عقد اللآلي في الرد علی أبي‌حامد الغزالي: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

در فصل اول، به احکام افعال و اختلاف متکلمین پیرامون رابطه آن با عقل و شرع و صوری یا حقیقی بودن این اختلاف، اشاره شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص17-‎18</ref>.

در فصل دوم، به اتفاق نظر معتزله و زیدیه در نظر به احکام افعال و دخیل دانستن عقل و شرع با هم در این مسئله، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.

در فصل سوم، اعتقاد اشاعره و موافقان آنها مانند نجاریه، کلابیه و مجبره پیرامون حسن و قبح عقلی توضیح داده شده است. اشاعره اعتقادی به حسن و قبح عقلی نداشته و آنها را کاملا شرعی می‎دانند<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>.

در فصل چهارم، به بررسی اسباب و عللی پرداخته شده است که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] به‎واسطه آنها، حسن و قبح عقلی را نپذیرفته و قائل به حسن و قبح شرعی شده است. از جمله این اسباب، آن است که گاهی انسان هر چیزی را که مخالف غرض خود باشد، قبیح می‎داند؛ هرچند که آن مورد، موافق غرض دیگری است، ولذا در این مورد، حکم عقل که حکمی مطلق و کلی است، نمی‎تواند معیار تحسین و تقبیح باشد<ref>ر.ک: همان، ص39</ref>.

در فصل پنجم، نظر معتزله پیرامون مسئله حسن و قبح، تشریح شده است. معتزله بین معارف عقلی واجب و بین تشریع فرق قائل بوده و معتقدند که تشریع بر معارف عقلی قیاس نمی‎شود<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>.

تمامی مسلمین معتقدند که خداوند متعال، فعل قبیح انجام نداده و اخلال در واجب ندارد، اما در مورد حقیقت قدرت خداوند بر فعل قبیح و همچنین مفهوم این فعل، اختلافاتی وجود دارد. در این میان، اشاعره و مجبره، کفر کافرین و معاصی گناهکاران را به خداوند نسبت داده و این امر را قبیح نمی‎دانند. ازاین‎رو در فصل ششم، به بحث پیرامون فعل الهی پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>.

در فصل هفتم، چگونگی نقد نویسنده بر اشاعره و نفی قبح از خداوند متعال، توضیح داده شده است. نویسنده در این امر، از دو طریق اجمالی و تفصیلی استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>.

# دیدگاه شیعیان پیرامون کسانی که به جنگ با [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] پرداختند<ref>ر.ک: همان، ص59-‎66</ref>.

در فصل دوم، ابتدا به بررسی دیدگاه فرقه‎های مختلف شیعه زیدیه از جمله جارودیه، صالحیه، نعیمیه و صباحیه درباره صحابه پیامبر(ص)، پرداخته شده و سپس تولی زیدیه نسبت به صحابه و شیخین، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص65-‎69</ref>.

نویسنده در فصل سوم، به معرفی نصوص شیعه بر امامت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] پرداخته و این نصوص را به دو قسم خفی و جلی، تقسیم کرده و معتقد است تمامی شیعیان بر نص خفی اتفاق نظر داشته، اما نص جلی، مورد اتفاق نظر زیدیه نمی‎باشد. در این فصل همچنین به بررسی و بحث پیرامون نظر یحیی بن حمزه علوی (نویسنده کتاب) پیرامون منصوص بودن امامت و ولایت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]]، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص73-‎80</ref>.

# داشتن حسن ظن به صحابه<ref>ر.ک: همان، ص83-‎93</ref>.

در فصل پنجم، به نکاتی که نویسنده پیرامون مذهب زیدیه بدان اشاره نموده پرداخته شده و بحث سوم، به مباحث تحقیقی کتاب اختصاص یافته است که عبارتند از: توصیف نسخ خطی کتاب، اقدامات تحقیقی صورت‎گرفته در آن، شرح حال نویسنده و اشاره به مهم‎ترین تألیفات وی، تصاویری از نسخ خطی کتاب<ref>ر.ک: همان، ص97-‎101</ref>.

نویسنده در ابتدای کتاب، به سبب تألیف رساله خویش و اینکه ردی است بر آرای [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] در کتاب «الاقتصاد»، اشاره کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص111-‎112</ref>.

در مبحث اول، به تقریر محل اختلاف پیرامون احکام افعال و عقلی یا شرعی بودن آن، اشاره گردیده و در مبحث دوم، براهینی بر حکم عقل به تحسین و تقبیح و وجود حسن و قبح عقلی و در بحث سوم، برهانی بر حکمت خدای متعال، اقامه شده است<ref>ر.ک: همان، ص117-‎125</ref>.

مسئله دوم، تحقیقی است پیرامون حکم کسی که به مخالفت با [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]] برخاسته است که در این‎باره، به پنج مسلک اشاره شده است: تکفیر و تفسیق، ثنای بر صحابه، ثنای رسول(ص) بر صحابه، سخن [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] درباره شیخین و موضع سایر ائمه شیعه(ع) در مورد آنان<ref>ر.ک: همان، ص132-‎157</ref>.

# موضع زیدیه نسبت به برخی از مخالفان با حکم مزبور<ref>ر.ک: همان، ص153-155</ref>.

آخرین مسئله، پژوهشی است پیرامون مذهب زیدیه. در این بخش از کتاب، ابتدا به اختلاف زیدیه در مسائل اجتهادی اشاره گردیده و سپس، ضمن توضیح وجه تسمیه این فرقه بدین نام، به بررسی الهیات، اصولیات و فقهیات مذهب زیدیه پرداخته شده و در پایان، فرق مختلف زیدیه و دیدگاه این گروه‎ها نسبت به صحابه، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص165-‎177</ref>.