آیین حکمرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

==انگيزه تألیف==

عمده آراى ماوردى در الاحكام السلطانيه وجوب رهبرى، شرايط انتخاب‌كنندگان، شرايط انتخاب‌شوندگان، روش‌هاى انعقاد زمامدارى، بيعت و ديگر مسائل حقوق اساسى و حقوق عمومى است. فقيهان ديگرى بوده‌اند كه به سياست روى آورده‌اند ولى چون از آگاهى‌هاى غير فقه سياسى، تهى بوده‌اند، ناكام و ناموفق مانده‌اند. بنابراین چهار عنصر فلسفه سياست، فقه سياسى، اخلاق سياسى و علم سياست (مديريت و چگونگى تمشيت امور) از ماوردى شخصيتى كامل و موفق ساخته است.

خلاصه ابواب بيست‌گانه کتاب به ترتيب به شرح ذيل است:

#:اگر دو نفر با شرايط یکسان برای خلافت مناسب باشند، بايد با توجه به اوضاع زمانه یکى از آن‌ها را اختيار نمود. چنان‌چه دو نفر برای خلافت در یک زمان و دو مكان انتخاب شوند امامت هر دوى آن‌ها باطل است. امام حاضر مى‌تواند دو يا سه نفر را به ترتيب، یکى بعد از ديگرى، برای خلافت بعد از خود تعيين كند. با انتخاب خليفه بيعت با او بر همگان واجب است و لزومى ندارد كه بيعت‌كنندگان او را به اسم و رسم بشناسند. خليفه در حق مردم وظايفى دارد و مردم نيز در حق او وظايفى: یکى اطاعت و ديگرى يارى رساندن. اطاعت و نصرت خليفه تا زمانى است كه از عدالت خارج و يا دچار نقص بدنى نشود. كوتاه شدن دست امام از تصرف در امور، به عللى چون اسارت در دست دشمن، موجب بطلان امامت او خواهد شد.

#سپردن وزارت:

#:وزير تنفيذ فقط به عنوان مشاور خليفه، آنچه را برعهده‌اش بگذارند، عمل مى‌كند و اختيارى از خود ندارد.

#گماردن فرمانروا بر سرزمین‌ها:ا  

#فرماندهى جنگهاى داخلى:  

#:در این باب به بحث درباره جنگ‌هایى كه سود و آسايش امت اسلامى در آن است مى‌پردازد و طى سه فصل درباره كسانى كه بايد با آنها جنگيد، سخن مى‌گوید: فصل اول درباره مرتدان، فصل دوم ياغيان و فصل سوم محاربان و راهزنان.  

#:به گفته ماوردى كسى مى‌تواند به قضاوت گمارده شود كه داراى هفت شرط باشد: مرد بالغ، عاقل، آزاد، اسلام، عدالت، سلامت گوش و چشم و عالم بودن.  

#:بايد میزان ولايت، محل قضاوت، نوع قضاوت، اوقات قضاوت را برای قاضى مشخص كرد. جواز قضاوت برای معتقد به مذهب شافعى، چگونگى انعقاد ولايت قضا، خصوصيات قاضى مطلق التصرف و میزان تصرفات او در امور، از ديگر موضوعات این باب است. 7- رسيدگى به مظالم:  

#سرسلسلگى خاندان‌ها:  

#:ماوردى در این مبحث از رياست و رسيدگى به امور صاحب منسبان و اين‌كه چه كسانى بايد این نقابت را بر عهده بگيرند و ویژگى‌هاى آنان سخن مى‌گوید و با گفتارى درباره نقابت عامه و خاصه مطلب را به پایان مى‌برد.  

#تصدى امامت جماعت:  

#:امامت برای نماز سه قسم است: يا برای نمازهاى پنج‌گانه، يا نماز جمعه و يا نمازهاى مستحبى. انتخاب امام برای مسجد شاه و ديگر مساجد. حق اعتراض نداشتن خليفه به امام جماعت، به خاطر مذهب وى. صفاتى كه امام جماعت بايد داشته باشد. محل ارتزاق امام جماعت و موذن. امام جمعه و شرايط برگزارى نماز جمعه، امامت برای نمازهاى فطر، قربان، خسوف، كسوف، استسقا و اوقات آن‌ها.  

#:سرپرستى حج دو نوع است: راه‌اندازى حاجيان و اقامه حج. راه‌اندازى، سياست‌گذارى بر امور حاجيان و مسائل مربوط به حج است. و اقامه آن مانند اقامه نماز است. مؤلف شرايط هر دو نوع از سرپرستى را به تفصيل بيان كرده و وظايف آنان را، یک‌به‌یک با توضيحات وافى آورده است.  

#ولايت بر زكات:  

#:در این باب درباره احكام گردآورى زكات، چيزهایى كه زكات بدانها تعلق گرفته و نصاب هر یک و... مطالبى بيان گرديده است.

#توزيع فىء و غنايم:  

#جزيه و خراج:  

#:در این باب تعريف جزيه، شروط قرارداد جزيه، خراج، تعيين خراج، اوزان و مقاديرخراج و...بيان گرديده است.