۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاریخ ایران باستان: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'هاي' به 'های'
جز (جایگزینی متن - 'پژوهشگران ' به 'پژوهشگران ') |
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
درونمايه اصلى جلد نخست اين كتاب، سرگذشت ایران در روزگار مادها و هخامنشيان تا پايان عصر خشايار شاه است و افزون بر اين، به رويدادهاى تاريخى | درونمايه اصلى جلد نخست اين كتاب، سرگذشت ایران در روزگار مادها و هخامنشيان تا پايان عصر خشايار شاه است و افزون بر اين، به رويدادهاى تاريخى سرزمينهایى مانند مصر، آشور، بابل، سوريه، فلسطين و... مىپردازد. | ||
نویسنده از نژادها و خطهاى روزگار باستان سخن مىگويد و به شناساندن نويسندگان منابع كتابش (توسيديد، ديودور سيسلى، پلوتارك، آريان، رازب، استرابون، موسى خورن، [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]، [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و...) مىپردازد. وى آغاز حكومت مادها را هفت صد پيش از ميلاد مىداند و از شاهان ماد با نامهاى ديوكس، فرورتيش، هووخ شتر و اژدهاك ياد مىكند و فصلى دراز دامن درباره جنگهاى ماد و آشور مىگشايد. | نویسنده از نژادها و خطهاى روزگار باستان سخن مىگويد و به شناساندن نويسندگان منابع كتابش (توسيديد، ديودور سيسلى، پلوتارك، آريان، رازب، استرابون، موسى خورن، [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]، [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و...) مىپردازد. وى آغاز حكومت مادها را هفت صد پيش از ميلاد مىداند و از شاهان ماد با نامهاى ديوكس، فرورتيش، هووخ شتر و اژدهاك ياد مىكند و فصلى دراز دامن درباره جنگهاى ماد و آشور مىگشايد. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
جلد دوم اين كتاب، با توضيح درباره نام و نياكان و پادشاهى اردشير اول آغاز مىشود و با مرگ اسكندر و شرح خصال وى به پايان مىرسد. نویسنده در اين بخش، به گزارش درباره رويدادهاى روزگار خشايار شاه دوم، سغديان، داريوش دوم، اردشير دوم، اردشير سوم، آرسس و داريوش سوم مىپردازد و از چندى و چگونگى نبردهاى اسكندر مقدونى با امپراطورى بزرگ ایران و شكست خوردن ایرانيان در اين نبردها و تاختن اسكندر به سرزمينهاى همسايه ایران مانند هند و عربستان مىنويسد. او همچنين، درباره ديوان سالارى گسترده در عصر داريوش، گزارشهاى درخورى فراهم مىآورد و از نيروى دريايى، سپاه، داورى، راهها، چاپارخانهها، تقويم و ديگر پيشرفتهاى دوره هخامنشى ياد مىكند و از درونمايه سنگ نگارهها يا سنگ نوشتههاى آن زمان مانند بيستون رمز مىگشايد. | جلد دوم اين كتاب، با توضيح درباره نام و نياكان و پادشاهى اردشير اول آغاز مىشود و با مرگ اسكندر و شرح خصال وى به پايان مىرسد. نویسنده در اين بخش، به گزارش درباره رويدادهاى روزگار خشايار شاه دوم، سغديان، داريوش دوم، اردشير دوم، اردشير سوم، آرسس و داريوش سوم مىپردازد و از چندى و چگونگى نبردهاى اسكندر مقدونى با امپراطورى بزرگ ایران و شكست خوردن ایرانيان در اين نبردها و تاختن اسكندر به سرزمينهاى همسايه ایران مانند هند و عربستان مىنويسد. او همچنين، درباره ديوان سالارى گسترده در عصر داريوش، گزارشهاى درخورى فراهم مىآورد و از نيروى دريايى، سپاه، داورى، راهها، چاپارخانهها، تقويم و ديگر پيشرفتهاى دوره هخامنشى ياد مىكند و از درونمايه سنگ نگارهها يا سنگ نوشتههاى آن زمان مانند بيستون رمز مىگشايد. | ||
