۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =6 | | تعداد جلد =6 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =34371 | ||
| کد پدیدآور =01704 | | کد پدیدآور =01704 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در مقدمه کتاب درباره انگیزه تألیف کتابش مینویسد: من پس از استخاره به تألیف کتابی پرداختم درباره مصادر حکم شرعی و موارد آن که به نحو واضح و معین نه مجمل بر پایه استقراءهای کلی مبتنی باشد و در آن اصول نقلی همراه با قضایای عقلی تشریح شده باشد.<ref>رحیمیان، سعید، ص60</ref> این کتاب در پنج قسم منحصر است: | نویسنده در مقدمه کتاب درباره انگیزه تألیف کتابش مینویسد: من پس از استخاره به تألیف کتابی پرداختم درباره مصادر حکم شرعی و موارد آن که به نحو واضح و معین نه مجمل بر پایه استقراءهای کلی مبتنی باشد و در آن اصول نقلی همراه با قضایای عقلی تشریح شده باشد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56446/60 رحیمیان، سعید، ص60]</ref> این کتاب در پنج قسم منحصر است: | ||
# قسم اول در مقدمات علمی موردنیاز در رسیدن به مقصود؛ | # قسم اول در مقدمات علمی موردنیاز در رسیدن به مقصود؛ | ||
# قسم دوم در احکام و متعلقات آن از حیث تصورش و حکم به آن یا بر آن؛ خواه از حیث خطاب وضعی باشد، خواه تکلیفی. | # قسم دوم در احکام و متعلقات آن از حیث تصورش و حکم به آن یا بر آن؛ خواه از حیث خطاب وضعی باشد، خواه تکلیفی. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
# قسم پنجم درباره احکام اجتهاد و تقلید و متصفین به هرکدام از این دو و مسائلی از قبیل تعارض و ترجیح و سؤال و جواب که متعلق به آن است. | # قسم پنجم درباره احکام اجتهاد و تقلید و متصفین به هرکدام از این دو و مسائلی از قبیل تعارض و ترجیح و سؤال و جواب که متعلق به آن است. | ||
در هرکدام از این اقسام مسائل و تمهیدات و اطراف و تفصیلاتی وجود دارد که غرض مطلوب با آن حاصل میشود و به سبب آن تحصیلش برای قلوب تقریب میگردد.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص9-10</ref> | در هرکدام از این اقسام مسائل و تمهیدات و اطراف و تفصیلاتی وجود دارد که غرض مطلوب با آن حاصل میشود و به سبب آن تحصیلش برای قلوب تقریب میگردد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34371/1/9 ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص9-10]</ref> | ||
نویسنده از تغییر نام کتاب از «عنوان التعریف بأسرار التکلیف» به «المقاصد...» خبر داده و این اثر را یاری در سلوک طریق و شارح معانی وفاق و توفیق میداند که مسیر را برای محقق و خواننده کوتاه میکند و به وی آموزش میدهد که چگونه در علوم شریعت رشد کند و به کدام سمت حرکت کند.<ref>ر.ک: همان، ص10-11</ref> | نویسنده از تغییر نام کتاب از «عنوان التعریف بأسرار التکلیف» به «المقاصد...» خبر داده و این اثر را یاری در سلوک طریق و شارح معانی وفاق و توفیق میداند که مسیر را برای محقق و خواننده کوتاه میکند و به وی آموزش میدهد که چگونه در علوم شریعت رشد کند و به کدام سمت حرکت کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34371/1/10 ر.ک: همان، ص10-11]</ref> | ||
در مقدمه ابوبکر زید که در ابتدای کتاب ذکر شده، ابتدا ترجمه مختصری از [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] ارائه میشود و سپس درباره کتاب مینویسد: از مهمترین وجوه تشابه میان این کتاب و کتاب [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] (متوفی 728ق)، ربط ترجیح و اختیار در مسائل خلاف با نظر به مقاصد شریعت و تنقیح و تحقیقش و تدقیق در آن است و این از بارزترین ویژگیهایی است که کتابهای این دو امام اهل تسنن ([[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] و [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]) را در صدر کتابهای اهل علم قرار داده است.<ref>ر.ک: مقدمه ابوبکر زید، ج1، صفحه ز</ref> | در مقدمه ابوبکر زید که در ابتدای کتاب ذکر شده، ابتدا ترجمه مختصری از [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] ارائه میشود و سپس درباره کتاب مینویسد: از مهمترین وجوه تشابه میان این کتاب و کتاب [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] (متوفی 728ق)، ربط ترجیح و اختیار در مسائل خلاف با نظر به مقاصد شریعت و تنقیح و تحقیقش و تدقیق در آن است و این از بارزترین ویژگیهایی است که کتابهای این دو امام اهل تسنن ([[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] و [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]) را در صدر کتابهای اهل علم قرار داده است.<ref>ر.ک: مقدمه ابوبکر زید، ج1، صفحه ز</ref> | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
