پرش به محتوا

دراسات في الهجاء السياسي عند شعراء الشيعة (دعبل الخزاعي، السيد الحميري، ديک الجن): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
خط ۴۸: خط ۴۸:
او در شرح کلمات این کتاب از معجم الوسیط کمک گرفته و در برخی موارد از روی اضطرار به لسان العرب ابن منظور رجوع کرده و درعین‌حال عبارات مورد اشاره در آن را بین پرانتز قرار داده است.<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>
او در شرح کلمات این کتاب از معجم الوسیط کمک گرفته و در برخی موارد از روی اضطرار به لسان العرب ابن منظور رجوع کرده و درعین‌حال عبارات مورد اشاره در آن را بین پرانتز قرار داده است.<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>


نویسندگان، در فصل اول نگاهی به منشأ دولت عباسی می‌اندازند و حیات اجتماعی آنان و شخصیت‌هایی مانند ابومسلم خراسانی (متوفای 137ق) نیز در این فصل معرفی و بیان می‌شوند؛ دلایلی که عباسیان در مشروعیت خلافت خودشان می‌آورند به اسطوره شبیه است و دعوت به جلب رضایت اهل‌بیت(ع) از سوی آن‌ها تنها به دلیل گمراه کردن عامه مردم بود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص359</ref> در فصل دوم، هجو سیاسی و سیر تطور آن تا دوره اول عباسی بررسی می‌شود. در این میان رابطه بین ادبیات و سیاست و هجویات امویین نیز بیان می‌شود. عرب جاهلی تصور درستی از هجو سیاسی به معنی مصطلح آن نداشت و اشعاری که در این زمینه داشتند، به مفاخره و شعر حماسی شبیه بود. اشعار سیاسی، بعد از پیامبر(ص) و در ماجرای اختلاف بر جانشین ایشان مجال بروز پیدا کرد. در کل، در اشعار اسلامی، املای سیاسی هجویات با املای دینی آن ممزوج شده است. <ref>ر.ک: همان، ص359-360</ref>
نویسندگان، در فصل اول نگاهی به منشأ دولت عباسی می‌اندازند و حیات اجتماعی آنان و شخصیت‌هایی مانند ابومسلم خراسانی (متوفای 137ق) نیز در این فصل معرفی و بیان می‌شوند؛ دلایلی که عباسیان در مشروعیت خلافت خودشان می‌آورند به اسطوره شبیه است و دعوت به جلب رضایت اهل‌بیت(ع) از سوی آن‌ها تنها به دلیل گمراه کردن عامه مردم بود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص359</ref> در فصل دوم، هجو سیاسی و سیر تطور آن تا دوره اول عباسی بررسی می‌شود. در این میان رابطه بین ادبیات و سیاست و هجویات امویین نیز بیان می‌شود. عرب جاهلی تصور درستی از هجو سیاسی به معنی مصطلح آن نداشت و اشعاری که در این زمینه داشتند، به مفاخره و شعر حماسی شبیه بود. اشعار سیاسی، بعد از پیامبر(ص) و در ماجرای اختلاف بر جانشین ایشان مجال بروز پیدا کرد. در کل، در اشعار اسلامی، املای سیاسی هجویات با املای دینی آن ممزوج شده است.<ref>ر.ک: همان، ص359-360</ref>


فصل سوم، هجای سیاسی در شعر سید حمیری را بیان می‌کند. نویسنده پس از ذکر مختصری از بیوگرافی سید، به مواجهه او با واقعه جمل و مسئله خلافت و... می‌پردازد. در این فصل بیان می‌شود: که موضوعی که بیشترین حجم هجویات سید حمیری را تشکیل می‌دهد مسئله غدیر و دفاع از حقانیت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در مسئله خلافت است. این شاعر با این‌که در عصر عباسی می‌زیست، بیشترین شعر هجائیش به خلفا و دشمنان شیعه در قرن اول هجری برمی‌گردد و از اشعار هجائی او درباره عباسیان کم می‌بینیم. مثلاً او قاضی یحیی بن اکثم را هجو کرده است. گویا شاعر، خلافت عباسیان را نتیجه انحرافی می‌بیند که در صدر اسلام حادث شد و ازاین‌رو به هجو تلویحی آنان می‌پردازد. هجویات سید، خالی از جمال و عاطفه و شبیه به خطاب هستند. او در اشعارش، زیاد از الفاظ و معانی دینی قرآن کریم و احادیث شریف استفاده می‌کند.<ref>ر.ک: همان، ص360-361</ref>
فصل سوم، هجای سیاسی در شعر سید حمیری را بیان می‌کند. نویسنده پس از ذکر مختصری از بیوگرافی سید، به مواجهه او با واقعه جمل و مسئله خلافت و... می‌پردازد. در این فصل بیان می‌شود: که موضوعی که بیشترین حجم هجویات سید حمیری را تشکیل می‌دهد مسئله غدیر و دفاع از حقانیت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در مسئله خلافت است. این شاعر با این‌که در عصر عباسی می‌زیست، بیشترین شعر هجائیش به خلفا و دشمنان شیعه در قرن اول هجری برمی‌گردد و از اشعار هجائی او درباره عباسیان کم می‌بینیم. مثلاً او قاضی یحیی بن اکثم را هجو کرده است. گویا شاعر، خلافت عباسیان را نتیجه انحرافی می‌بیند که در صدر اسلام حادث شد و ازاین‌رو به هجو تلویحی آنان می‌پردازد. هجویات سید، خالی از جمال و عاطفه و شبیه به خطاب هستند. او در اشعارش، زیاد از الفاظ و معانی دینی قرآن کریم و احادیث شریف استفاده می‌کند.<ref>ر.ک: همان، ص360-361</ref>
۶۱٬۱۸۹

ویرایش