۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المدخل إلی علوم نهج‌البلاغة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'هاي' به 'های'
جز (جایگزینی متن - '' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
گفتار دوم اين فصل به "كلام" كه عبارت است از فرمايشات كوتاه حضرت كه در مناسبت‌هاى مختلف(غير از مناسبت‌هاى خاصى همچون جمعه و اعياد و...) ايراد شده، اختصاص يافته است. در اين مبحث مؤلف از انواع كلام حضرت، كه [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] در نهج‌البلاغه آورده و بالغ بر هفت نوع مى‌شود، مى‌پردازد. | گفتار دوم اين فصل به "كلام" كه عبارت است از فرمايشات كوتاه حضرت كه در مناسبت‌هاى مختلف(غير از مناسبت‌هاى خاصى همچون جمعه و اعياد و...) ايراد شده، اختصاص يافته است. در اين مبحث مؤلف از انواع كلام حضرت، كه [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] در نهج‌البلاغه آورده و بالغ بر هفت نوع مى‌شود، مى‌پردازد. | ||
نوع نخست از انواع كلام حضرت عبارت است از، | نوع نخست از انواع كلام حضرت عبارت است از، بخش‌هایى از خطبه‌هاى حضرت كه [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] گزينش نموده و در نهج‌البلاغه آورده است، از اين رو نخواسته كه نام خطبه را بر آن بنهد، لذا نگفته: من خطبة له؛ بلكه گفته: من كلام له. | ||
نوع دوم عبارت است، از كلامى كه حضرت به شخص خاصى در رابطه با امر ويژه‌اى فرموده است؛ مانند كلامى كه حضرت به اشعث بن قيس هنگامى كه حضرت بر فراز منبر بود و او به اعتراض با حضرت سخن گفت، فرمودند. | نوع دوم عبارت است، از كلامى كه حضرت به شخص خاصى در رابطه با امر ويژه‌اى فرموده است؛ مانند كلامى كه حضرت به اشعث بن قيس هنگامى كه حضرت بر فراز منبر بود و او به اعتراض با حضرت سخن گفت، فرمودند. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
نوع پنجم از كلمات حضرت به گونه‌اى است كه گويى جوابى از پيش آماده شده، در پاسخگويى به برخى حوادث است؛ مانند آنجا كه حضرت در جواب خوارج كه مى‌گفتند: لا حكم الا لله، فرمودند: ٌ نَعَمْ إِنَّهُ لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ وَ لَكِنَّ هَؤُلَاءِ يَقُولُونَ لَا إِمْرَةَ إِلَّا لِلَّهِ وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِر. | نوع پنجم از كلمات حضرت به گونه‌اى است كه گويى جوابى از پيش آماده شده، در پاسخگويى به برخى حوادث است؛ مانند آنجا كه حضرت در جواب خوارج كه مى‌گفتند: لا حكم الا لله، فرمودند: ٌ نَعَمْ إِنَّهُ لَا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ وَ لَكِنَّ هَؤُلَاءِ يَقُولُونَ لَا إِمْرَةَ إِلَّا لِلَّهِ وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِر. | ||
ششمين نوع از كلمات حضرت، | ششمين نوع از كلمات حضرت، پاسخ‌هایى است كه حضرت به پرسش‌هاى مطرح شده داده‌اند. همواره در موضوعات مختلف سوالاتى از حضرت پرسيده مى‌شد كه حضرت به تناسب سوال به پاسخ آن مى‌پرداختند. | ||
آخرين نوع كلمات حضرت شامل گفتگوها و محاوراتى است كه حضرت با اصحاب يا دشمنان خود انجام مى‌دادند. | آخرين نوع كلمات حضرت شامل گفتگوها و محاوراتى است كه حضرت با اصحاب يا دشمنان خود انجام مى‌دادند. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
گفتار سوم اين فصل به "رسائل" حضرت اختصاص يافته است. به گفته نویسنده بين رساله و خطبه تفاوت چندانى نيست، جز اينكه رساله به صورت مكتوب است و خطبه در ميان گروهى به صورت شفاهى ايراد مى‌گردد. | گفتار سوم اين فصل به "رسائل" حضرت اختصاص يافته است. به گفته نویسنده بين رساله و خطبه تفاوت چندانى نيست، جز اينكه رساله به صورت مكتوب است و خطبه در ميان گروهى به صورت شفاهى ايراد مى‌گردد. | ||
سپس مؤلف به تفاوت‌هاى بين رساله و خطابه از ديدگاه | سپس مؤلف به تفاوت‌هاى بين رساله و خطابه از ديدگاه شخصيت‌هایى چون ابن قدامه و [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسكرى]] اشاره مى‌كند. | ||
مؤلف مناسبت‌ها و اهدافى را كه امام به جهت آن‌ها به نگارش نامه اقدام نموده‌اند، در امور ذيل منحصر نموده است: | مؤلف مناسبت‌ها و اهدافى را كه امام به جهت آن‌ها به نگارش نامه اقدام نموده‌اند، در امور ذيل منحصر نموده است: | ||
# نامه‌هاى حضرت به واليان. اين نامه‌ها حاوى موضوعات متنوعى از قبيل تنبيه و هشدار، فرمان، نصيحت، آموزش برخى امور ادارى و...مى‌باشد. | # نامه‌هاى حضرت به واليان. اين نامه‌ها حاوى موضوعات متنوعى از قبيل تنبيه و هشدار، فرمان، نصيحت، آموزش برخى امور ادارى و...مى‌باشد. | ||
# رسائل مناظرات و محاكمات؛ نظير | # رسائل مناظرات و محاكمات؛ نظير نامه‌هایى كه حضرت به معاويه و يا طلحه و زبير ارسال داشتند. [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در اين نامه‌ها از روش‌هاى متفاوت و متنوعى در مناظره با هدف دفع حجت خصم بهره‌برده است. | ||
# رسائلى كه در جهت آماده ساختن و تحريك سپاه براى مقابله با دشمنان به نقاط مختلف قلمرو حكومت حضرت ارسال مى‌شده است. | # رسائلى كه در جهت آماده ساختن و تحريك سپاه براى مقابله با دشمنان به نقاط مختلف قلمرو حكومت حضرت ارسال مى‌شده است. | ||
# | # رساله‌هایى كه بيشتر شبيه بيانيه‌هاى سياسى است. اين نوع از نامه‌ها بيانگر مواضع و ديدگاه‌هاى سياسى حضرت درباره اوضاع جارى در جهان اسلام است. | ||
گفتار چهارم فصل اول، به "وصايا" اختصاص يافته است. وصيت روشى است كه طى آن بين سخن رو در رو و نامه جمع مى‌شود كه هم ويژگى‌هاى گفتگوى رو در رو را داراست و هم ويژگى‌هاى نامه را چون به صورت مكتوب ارائه مى‌گردد. | گفتار چهارم فصل اول، به "وصايا" اختصاص يافته است. وصيت روشى است كه طى آن بين سخن رو در رو و نامه جمع مى‌شود كه هم ويژگى‌هاى گفتگوى رو در رو را داراست و هم ويژگى‌هاى نامه را چون به صورت مكتوب ارائه مى‌گردد. | ||
مؤلف وصاياى حضرت را به سه نوع: سياسى، اجتماعى و جنگى تقسيم مى‌كند و براى هر يك | مؤلف وصاياى حضرت را به سه نوع: سياسى، اجتماعى و جنگى تقسيم مى‌كند و براى هر يك نمونه‌هایى را ذكر مى‌نمايد. | ||
گفتار پنجم اين فصل به "عهدنامه"هاى حضرت اختصاص يافته است. هميشه مرسوم بوده هنگامى كه پادشاهان و حكّام كسى را به عنوان والى شهرى منصوب مى‌ساخته‌اند، عهدنامه‌اى به وى مى‌داده‌اند كه در آن انتظارات خويش را از واليان بيان مى‌داشته‌اند. [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] متن دو عهدنامه حضرت را كه يكى خطاب به محمد ابن ابى‌بكر و ديگرى خطاب به مالك اشتر است، نقل كرده است. | گفتار پنجم اين فصل به "عهدنامه"هاى حضرت اختصاص يافته است. هميشه مرسوم بوده هنگامى كه پادشاهان و حكّام كسى را به عنوان والى شهرى منصوب مى‌ساخته‌اند، عهدنامه‌اى به وى مى‌داده‌اند كه در آن انتظارات خويش را از واليان بيان مى‌داشته‌اند. [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] متن دو عهدنامه حضرت را كه يكى خطاب به محمد ابن ابى‌بكر و ديگرى خطاب به مالك اشتر است، نقل كرده است. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
كتاب مشتمل بر | كتاب مشتمل بر پاورقى‌هایى به قلم مؤلف و فهرست منابع و مصادر و نيز فهرست مطالب مى‌باشد. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||