پرش به محتوا

تاریخ‌نامه طبری (دوران اسلامی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '‏.' به '.'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
جز (جایگزینی متن - '‏.' به '.')
خط ۵۰: خط ۵۰:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
ترجمه تاریخ‌نامه طبری، از نخستین نمونه‌های ارجمند زبان فارسی دری است که گذشته از قدمت و اصالت، از سویی به اعتبار شمول و احتوای آن بر تاریخ عمومی جهان و ایران، از پیدایی آدم تا عصر خود و از سویی دیگر به سبب در بر داشتن گنجینه‌ای گران‌بها از واژگان و ترکیب‌های کهن زبان پارسی و پرهیز از به‌کار بردن لغت‌های بیگانه، شایسته بازنگریستن و بررسی و مداقه است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، صفحه یک</ref>.
ترجمه تاریخ‌نامه طبری، از نخستین نمونه‌های ارجمند زبان فارسی دری است که گذشته از قدمت و اصالت، از سویی به اعتبار شمول و احتوای آن بر تاریخ عمومی جهان و ایران، از پیدایی آدم تا عصر خود و از سویی دیگر به سبب در بر داشتن گنجینه‌ای گران‌بها از واژگان و ترکیب‌های کهن زبان پارسی و پرهیز از به‌کار بردن لغت‌های بیگانه، شایسته بازنگریستن و بررسی و مداقه است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، صفحه یک</ref>.
   
   
مصحح پس از این توضیح، به معرفی طبری و آثارش پرداخته است. او تک‌تک آثار را در یک یا چند سطر معرفی می‌کند. سپس به معرفی أخبار الأمم و الملوك پرداخته و تاریخ طبری را از معتبرترین و نامدارترین تاریخ‌های عمومی جهان و اسلام دانسته است که از جهت جامعیت و درستی و اتقان همواره مورد نقل و استناد و استفاده و اقتباس تاریخ‌نگاران و دانشمندان بوده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه ده</ref>.  
مصحح پس از این توضیح، به معرفی طبری و آثارش پرداخته است. او تک‌تک آثار را در یک یا چند سطر معرفی می‌کند. سپس به معرفی أخبار الأمم و الملوك پرداخته و تاریخ طبری را از معتبرترین و نامدارترین تاریخ‌های عمومی جهان و اسلام دانسته است که از جهت جامعیت و درستی و اتقان همواره مورد نقل و استناد و استفاده و اقتباس تاریخ‌نگاران و دانشمندان بوده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه ده</ref>.  


او در ادامه چگونگی برگردان تاریخ طبری به فارسی در زمان سامانیان را توضیح داده و به معرفی خاندان بلعمی پرداخته است. در بخشی دیگر از این مقدمه به کاستی‌ها یا افزودنی‌های روایت‌های دوگانه ترجمه تاریخ‌نامه طبری اشاره می‌کند و شیوه خود را در رفع این مشکل، این‌گونه توضیح می‌دهد: «چون ناگزیر روایتی را متن قرار داده‌ام و در روایت دیگر افزودنی‌هایی دیده‌ام که آوردن آن را شایسته دانستم، از افزودن آن دریغ نورزیدم»<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‌وهشت</ref>.  
او در ادامه چگونگی برگردان تاریخ طبری به فارسی در زمان سامانیان را توضیح داده و به معرفی خاندان بلعمی پرداخته است. در بخشی دیگر از این مقدمه به کاستی‌ها یا افزودنی‌های روایت‌های دوگانه ترجمه تاریخ‌نامه طبری اشاره می‌کند و شیوه خود را در رفع این مشکل، این‌گونه توضیح می‌دهد: «چون ناگزیر روایتی را متن قرار داده‌ام و در روایت دیگر افزودنی‌هایی دیده‌ام که آوردن آن را شایسته دانستم، از افزودن آن دریغ نورزیدم»<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‌وهشت</ref>.  


سپس این نسخه از تاریخ‌نامه را این‌گونه معرفی می‌کند: «متن حاضر، نیمه دوم ترجمه تاریخ‌نامه طبری، یعنی بخش تاریخ اسلام آن است که از «انساب پیغمبر(ص)» آغاز می‌گردد و پس از آوردن کهن‌ترین و اصیل‌ترین «سیرت پیامبر(ص)، به نقل تاریخ خلفای راشدین و خلیفگان اموی و عباسی می‌پردازد و به خلافت المسترشدبالله پایان می‌پذیرد<ref>ر.ک: همان، صفحه سی</ref>.  
سپس این نسخه از تاریخ‌نامه را این‌گونه معرفی می‌کند: «متن حاضر، نیمه دوم ترجمه تاریخ‌نامه طبری، یعنی بخش تاریخ اسلام آن است که از «انساب پیغمبر(ص)» آغاز می‌گردد و پس از آوردن کهن‌ترین و اصیل‌ترین «سیرت پیامبر(ص)، به نقل تاریخ خلفای راشدین و خلیفگان اموی و عباسی می‌پردازد و به خلافت المسترشدبالله پایان می‌پذیرد<ref>ر.ک: همان، صفحه سی</ref>.  


