۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ملاحمی خوارزمی، محمود بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==نام، لقب و نسب== | ==نام، لقب و نسب== | ||
رکنالدین محمود اصولی بن عبیدالله ملاحمی که به وی محمود خوارزمی، محمود بن ملاحمی و محمود بن محمد بن ملاحمی خوارزمی نیز گفته شده، از عالمان مسلمان است<ref>ر.ک: خوارزمی، ص5</ref>. مورخان اجماع دارند که لقب وی به کلمه «خوارزمی» منتهی میشود و سمعانی در «الأنساب» گفته کلمه خوارزمی نشانه نسبتش به شهر خوارزم است که قتیبة بن مسلم باهلی آن را فتح کرد و علمای زیادی در آن پرورش یافتند. درباره نسبت لقب «اصولی» به وی نیز باید گفت: این لقب به علت اشتغال وی به اصول دین (علم کلام) به او داده شده است؛ زیرا او در درجه اول به علم کلام مشغول و مشهور بود و پس از آن به اصول فقه<ref>ر.ک: همان</ref>. | رکنالدین محمود اصولی بن عبیدالله ملاحمی که به وی محمود خوارزمی، محمود بن ملاحمی و محمود بن محمد بن ملاحمی خوارزمی نیز گفته شده، از عالمان مسلمان است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/5 ر.ک: خوارزمی، ص5]</ref>. مورخان اجماع دارند که لقب وی به کلمه «خوارزمی» منتهی میشود و سمعانی در «الأنساب» گفته کلمه خوارزمی نشانه نسبتش به شهر خوارزم است که قتیبة بن مسلم باهلی آن را فتح کرد و علمای زیادی در آن پرورش یافتند. درباره نسبت لقب «اصولی» به وی نیز باید گفت: این لقب به علت اشتغال وی به اصول دین (علم کلام) به او داده شده است؛ زیرا او در درجه اول به علم کلام مشغول و مشهور بود و پس از آن به اصول فقه<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/5 ر.ک: همان]</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
تاریخ وفات وی را 536ق، دانستهاند<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. | تاریخ وفات وی را 536ق، دانستهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/6 ر.ک: همان، ص6]</ref>. | ||
==جایگاه علمی== | ==جایگاه علمی== | ||
در قرن پنجم و ششم قمری که دوره طلایی معتزله به حساب میآید، ملاحمی و ابوالقاسم زمخشری (متوفی 538ق) دو شخصیت بزرگ مکتب قاضی عبدالجبار بودند که مکتب و مدرسه معتزلیان را زنده و بارور ساختند<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. ابن مرتضی، محمود بن محمد ملاحمی را جامع معقول و منقول میشمارد و مینویسد: درباره وی نقل شده که: «إنه دنّس نفسه بشيء من الفلسفة»؛ یعنی خودش را به فلسفه آلوده ساخت. البته توجیهاتی در اینباره نیز شده که وی مانند سایر معتزلیان، فلسفه را به قصد تسلط بر آن و نقدش خواند<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | در قرن پنجم و ششم قمری که دوره طلایی معتزله به حساب میآید، ملاحمی و ابوالقاسم زمخشری (متوفی 538ق) دو شخصیت بزرگ مکتب قاضی عبدالجبار بودند که مکتب و مدرسه معتزلیان را زنده و بارور ساختند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>. ابن مرتضی، محمود بن محمد ملاحمی را جامع معقول و منقول میشمارد و مینویسد: درباره وی نقل شده که: «إنه دنّس نفسه بشيء من الفلسفة»؛ یعنی خودش را به فلسفه آلوده ساخت. البته توجیهاتی در اینباره نیز شده که وی مانند سایر معتزلیان، فلسفه را به قصد تسلط بر آن و نقدش خواند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
سخن از اساتید و شاگردان ملاحمی، دشوار است و درباره این امر اختلافاتی وجود دارد تا جایی که برخی قائل به عدم وجود استاد مباشر یا شاگرد بزرگی برای او شدهاند<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>. | سخن از اساتید و شاگردان ملاحمی، دشوار است و درباره این امر اختلافاتی وجود دارد تا جایی که برخی قائل به عدم وجود استاد مباشر یا شاگرد بزرگی برای او شدهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/5 ر.ک: همان، ص5]</ref>. | ||
وی را از شاگردان مستقیم قاضی عبدالجبار معتزلی (متوفی 415ق) و ابوالحسین بصری (متوفی 436ق) نمیتوان دانست (هرچند خود ملاحمی در کتاب «الفائق...» همواره با عبارت «شيخنا» از ابوالحسین بصری یاد میکند)؛ اما او را یکی از ستارگان مکتب [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] میتوان به حساب آورد<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. بههرحال برخی، مانند [[احمد بن یحیی بن مرتضی|ابن مرتضی]] در «[[طبقات المعتزلة]]» محمود بن محمد ملاحمی خوارزمی را در طبقه دوازدهم و از شاگردان ابوالحسین بصری به حساب آوردهاند<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>. | وی را از شاگردان مستقیم قاضی عبدالجبار معتزلی (متوفی 415ق) و ابوالحسین بصری (متوفی 436ق) نمیتوان دانست (هرچند خود ملاحمی در کتاب «الفائق...» همواره با عبارت «شيخنا» از ابوالحسین بصری یاد میکند)؛ اما او را یکی از ستارگان مکتب [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] میتوان به حساب آورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/6 ر.ک: همان، ص6]</ref>. بههرحال برخی، مانند [[احمد بن یحیی بن مرتضی|ابن مرتضی]] در «[[طبقات المعتزلة]]» محمود بن محمد ملاحمی خوارزمی را در طبقه دوازدهم و از شاگردان ابوالحسین بصری به حساب آوردهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref>. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
زندگانی ملاحمی در پرده ابهام قرار دارد و هیچیک از تراجمنویسان، ترجمه کاملی از وی و آثارش ارائه نکردهاند. ازاینرو احتمال اینکه برخی آثار وی مفقود شده یا به برخی شاگردانش نسبت داده شده باشد، وجود دارد<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. در میان آثار ذکرشده برای وی، مورخان بر آثار ذیل اجماع دارند: | زندگانی ملاحمی در پرده ابهام قرار دارد و هیچیک از تراجمنویسان، ترجمه کاملی از وی و آثارش ارائه نکردهاند. ازاینرو احتمال اینکه برخی آثار وی مفقود شده یا به برخی شاگردانش نسبت داده شده باشد، وجود دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/12 ر.ک: همان، ص12]</ref>. در میان آثار ذکرشده برای وی، مورخان بر آثار ذیل اجماع دارند: | ||
# المعتمد في أصول الدين؛ | # المعتمد في أصول الدين؛ | ||
# كتاب الفائق في أصول الدين؛ | # كتاب الفائق في أصول الدين؛ | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
# كتاب الحدود؛ | # كتاب الحدود؛ | ||
# جواب المسائل الإصفهانية؛ | # جواب المسائل الإصفهانية؛ | ||
# كتاب التجريد یا (به تعبیر دکتر عبدالرحمن بدوی) تجريد المعتمد في أصول الفقه (که تلخیص کتاب «المعتمد» در اصول فقه ابوالحسن بصری است)<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. | # كتاب التجريد یا (به تعبیر دکتر عبدالرحمن بدوی) تجريد المعتمد في أصول الفقه (که تلخیص کتاب «المعتمد» در اصول فقه ابوالحسن بصری است)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/12 ر.ک: همان، ص12]</ref>. | ||
مشهورترین کتاب ملاحمی، «المعتمد في أصول الدين» و پس از آن «كتاب الفائق في أصول الدين» است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. وی در شب چهارشنبه هفتم ربیعالثانی 532ق، از کتابت «الفائق...» فارغ شد. الفائق او، با کمی مسامحه، مختصر و ساده کتاب المعتمد میباشد<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | مشهورترین کتاب ملاحمی، «المعتمد في أصول الدين» و پس از آن «كتاب الفائق في أصول الدين» است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/6 ر.ک: همان، ص6]</ref>. وی در شب چهارشنبه هفتم ربیعالثانی 532ق، از کتابت «الفائق...» فارغ شد. الفائق او، با کمی مسامحه، مختصر و ساده کتاب المعتمد میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722/1/7 ر.ک: همان، ص7]</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
ملاحمی خوارزمی، محمود بن محمد، «كتاب الفائق في أصول الدين»، تحقیق و مقدمه و تعلیقه توسط دکتر فیصل بدیر عون، دارالكتب و الوثائق القومية، قاهره، 1431ق/2010م. | [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38722 ملاحمی خوارزمی، محمود بن محمد، «كتاب الفائق في أصول الدين»، تحقیق و مقدمه و تعلیقه توسط دکتر فیصل بدیر عون، دارالكتب و الوثائق القومية، قاهره، 1431ق/2010م]. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: | [[رده: تیر(98)]] | ||
[[رده:25 اردیبهشت الی 24 خرداد(98)]] | [[رده:25 اردیبهشت الی 24 خرداد(98)]] | ||