پرش به محتوا

دیوان انوری (ویرایش جدید): تفاوت میان نسخه‌ها

لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'مدرس رضوي، محمدتقي' به 'مدرس رضوی، محمدتقی')
(لینک درون متنی)
خط ۲۸: خط ۲۸:
}}  
}}  


'''دیوان انوری''' در شرح احوال و اشعار اوحدالدین انوری ابیوردی (متوفی 585ق) مشهور به انوری از شعرای بزرگ و سخن‎سرایان نامدار قرن ششم هجری است. این نسخه از دیوان با مقدمه و تصحیح محمدتقی مدرس رضوی منتشر شده است.
'''دیوان انوری''' در شرح احوال و اشعار [[انوري، محمد بن محمد|اوحدالدین انوری ابیوردی]] (متوفی 585ق) مشهور به [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] از شعرای بزرگ و سخن‎سرایان نامدار قرن ششم هجری است. این نسخه از دیوان با مقدمه و تصحیح [[مدرس رضوی، محمدتقی|محمدتقی مدرس رضوی]] منتشر شده است.


محقق اثر در مقدمه در رابطه با مقام انوری در شعر پارسی به غلو برخی از فضلا و مقایسه او در قصیده‎سرایی با فردوسی طوسی و سعدی شیرازی سخن گفته و این سه تن را پیمبر سخنوران شمرده و دراین‎باره گفته‎اند:
محقق اثر در مقدمه در رابطه با مقام انوری در شعر پارسی به غلو برخی از فضلا و مقایسه او در قصیده‎سرایی با فردوسی طوسی و [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی شیرازی]] سخن گفته و این سه تن را پیمبر سخنوران شمرده و دراین‎باره گفته‎اند:


'''در شعر سه تن پیمبرانند***هر چند که لانبی بعدی'''
'''در شعر سه تن پیمبرانند***هر چند که لانبی بعدی'''
خط ۳۶: خط ۳۶:
'''اوصاف و قصیده و غزل را***فردوسی و انوری و سعدی'''
'''اوصاف و قصیده و غزل را***فردوسی و انوری و سعدی'''


گرچه هم‎طرازی وی با فردوسی و سعدی موردقبول سخن‎شناسان نیست و انوری را با آن دو بزرگ نمی‎توان هم‎پایه و در یک ردیف دانست، اما گفته این شاعر حاکی از آن است که فضلا و شعرا برای وی در شاعری مقامی بس بلند قائل بوده و او را از اساتید مسلم شعر فارسی دانسته و ازاین‎جهت او را با فردوسی و سعدی در یک ردیف دانسته‎اند<ref>ر.ک: مقدمه، ص 13 و 99</ref>.
گرچه هم‎طرازی وی با فردوسی و سعدی موردقبول سخن‎شناسان نیست و [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] را با آن دو بزرگ نمی‎توان هم‎پایه و در یک ردیف دانست، اما گفته این شاعر حاکی از آن است که فضلا و شعرا برای وی در شاعری مقامی بس بلند قائل بوده و او را از اساتید مسلم شعر فارسی دانسته و ازاین‎جهت او را با فردوسی و [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] در یک ردیف دانسته‎اند<ref>ر.ک: مقدمه، ص 13 و 99</ref>.


در دیوان انوری نام عده کثیری از سلاطین و وزرا و صدور و امراء و مستوفیان و علما و شعرا و اشخاص دیگری که هم‎زمان با شاعر بوده‎اند آمده که بعضی را مدح و برخی را ذم کرده است. پرفسور حافظ محمود صاحب شیرانی از فضلا کشور پاکستان ظاهراً اولین کسی است که سلسله مقالاتی راجع به ممدوحین انوری نگاشته است... محقق اثر در بخشی از مقدمه این فهرست 66 نفره از ممدوحان انوری را ذکر کرده که با ستر اعلی جلال‎الدین و الدنیا آغاز و به فریدالدین کاتب ختم می‎شود. شرح‎حال ممدوحین بخش اعظم مقدمه را به خود اختصاص داده است<ref>ر.ک: همان، ص34-33</ref>.
در دیوان انوری نام عده کثیری از سلاطین و وزرا و صدور و امراء و مستوفیان و علما و شعرا و اشخاص دیگری که هم‎زمان با شاعر بوده‎اند آمده که بعضی را مدح و برخی را ذم کرده است. پرفسور حافظ محمود صاحب شیرانی از فضلا کشور پاکستان ظاهراً اولین کسی است که سلسله مقالاتی راجع به ممدوحین [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] نگاشته است... محقق اثر در بخشی از مقدمه این فهرست 66 نفره از ممدوحان [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] را ذکر کرده که با ستر اعلی جلال‎الدین و الدنیا آغاز و به فریدالدین کاتب ختم می‎شود. شرح‎حال ممدوحین بخش اعظم مقدمه را به خود اختصاص داده است<ref>ر.ک: همان، ص34-33</ref>.


