پرش به محتوا

ظهیر فاریابی، طاهر بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸: خط ۳۸:
اسم این شاعر، بنا بر آنچه در تذکره هفت اقلیم امین احمد رازی (قرن یازدهم) نوشته طاهر، لقبش ظهیرالدین و کنیه‎اش ابی‎فضل می‎باشد. وی از فضلای دهر و نابغه‎های عصر خود بوده، علم هیئت و حکمت را نیک می‎دانسته چنانچه وی را صدر الحکماء لقب داده‎اند.
اسم این شاعر، بنا بر آنچه در تذکره هفت اقلیم امین احمد رازی (قرن یازدهم) نوشته طاهر، لقبش ظهیرالدین و کنیه‎اش ابی‎فضل می‎باشد. وی از فضلای دهر و نابغه‎های عصر خود بوده، علم هیئت و حکمت را نیک می‎دانسته چنانچه وی را صدر الحکماء لقب داده‎اند.


[[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفی]] در [[تذکره لباب الالباب|لباب الالباب]]، [[هدایت، رضاقلی|هدایت]] در [[مجمع الفصحاء]]، آذر در آتشکده و غیر‎هم او را طاهر ظهیرالدین بن محمد ابی‎فضل خوانده‎اند؛ از معاصرین مجیرالدین بیلقانی [[خاقانی شروانی|خاقانی شیروانی]]، [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی گنجوی]] و جمال‎الدین اصفهانی می‎باشد یعنی در نیمه قرن ششم می‎زیسته‎؛ تاریخ تولد او به تحقیق ثبت نشده اما تقریباً مسلم است که در نیمه اول قرن ششم تولد یافته است<ref>ر.ک: گلشاییان، عباسقلی، ص96</ref>‏.
[[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفی]] در [[تذکره لباب الالباب|لباب الالباب]]، [[هدایت، رضاقلی|هدایت]] در [[مجمع الفصحاء]]، آذر در آتشکده و غیر‎هم او را طاهر ظهیرالدین بن محمد ابی‎فضل خوانده‎اند؛ از معاصرین مجیرالدین بیلقانی [[خاقانی شروانی|خاقانی شیروانی]]، [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی گنجوی]] و جمال‎الدین اصفهانی می‎باشد یعنی در نیمه قرن ششم می‎زیسته‎؛ تاریخ تولد او به تحقیق ثبت نشده اما تقریباً مسلم است که در نیمه اول قرن ششم تولد یافته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/96 ر.ک: گلشاییان، عباسقلی، ص96]</ref>‏.


==مسافرت و مهاجرت‎ها ==
==مسافرت و مهاجرت‎ها ==
خط ۴۹: خط ۴۹:




مدت ده سال نیز در مازندران اقامت داشت تا قزل ارسلان به تخت سلطنت جلوس کرد. حکیم نیز از مازندران به آذربایجان رفت و قزل ارسلان او را محترم داشت؛ ولی پس از دو سال از وی گریخته به اتابک ابوبکر نصرت‎الدین بن محمد بن ایلدگز پیوست‎. چهارده سال که بقیه عمر او بود در تبریز به سر برد و مداحی ابوبکر را می‎نمود تا در تبریز وفات نمود ولیکن مشهور است که در اواخر عمر عزلت اختیار کرده به طاعت و عبادت پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص97-96</ref>‏.
مدت ده سال نیز در مازندران اقامت داشت تا قزل ارسلان به تخت سلطنت جلوس کرد. حکیم نیز از مازندران به آذربایجان رفت و قزل ارسلان او را محترم داشت؛ ولی پس از دو سال از وی گریخته به اتابک ابوبکر نصرت‎الدین بن محمد بن ایلدگز پیوست‎. چهارده سال که بقیه عمر او بود در تبریز به سر برد و مداحی ابوبکر را می‎نمود تا در تبریز وفات نمود ولیکن مشهور است که در اواخر عمر عزلت اختیار کرده به طاعت و عبادت پرداخته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/96 ر.ک: همان، ص97-96]</ref>‏.