در قسم دوم بین مقاصدی که به جهت افهام خلق مقصود شارع بوده اسلوب فهم خطابات شرعی را بر اساس زبان عربی توضیح میدهد؛ و در قسم سوم مقاصدی که در وضع تکلیف لحاظ شده که مهمترین آن قدرت و استطاعت مکلف در انجام آن میباشد با فروع مربوط به آن مطرح شده است. در قسم چهارم که در بحث حاضر مدنظر است مقاصد شریعت در تعمیم و استمرار احکام و دخول مکلف در عموم احکام و نیز مداومت بر آن موردبحث قرار گرفته است (عمومیت و دوام تکالیف بر همگان و برای همیشه). | در قسم دوم بین مقاصدی که به جهت افهام خلق مقصود شارع بوده اسلوب فهم خطابات شرعی را بر اساس زبان عربی توضیح میدهد؛ و در قسم سوم مقاصدی که در وضع تکلیف لحاظ شده که مهمترین آن قدرت و استطاعت مکلف در انجام آن میباشد با فروع مربوط به آن مطرح شده است. در قسم چهارم که در بحث حاضر مدنظر است مقاصد شریعت در تعمیم و استمرار احکام و دخول مکلف در عموم احکام و نیز مداومت بر آن موردبحث قرار گرفته است (عمومیت و دوام تکالیف بر همگان و برای همیشه). | ||
وی در مسئله نخست از این قسم توضیح میدهد که قصد از تشریع و تعمیم شرع بر مکلفان بیرون بردن آنان از هوا و هوس و انگیزههای نفسانی بوده است ازاینرو است که عبادات بدون قصد قربت و نیز عبادات ریایی باطل شمرده میشود. در مسئله دوم تا هفتم مقاصد شرعی از این حیث را به دو قسم اساسی تقسیم میکند: اصلی (که حظ مکلف لزوماً در آن لحاظ نشده است) و تبعی که منافاتی با حظ مکلف از آن ندارد. او در ادامه به اقسام و احکام این قسم و نیز نحوه نیابت در آن اعمال میپردازد.<ref>رحیمیان، سعید، ص60-61</ref> | وی در مسئله نخست از این قسم توضیح میدهد که قصد از تشریع و تعمیم شرع بر مکلفان بیرون بردن آنان از هوا و هوس و انگیزههای نفسانی بوده است ازاینرو است که عبادات بدون قصد قربت و نیز عبادات ریایی باطل شمرده میشود. در مسئله دوم تا هفتم مقاصد شرعی از این حیث را به دو قسم اساسی تقسیم میکند: اصلی (که حظ مکلف لزوماً در آن لحاظ نشده است) و تبعی که منافاتی با حظ مکلف از آن ندارد. او در ادامه به اقسام و احکام این قسم و نیز نحوه نیابت در آن اعمال میپردازد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56446/60 رحیمیان، سعید، ص60-61]</ref> | ||
[[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] در کتاب الموافقات فی اصول الشریعه نهتنها در اصول فقه بحث کرده بلکه بسیاری مباحث فقهی را نیز که در اصول فقه هم مطرح نبوده و امروزه در فلسفه فقه مطرح میشود از جمله نظریه معروف مقاصد الشریعه خود را در این کتاب مطرح و بهتفصیل بررسی کرده است. این فقیه غرناطی (اهل گرانادای مغرب اسلامی) - شاید با توجه به گرایش به تصوف و عرفان و انواع سلسلههای صوفیان در جو آن روز جامعه اسلامی - به طرح مباحث مربوط به اقسام و احکام تجارب روحانی و میزان حجیت آن پرداخته و در بخش المقاصد کتاب مزبور مطرح نموده4 است. این مباحث مشتمل بر شرعیت یا عدم شرعیت اعمال و ریاضتهای صوفیه و نیز حجیت یا عدم حجیت تجربیات و دستاوردهای ایشان میباشد. البته بحث در ربط شریعت و طریقت و حقیقت پیشینهای طولانی دارد که پیشتر از سوی عارفان بدان پرداخته شده بود، اما [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] در این کتاب از منظر فقهی بدان میپردازد.<ref>رحیمیان، سعید، ص60</ref> | [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] در کتاب الموافقات فی اصول الشریعه نهتنها در اصول فقه بحث کرده بلکه بسیاری مباحث فقهی را نیز که در اصول فقه هم مطرح نبوده و امروزه در فلسفه فقه مطرح میشود از جمله نظریه معروف مقاصد الشریعه خود را در این کتاب مطرح و بهتفصیل بررسی کرده است. این فقیه غرناطی (اهل گرانادای مغرب اسلامی) - شاید با توجه به گرایش به تصوف و عرفان و انواع سلسلههای صوفیان در جو آن روز جامعه اسلامی - به طرح مباحث مربوط به اقسام و احکام تجارب روحانی و میزان حجیت آن پرداخته و در بخش المقاصد کتاب مزبور مطرح نموده4 است. این مباحث مشتمل بر شرعیت یا عدم شرعیت اعمال و ریاضتهای صوفیه و نیز حجیت یا عدم حجیت تجربیات و دستاوردهای ایشان میباشد. البته بحث در ربط شریعت و طریقت و حقیقت پیشینهای طولانی دارد که پیشتر از سوی عارفان بدان پرداخته شده بود، اما [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] در این کتاب از منظر فقهی بدان میپردازد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/56446/60 رحیمیان، سعید، ص60]</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: | [[رده: تیر(98)]] | ||
[[رده:25 اردیبهشت الی 24 خرداد(98)]] | [[رده:25 اردیبهشت الی 24 خرداد(98)]] | ||