در بخشی دیگری از مقدمه، مدرس رضوی به‎تفصیل به بررسی تاریخ وفات انوری پرداخته است. او پس از بررسی اقوال مورخان و تذکره‎نویسان در سال تاریخ وفات انوری چنین نتیجه می‎گیرد: به عقیده نگارنده تواریخی که تذکره‎نویسان برای سال وفات وی تا قبل از سال 582 نوشته‎اند همه نادرست است و باید مرگ وی بعدازاین سال باشد؛ اما سال‎های 583 و 585 و 587 و 597 که بعد از واقعه قرانست چون قرینه‎ای در مقام نیست، تعیین آن دشوار و رجحان یکی بر دیگری بی‎دلیل و ترجیح بلامرجح خواهد بود. مگر آنکه برای کوتاهی عمر انوری که از زندگانی معتاد در نگذرد و مستبعد شمرده نشود سال 583 که قول امین احمد رازی در تذکره هفت اقلیم است یا سال 585 که گفته فصیحی خوافی در تاریخ مجمل است اختیار شود<ref>ر.ک: همان، ص92</ref>.
در بخشی دیگری از مقدمه، [[مدرس رضوی، محمدتقی|مدرس رضوی]] به‎تفصیل به بررسی تاریخ وفات [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] پرداخته است. او پس از بررسی اقوال مورخان و تذکره‎نویسان در سال تاریخ وفات [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] چنین نتیجه می‎گیرد: به عقیده نگارنده تواریخی که تذکره‎نویسان برای سال وفات وی تا قبل از سال 582 نوشته‎اند همه نادرست است و باید مرگ وی بعدازاین سال باشد؛ اما سال‎های 583 و 585 و 587 و 597 که بعد از واقعه قرانست چون قرینه‎ای در مقام نیست، تعیین آن دشوار و رجحان یکی بر دیگری بی‎دلیل و ترجیح بلامرجح خواهد بود. مگر آنکه برای کوتاهی عمر انوری که از زندگانی معتاد در نگذرد و مستبعد شمرده نشود سال 583 که قول امین احمد رازی در تذکره هفت اقلیم است یا سال 585 که گفته فصیحی خوافی در تاریخ مجمل است اختیار شود<ref>ر.ک: همان، ص92</ref>.


وی همچنین معتقد است که انوری از اشعار ابوالفرج رونی<ref>ر.ک: همان، ص100</ref>‏ و ظهیر فاریابی<ref>ر.ک: همان، ص104 </ref>‏ پیروی می‎کرده است.
وی همچنین معتقد است که [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] از اشعار ابوالفرج رونی<ref>ر.ک: همان، ص100</ref>‏ و ظهیر فاریابی<ref>ر.ک: همان، ص104 </ref>‏ پیروی می‎کرده است.


بررسی شعر انوری از زوایای مختلف از بخش‎های مهم این مقدمه است که ده صفحه از آن را پوشش داده است؛ مثلاً انوری در غزل‎گویی بسیار استاد است، باآنکه تا زمان وی شعرا چندان به غزل‎سرایی توجهی نداشته و هنوز به آن عنوان مستقلی نداده و گاه در ابتدای قصاید خود تغزلی می‎سرودند که نسیب و تشبیب خوانده می‎شد. او در این شیوه روش خاصی ایجاد کرد و حالات عاشقانه را با شیوایی و بلاغت بیان کرده و طریقه تازه‎ای ابداع نمود که پیش از او کمتر سابقه داشت<ref>ر.ک: همان، ص115</ref>.
بررسی شعر انوری از زوایای مختلف از بخش‎های مهم این مقدمه است که ده صفحه از آن را پوشش داده است؛ مثلاً [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] در غزل‎گویی بسیار استاد است، باآنکه تا زمان وی شعرا چندان به غزل‎سرایی توجهی نداشته و هنوز به آن عنوان مستقلی نداده و گاه در ابتدای قصاید خود تغزلی می‎سرودند که نسیب و تشبیب خوانده می‎شد. او در این شیوه روش خاصی ایجاد کرد و حالات عاشقانه را با شیوایی و بلاغت بیان کرده و طریقه تازه‎ای ابداع نمود که پیش از او کمتر سابقه داشت<ref>ر.ک: همان، ص115</ref>.


اگرچه کسانی چون قاضی نورالله شوشتری، انوری را شیعه اثنی‎عشریه و پیرو مذهب جعفری دانسته‎اند، اما اشعاری که در تعریف خلفا گفته صریح است که وی شیعه مذهب نیست و از پیروان اهل سنت و جماعت است. منتهی به امیر مؤمنان و خاندان مصطفی(ص) بیش از دیگران معتقد بوده و شاید علی(ع) را بر دیگران تفضیل می‎نهاده است... بنابراین ظاهر آن است که پیرو امام شافعی بوده است<ref>ر.ک: همان، ص117-116</ref>.
اگرچه کسانی چون [[شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین|قاضی نورالله شوشتری]]، [[انوري، محمد بن محمد|انوری]] را شیعه اثنی‎عشریه و پیرو مذهب جعفری دانسته‎اند، اما اشعاری که در تعریف خلفا گفته صریح است که وی شیعه مذهب نیست و از پیروان اهل سنت و جماعت است. منتهی به امیر مؤمنان و خاندان مصطفی(ص) بیش از دیگران معتقد بوده و شاید [[امام على(ع)|علی(ع)]] را بر دیگران تفضیل می‎نهاده است... بنابراین ظاهر آن است که پیرو امام شافعی بوده است<ref>ر.ک: همان، ص117-116</ref>.


در مقدمه همچنین به هفت چاپ از دیوان انوری اشاره شده که از آن جمله نسخه استاد سعید نفیسی است که با هشت نسخه مقابله و در 632 صفحه منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص120</ref>. مصحح اثر، سبب تصحیح مجدد کتاب را مغشوش بودن چاپ‎های پیشین و پر بودن از اغلاط فاحش دانسته است<ref>ر.ک: همان</ref>.
در مقدمه همچنین به هفت چاپ از دیوان انوری اشاره شده که از آن جمله نسخه استاد سعید نفیسی است که با هشت نسخه مقابله و در 632 صفحه منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص120</ref>. مصحح اثر، سبب تصحیح مجدد کتاب را مغشوش بودن چاپ‎های پیشین و پر بودن از اغلاط فاحش دانسته است<ref>ر.ک: همان</ref>.
خط ۵۵: خط ۵۵:


==پانویس ==
==پانویس ==
<references/>
<references />


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش