۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الواضح في أصول الفقه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''الواضح في أصول الفقه'''، اثر ابوالوفاء علی بن عقیل بن محمد بن عقیل بغدادی حنبلی (متوفی 513ق)، کتابی است در پنج جلد به زبان عربی با موضوع اصول فقه. نویسنده در این اثر به تبیین اصول فقه حنبلی پرداخت است. اثر به تحقیق دکتر عبدالله بن عبدالمحسن ترکی رسیده است. | '''الواضح في أصول الفقه'''، اثر [[ابن عقيل، علي بن عقيل|ابوالوفاء علی بن عقیل بن محمد بن عقیل بغدادی حنبلی]] (متوفی 513ق)، کتابی است در پنج جلد به زبان عربی با موضوع اصول فقه. نویسنده در این اثر به تبیین اصول فقه حنبلی پرداخت است. اثر به تحقیق دکتر [[ترکي، عبدالله بن عبدالمحسن|عبدالله بن عبدالمحسن ترکی]] رسیده است. | ||
==ارزش کتاب از نگاه اهل سنت== | ==ارزش کتاب از نگاه اهل سنت== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه تحقیق پس از شهادت بر وحدانیت خدا و درود بر پیامبر اسلام(ص)، آیات 102 آل‌عمران، 1 نساء و 70 و 71 سوره احزاب ذکر شده است. سپس محقق به توضیح درباره کتاب پرداخته، می‌نویسد: کتاب «الواضح فی اصول الفقه» اثر ابو الوفاء علی بن عقیل بن محمد بغدادی | در مقدمه تحقیق پس از شهادت بر وحدانیت خدا و درود بر پیامبر اسلام(ص)، آیات 102 آل‌عمران، 1 نساء و 70 و 71 سوره احزاب ذکر شده است. سپس محقق به توضیح درباره کتاب پرداخته، می‌نویسد: کتاب «الواضح فی اصول الفقه» اثر [[ابن عقيل، علي بن عقيل|ابو الوفاء علی بن عقیل بن محمد بغدادی حنبلی]]، به‌حق از مهم‌ترین کتاب‌های اصولی علی وجه العموم و کتاب‌های اصولی حنابله به‌صورت خاص است. این اثر از لحاظ قدمت در مرتبه دوم پس از کتاب «العدة» شیخ قاضی ابویعلی محمد بن حسین بن فراء (متوفی 458ق) است. [[ابن عقيل، علي بن عقيل|ابن عقیل]] در این اثر از کتاب استادش ابویعلی استفاده کرده و البته مطالب بسیاری نیز به آن افزوده است.<ref>ر.ک: همان، ص1</ref> | ||
ابن عقیل در این اثر، شیوه استقصاء در ذکر اقوال و آرا و اعتراضات وارده بر آن‌ها و مناقشه در آن و استدلال بر نظری که به نظر خودش راجح می‌نماید را پیش گرفته است. وی همچنین در این اثر به رد اقوال طوایف منحرفه مانند خوارج و قدریه و سالمیه و صالحیه و معتزله و دیگران نیز پرداخته است. او در برخی موارد، در رد قول آنان به‌صورت مبسوط سخن گفته است. سعی وی در این بوده که عبارات آسان و روش واضح و روشنی را پیش گیرد.<ref>ر.ک: همان، ص1-2</ref> | [[ابن عقيل، علي بن عقيل|ابن عقیل]] در این اثر، شیوه استقصاء در ذکر اقوال و آرا و اعتراضات وارده بر آن‌ها و مناقشه در آن و استدلال بر نظری که به نظر خودش راجح می‌نماید را پیش گرفته است. وی همچنین در این اثر به رد اقوال طوایف منحرفه مانند خوارج و قدریه و سالمیه و صالحیه و معتزله و دیگران نیز پرداخته است. او در برخی موارد، در رد قول آنان به‌صورت مبسوط سخن گفته است. سعی وی در این بوده که عبارات آسان و روش واضح و روشنی را پیش گیرد.<ref>ر.ک: همان، ص1-2</ref> | ||
نویسنده مطالب کتابش را با اموری متمایز از دیگر کتب اصولی دنبال می‌کند؛ او در اول این اثر یک سری از مباحث اصول فقه را جمع می‌کند و در آن بسیاری از عقود و تعریفات و تمهید اصول را بیان می‌دارد. وی پس از ذکر این مطالب، برخلاف روال کتاب‌های اصولی، فصل‌هایی را در جدل و عقود و شروط و آداب و لوازم آن ذکر می‌کند و در ذکر دقایق و فواید این فن، مطالبی را ذکر می‌کند به‌گونه‌ای که در کتاب‌های تخصصی جدل ذکر نمی‌شود. وی سپس در آخر کتابش برخی از غرایب مسائل و فصول نادره را هم ذکر می‌نماید؛ همان‌طور که خودش نیز ذکر کرد. او این مطالب را از کتاب‌ها و مجالس انتخاب و ذکر کرده تا سودمند واقع شود.<ref>ر.ک: همان، ص2</ref> | نویسنده مطالب کتابش را با اموری متمایز از دیگر کتب اصولی دنبال می‌کند؛ او در اول این اثر یک سری از مباحث اصول فقه را جمع می‌کند و در آن بسیاری از عقود و تعریفات و تمهید اصول را بیان می‌دارد. وی پس از ذکر این مطالب، برخلاف روال کتاب‌های اصولی، فصل‌هایی را در جدل و عقود و شروط و آداب و لوازم آن ذکر می‌کند و در ذکر دقایق و فواید این فن، مطالبی را ذکر می‌کند به‌گونه‌ای که در کتاب‌های تخصصی جدل ذکر نمی‌شود. وی سپس در آخر کتابش برخی از غرایب مسائل و فصول نادره را هم ذکر می‌نماید؛ همان‌طور که خودش نیز ذکر کرد. او این مطالب را از کتاب‌ها و مجالس انتخاب و ذکر کرده تا سودمند واقع شود.<ref>ر.ک: همان، ص2</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
او در ذکر آرای دیگران، بی‌طرفی را مراعات می‌کند و در رجحان یکی بر دیگری، تعصب و عناد نمی‌ورزد. ابن عقیل حنبلی به مسائل دشوار و دقیق در کتاب توجه دارد و این مباحث را به‌خوبی توضیح می‌دهد؛ وی گره‌های مسائل دشوار را به‌خوبی باز می‌کند. به‌عنوان نمونه می‌توان به فصل استدلال به فساد شئ بر صحت غیرش اشاره کرد.<ref>ر.ک: همان، ص2-3</ref> | او در ذکر آرای دیگران، بی‌طرفی را مراعات می‌کند و در رجحان یکی بر دیگری، تعصب و عناد نمی‌ورزد. ابن عقیل حنبلی به مسائل دشوار و دقیق در کتاب توجه دارد و این مباحث را به‌خوبی توضیح می‌دهد؛ وی گره‌های مسائل دشوار را به‌خوبی باز می‌کند. به‌عنوان نمونه می‌توان به فصل استدلال به فساد شئ بر صحت غیرش اشاره کرد.<ref>ر.ک: همان، ص2-3</ref> | ||
عبدالله بن عبدالمحسن ترکی می‌نویسد: زمانی که درباره رساله دکتری‌ام با عنوان «أصول مذهب الإمام أحمد» تحقیق می‌کردم جلدهای اول و دوم این کتاب را دیدم و در پایان‌نامه‌ام بسیار از آن نقل کردم. در مقدمه چاپ اول پایان‌نامه‌ام به اهمیت این کتاب و ارزش علمی آن در میان اصول حنابله اشاره کردم و طلاب را به اهتمام در کتاب‌های خطی حنابله تشویق کردم. بعدها جلد سوم این کتاب را در کتابخانه پرینستون آمریکا دیدم و رغبت پیشینم در انتشار آن، تجدید شد. شروع به کار کردم ولی به دلیل مشاغل فراوان کار به تأخیر می‌افتاد. سپس دیدم تحقیق در بخش‌هایی از کتاب موضوع رساله‌های دکتری موسی بن محمد قرنی، عطاء‌الله فیض‌الله، و عبدالرحمن بن عبدالعزیز السدیس در دانشگاه ام‌القری قرار گرفته است...<ref>ر.ک: همان، ص3-4</ref> | [[ترکي، عبدالله بن عبدالمحسن|عبدالله بن عبدالمحسن ترکی]] می‌نویسد: زمانی که درباره رساله دکتری‌ام با عنوان «أصول مذهب الإمام أحمد» تحقیق می‌کردم جلدهای اول و دوم این کتاب را دیدم و در پایان‌نامه‌ام بسیار از آن نقل کردم. در مقدمه چاپ اول پایان‌نامه‌ام به اهمیت این کتاب و ارزش علمی آن در میان اصول حنابله اشاره کردم و طلاب را به اهتمام در کتاب‌های خطی حنابله تشویق کردم. بعدها جلد سوم این کتاب را در کتابخانه پرینستون آمریکا دیدم و رغبت پیشینم در انتشار آن، تجدید شد. شروع به کار کردم ولی به دلیل مشاغل فراوان کار به تأخیر می‌افتاد. سپس دیدم تحقیق در بخش‌هایی از کتاب موضوع رساله‌های دکتری موسی بن محمد قرنی، عطاء‌الله فیض‌الله، و عبدالرحمن بن عبدالعزیز السدیس در دانشگاه ام‌القری قرار گرفته است...<ref>ر.ک: همان، ص3-4</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||