جلد سوم «تاریخ‌نامه‌ طبری» با رویدادهای تاریخ صدر اسلام از ابتدای زنـدگانی و رسـالت‌ پیامبر(ص)، آغاز‌ می‌گردد‌ و حوادث را تا آغـاز‌ خـلافت‌ [[امام على(ع)|حضرت‌ عـلی(ع)]] و مـقدمات جـنگ جمل شامل می‌شود. گـزیده عناوین‌ این جلد از این قرار است: ذکر انساب پیغمبر تا آدم، تزویج خدیجه بنت خـویلد بـا پیغمبر(ص)، وحـی آوردن جـبریل بـر محمد(ص)، خبر حجة الوداع، ذکر زنان، مولیان و دبیران پیـغمبر(ص)، نـام‌های پیـغمبر(ص)، خبر‌ اختلاف مهاجر‌ و انصار در سقیفه بـنی‌سـاعده، ذکر شوری از پس مرگ‌ عمر، ذکر کشته شدن عثمان، خبر بیعت امیرالمؤمنین‌ علی ‌‌بن‌ ابی‌طالب(ع)، رفتن طلحه و زبیر با عایشه به‌سوی بصره و رسیدن طلحه و زبیر و عایشه به‌ بصره‌<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص33</ref>.‌
جلد سوم «تاریخ‌نامه‌ طبری» با رویدادهای تاریخ صدر اسلام از ابتدای زنـدگانی و رسـالت‌ پیامبر(ص)، آغاز‌ می‌گردد‌ و حوادث را تا آغـاز‌ خـلافت‌ [[امام على(ع)|حضرت‌ عـلی(ع)]] و مـقدمات جـنگ جمل شامل می‌شود. گـزیده عناوین‌ این جلد از این قرار است: ذکر انساب پیغمبر تا آدم، تزویج خدیجه بنت خـویلد بـا پیغمبر(ص)، وحـی آوردن جـبریل بـر محمد(ص)، خبر حجة الوداع، ذکر زنان، مولیان و دبیران پیـغمبر(ص)، نـام‌های پیـغمبر(ص)، خبر‌ اختلاف مهاجر‌ و انصار در سقیفه بـنی‌سـاعده، ذکر شوری از پس مرگ‌ عمر، ذکر کشته شدن عثمان، خبر بیعت امیرالمؤمنین‌ علی ‌‌بن‌ ابی‌طالب(ع)، رفتن طلحه و زبیر با عایشه به‌سوی بصره و رسیدن طلحه و زبیر و عایشه به‌ بصره‌<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص33</ref>.‌


چهارمین‌ جلد شامل شرح حوادث تاریخ اسلام از اوایل خلافت‌ [[امام على(ع)|حضرت علی‌(ع)]] و واقعه جنگ جمل تا پایان خلافت «المسترشدبالله» عباسی‌ است. بخشی‌ از مطالب این جلد‌ بعدها‌ به این کتاب افزوده شـده‌ کـه وقایع را تا اواخر خلافت عباسی شامل می‌شود. گزیده‌ای از مطالب این جلد عبارتند از: خبر جنگ جمل، خبر وقعه صفین، ذکر بیعت‌ امام حسن(ع)، خبر پادشاهی یزید بن معاویه، خبر مقتل حسین بن علی(ع)، خبر خروج مختار به کوفه، خبر مرگ عمر بن عبدالعزیز‌، بیعت گرفتن هارون از پسرش‌ محمد امین و فرستادن فضل بن یحیی به خراسان و خبر بنا کردن‌ سامره به دستور معتصم. مطالب کتاب به همین ترتیب تـا بـه خلافت المسترشدبالله ادامه می‌یابد و با مرگ او در سال 529ق، ختم می‌گردد<ref>ر.ک: همان</ref>.‌  
چهارمین‌ جلد شامل شرح حوادث تاریخ اسلام از اوایل خلافت‌ [[امام على(ع)|حضرت علی‌(ع)]] و واقعه جنگ جمل تا پایان خلافت «المسترشدبالله» عباسی‌ است. بخشی‌ از مطالب این جلد‌ بعدها‌ به این کتاب افزوده شـده‌ کـه وقایع را تا اواخر خلافت عباسی شامل می‌شود. گزیده‌ای از مطالب این جلد عبارتند از: خبر جنگ جمل، خبر وقعه صفین، ذکر بیعت‌ امام حسن(ع)، خبر پادشاهی یزید بن معاویه، خبر مقتل حسین بن علی(ع)، خبر خروج مختار به کوفه، خبر مرگ عمر بن عبدالعزیز‌، بیعت گرفتن هارون از پسرش‌ محمد امین و فرستادن فضل بن یحیی به خراسان و خبر بنا کردن‌ سامره به دستور معتصم. مطالب کتاب به همین ترتیب تـا بـه خلافت المسترشدبالله ادامه می‌یابد و با مرگ او در سال 529ق، ختم می‌گردد<ref>ر.ک: همان</ref>.‌  


پنجمین مجلد «تاریخ‌نامه طبری» شامل‌ توضیحات‌ و تعلیقات‌ و فهرست‌های مصحح بر بخش تاریخ‌ اسلام تاریخ‌نامه طبری (جلد سوم و چهارم چـاپ حـاضر) است.<ref>ر.ک: همان</ref>.‌
پنجمین مجلد «تاریخ‌نامه طبری» شامل‌ توضیحات‌ و تعلیقات‌ و فهرست‌های مصحح بر بخش تاریخ‌ اسلام تاریخ‌نامه طبری (جلد سوم و چهارم چـاپ حـاضر) است.<ref>ر.ک: همان</ref>.‌


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۶۱٬۱۸۹

ویرایش