جلد سوم، با كشمكش مقدونيان بر سر جنازه اسكندر براى رسيدن به قدرت، آغاز و با برآمدن اشكانيان و شرح حال آنان دنبال مىشود و با گزارش درباره معمارى عصر پارتى پايان مىيابد. نویسنده در اين بخش، از جنگ سرداران اسكندر (آنتىپاتر، پليس پرفون، آنتىگون، كاساندر و...)، بر سر جانشينى او سخن مىگويد و به چگونگى افتادن قلمرو ایرانيان به دست سلوكوس، پاسخ مىدهد. سلوكوس و جانشينانش در پى تحميل فرهنگ و زبان يونانى بر ایرانيان بودند و به همين انگيزه، از «يونانى كردن مشرق»؛ يعنى آوردن اروپاييان به مشرق و ايجاد مستعمرههاى يونانى در آسياى غربى و ایران و باختر سخن گفتند؛ كارى كه اسكندر نيز آن را در پيش گرفت. نویسنده با توضيح درباره زمينههاى بر افتادن سلوكيان و پيدايى اشكانيان و علل و عوامل آن، روزگار پارتى را «دوره واكنش سياسى» ایرانيان در برابر مهاجمان مىخواند و از جغرافياى پارتها مىنويسد و شرح حالشان را از دولتى محلى تا دولتى ملى و بزرگ دنبال مىكند. او همچنين، به شرح حال شاهان اشكانى و | جلد سوم، با كشمكش مقدونيان بر سر جنازه اسكندر براى رسيدن به قدرت، آغاز و با برآمدن اشكانيان و شرح حال آنان دنبال مىشود و با گزارش درباره معمارى عصر پارتى پايان مىيابد. نویسنده در اين بخش، از جنگ سرداران اسكندر (آنتىپاتر، پليس پرفون، آنتىگون، كاساندر و...)، بر سر جانشينى او سخن مىگويد و به چگونگى افتادن قلمرو ایرانيان به دست سلوكوس، پاسخ مىدهد. سلوكوس و جانشينانش در پى تحميل فرهنگ و زبان يونانى بر ایرانيان بودند و به همين انگيزه، از «يونانى كردن مشرق»؛ يعنى آوردن اروپاييان به مشرق و ايجاد مستعمرههاى يونانى در آسياى غربى و ایران و باختر سخن گفتند؛ كارى كه اسكندر نيز آن را در پيش گرفت. نویسنده با توضيح درباره زمينههاى بر افتادن سلوكيان و پيدايى اشكانيان و علل و عوامل آن، روزگار پارتى را «دوره واكنش سياسى» ایرانيان در برابر مهاجمان مىخواند و از جغرافياى پارتها مىنويسد و شرح حالشان را از دولتى محلى تا دولتى ملى و بزرگ دنبال مىكند. او همچنين، به شرح حال شاهان اشكانى و پيوندهایشان با رقيب جديد ایران در جهان (روم) مىپردازد و پس از آوردن شرح حال فرمانروايان پارتى در بخش تمدنى اين كتاب، از وسعت، پايتخت، ديوان سالارى، سپاه، امور مالى، مسكوكات و تقويم اشكانيان گزارش مىدهد. وى آداب، اخلاق و دين و آيين ایرانيان اين روزگار را نيز توصيف مىكند و بر اين باور است كه اشكانيان يا پارتيان نيز مانند شاهان هخامنشى در زمينه فرهنگ و دين ملتها، اهل «تسامح و تساهل» بودند. براى نمونه، «دولت پارت در امور مذهبى تبعه خود دخالت نمىكرد و آنها را به احوال خودشان واگذار مىكرد». | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
سندهاى كشف شده از دويست سال پيش تا كنون و نوشتهها و كتابهاى پيشينيان؛ يعنى آثارى كه رويدادها را به | سندهاى كشف شده از دويست سال پيش تا كنون و نوشتهها و كتابهاى پيشينيان؛ يعنى آثارى كه رويدادها را به انگيزههایى جز تاريخ نويسى آوردهاند و تاريخهاى عمومى يا خصوصى كه به انگيزه تاريخ نويسى سامان يافتهاند، از منابع نویسنده شمرده مىشوند. منبعهاى مهم اين كتاب را، آثار تاريخى فرانسوى، انگليسى، روسى و آلمانى مىتوان برشمرد كه خود ترجمهاى از منابع يونانى و رومى به شمار مىآيند. نویسنده از منابع عربى و فارسی فراوانى نيز در نوشتن اين كتاب بهره برده و از اين رو، كتابش از آغاز تا كنون دهها بار چاپ و كمابيش در سه يا چهار جلد منتشر شده است. پژوهشگران و دوستداران تاريخ نيز همواره از آن سود بردهاند. | ||
فهرست مطالب كتاب بر پايه عنوانهاى كلان و خُردش و فهرست تصوير سنگ نگارهها / حكاكىها (گراورها) و نقشههاى آن در آغاز كتاب، صورت انگليسى نامها و توضيحات نویسنده درباره برخى از واژگان يا افراد و جاىها، در پانوشت آن و شرح تصويرهاى پيش گفته، زير هر يك از آنها آمده است. | فهرست مطالب كتاب بر پايه عنوانهاى كلان و خُردش و فهرست تصوير سنگ نگارهها / حكاكىها (گراورها) و نقشههاى آن در آغاز كتاب، صورت انگليسى نامها و توضيحات نویسنده درباره برخى از واژگان يا افراد و جاىها، در پانوشت آن و شرح تصويرهاى پيش گفته، زير هر يك از آنها آمده است. | ||