==وفات==
==وفات==
تاریخ وفات او را تمام تذکره‎ها 598ق نوشته‎اند. در جلد دوم ‎نامه خسروان خطی تألیف جلال‎الدین میرزا تاریخ وفات این گوینده را سال چهاردهم سلطنت اتابک ابوبکر نصرت‎الدین بن محمد بن ایلدگز می‎نویسد که مطابق می‎شود با 598ق زیرا که ابوبکر در 584ق به سلطنت رسیده است. مقبره او در محله سرخاب تبریز در محلی معروف به مقبرة الشعرا است<ref>ر.ک: همان، ص97</ref>‏.
تاریخ وفات او را تمام تذکره‎ها 598ق نوشته‎اند. در جلد دوم ‎نامه خسروان خطی تألیف جلال‎الدین میرزا تاریخ وفات این گوینده را سال چهاردهم سلطنت اتابک ابوبکر نصرت‎الدین بن محمد بن ایلدگز می‎نویسد که مطابق می‎شود با 598ق زیرا که ابوبکر در 584ق به سلطنت رسیده است. مقبره او در محله سرخاب تبریز در محلی معروف به مقبرة الشعرا است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/97 ر.ک: همان، ص97]</ref>‏.


==ممدوحین او==
==ممدوحین او==
معلوم نیست که اول ممدوح فاریابی که بوده ولی از قرائن معلوم می‎شود که طغرل شاه باشد که از سنه 590-571ق سلطنت کرده و آخرین پادشاه سلجوقی است. دیگر از ممدوحین استاد اتابک محمد بن ایلدگز معروف به جهان‎پهلوان دوم اتابک آذربایجان است که از حدود سنه 568 تا 583ق فرمانفرمایی داشته؛ ولی فقط دو سال بیشتر حکیم در عراق نبود و در این مدت هم بیشتر مدح خواجه صدرالدین وزیر اتابک محمد را می‎نمود و بیشتر قصاید حکیم در مدح خواجه است<ref>ر.ک: همان، ص98</ref>‏.
معلوم نیست که اول ممدوح فاریابی که بوده ولی از قرائن معلوم می‎شود که طغرل شاه باشد که از سنه 590-571ق سلطنت کرده و آخرین پادشاه سلجوقی است. دیگر از ممدوحین استاد اتابک محمد بن ایلدگز معروف به جهان‎پهلوان دوم اتابک آذربایجان است که از حدود سنه 568 تا 583ق فرمانفرمایی داشته؛ ولی فقط دو سال بیشتر حکیم در عراق نبود و در این مدت هم بیشتر مدح خواجه صدرالدین وزیر اتابک محمد را می‎نمود و بیشتر قصاید حکیم در مدح خواجه است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>‏.


==مقایسه او با شعرای دیگر و دیوان او==
==مقایسه او با شعرای دیگر و دیوان او==
خط ۶۳: خط ۶۳:
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|'' هر مبتدی که بیهده ترجیح می‎دهد ''|2='' بر گفته ظهیر سخن‎های انوری ''}}
{{ب|'' هر مبتدی که بیهده ترجیح می‎دهد ''|2='' بر گفته ظهیر سخن‎های انوری ''}}
{{ب|'' ماند بدان گروه که نشناختند باز ''|2='' اعجاز پاک مولوی از سحر سامری ''<ref>ر.ک: همان، ص 101-100</ref>}}
{{ب|'' ماند بدان گروه که نشناختند باز ''|2='' اعجاز پاک مولوی از سحر سامری ''<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/100 ر.ک: همان، ص 101-100]</ref>}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}




اهمیت ظهیر در دوره خود را نزهة المجالس نیز تأیید می‎کند که 35 فقره از رباعی‎ها شاعر را در بین رباعی‎های این مجموعه جای داده است<ref>ر.ک: جلال پور، حسین، ص94</ref>‏.
اهمیت ظهیر در دوره خود را نزهة المجالس نیز تأیید می‎کند که 35 فقره از رباعی‎ها شاعر را در بین رباعی‎های این مجموعه جای داده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/61696/94 ر.ک: جلال پور، حسین، ص94]</ref>‏.


نخستین بار چهار سال پس از مرگش یکی از دوستداران شعرش به نام شمس‎الدین کاشی دیوان او را جمع‎آوری کرد <ref>ر.ک: همان</ref>‏.
نخستین بار چهار سال پس از مرگش یکی از دوستداران شعرش به نام شمس‎الدین کاشی دیوان او را جمع‎آوری کرد <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/61696/94 ر.ک: همان]</ref>‏.


==پانویس ==
==پانویس ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش