد الكُتّاب أميرالشعراء محمد بن احمد مستوفى، اقدام به اين ترجمه و ادامه كار او نموده است. | ||
دورهاى كه ترجمه الفتوح درآن به نگارش درآمده، دوره رواج و توسعه زبان و ادبيات فارسی است. در قرن چهارم و اوايل قرن پنجم، نثر پارسى تازه ظهور كرده بود و با همه پيشرفتهایى كه داشته هنوز در آغاز راه سير مىكرده است، و چون به نيمه دوم قرن پنجم مىرسيم با دوره بلوغ آن مواجه مىشويم و در قرن ششم و اوايل قرن هفتم آن را در حال پختگى و كمالمىيابيم. اين پختگى، روانى و خالى از تكلف بودن كاملاً در ترجمه ياد شده محسوس است. البته بايد توجه داشت كه قرن ششم، قرن نثر فنى است كه در آن نثر مانند شعر به استعمال صنايع و تكلفات صورى و سجعهاى مكرّر و آوردن جملههاى مترادف المعنى و مختلف اللفظ متوسل گرديده، و در همان حال، براى اظهار فضل و اثبات عربىدانى، الفاظ و كلمات تازى بىشمار به كار برده شد و شواهد شعريّه از تازى و پارسى بسيار گرديد. | دورهاى كه ترجمه الفتوح درآن به نگارش درآمده، دوره رواج و توسعه زبان و ادبيات فارسی است. در قرن چهارم و اوايل قرن پنجم، نثر پارسى تازه ظهور كرده بود و با همه پيشرفتهایى كه داشته هنوز در آغاز راه سير مىكرده است، و چون به نيمه دوم قرن پنجم مىرسيم با دوره بلوغ آن مواجه مىشويم و در قرن ششم و اوايل قرن هفتم آن را در حال پختگى و كمالمىيابيم. اين پختگى، روانى و خالى از تكلف بودن كاملاً در ترجمه ياد شده محسوس است. البته بايد توجه داشت كه قرن ششم، قرن نثر فنى است كه در آن نثر مانند شعر به استعمال صنايع و تكلفات صورى و سجعهاى مكرّر و آوردن جملههاى مترادف المعنى و مختلف اللفظ متوسل گرديده، و در همان حال، براى اظهار فضل و اثبات عربىدانى، الفاظ و كلمات تازى بىشمار به كار برده شد و شواهد شعريّه از تازى و پارسى بسيار گرديد. | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
# مقدمه و متن كتاب | # مقدمه و متن كتاب | ||
# بررسى تطبيقى و مقايسهاى فتوح ابن اعثم با ترجمه فارسی آن، غلامى دهقى، على، مجله تاريخ در آيينه پژوهش، پاييز 1381، پيش شماره 1، صص 202-218. | # بررسى تطبيقى و مقايسهاى فتوح ابن اعثم با ترجمه فارسی آن، غلامى دهقى، على، مجله تاريخ در آيينه پژوهش، پاييز 1381، پيش شماره 1، صص 202-218. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ (عمومی)]] | [[رده: تاریخ (عمومی)]] | ||
[[رده: تاریخ آسیا]] | [[رده: تاریخ آسیا]] |