۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
السنن الكبری (بیهقی): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| مکان نشر =لبنان - بيروت | | مکان نشر =لبنان - بيروت | ||
| سال نشر =مجلد1 | | سال نشر =مجلد1 الی مجلد11= 2003م , 1424ق, | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56473AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56473AUTOMATIONCODE | ||
| خط ۶۴: | خط ۴۴: | ||
فقه‌الحدیث یکی از ابزارهایی است که با تأکید بر متن حدیث و ارائه مبانی و سیر منطقی فهم آن، مقصود اصلی گوینده حدیث را روشن می‌سازد. در حقیقت ازآنجاکه عوامل مختلفی بر حدیث تأثیر گذاشته و به‌تبع آن اختلافات ظاهری میان روایات را به همراه داشته است، علمای فریقین را بر آن داشته تا با استفاده از ضوابط فقه‌الحدیثی، متون روایات را ارزیابی کرده و سره را از ناسره جدا کنند، گرچه در ارائه ضوابط و قواعد فقه‌الحدیث نزد این دو گروه تفاوت‌هایی وجود دارد. | فقه‌الحدیث یکی از ابزارهایی است که با تأکید بر متن حدیث و ارائه مبانی و سیر منطقی فهم آن، مقصود اصلی گوینده حدیث را روشن می‌سازد. در حقیقت ازآنجاکه عوامل مختلفی بر حدیث تأثیر گذاشته و به‌تبع آن اختلافات ظاهری میان روایات را به همراه داشته است، علمای فریقین را بر آن داشته تا با استفاده از ضوابط فقه‌الحدیثی، متون روایات را ارزیابی کرده و سره را از ناسره جدا کنند، گرچه در ارائه ضوابط و قواعد فقه‌الحدیث نزد این دو گروه تفاوت‌هایی وجود دارد. | ||
با توجه به اهمیت و ضرورت مطالعات فقه‌الحدیثی، تلاش‌های ارزنده‌ای توسط حدیث‌پژوهان در طول تاریخ حدیث شکل گرفته است. ازجمله برجسته‌ترین آثار علمای فریقین در زمینه فقه‌الحدیث، السنن الکبری تألیف [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] از علمای عامه است که دارای جایگاه ویژه‌ای نزد علما و محققان است. وی در این کتاب به جمع‌آوری سنن پیامبر(ص) پرداخته و به اثبات صحت مذهب شافعی نیز توجه داشته است. موضوع اصلی کتاب وی احادیث احکام است که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] ضمن بیان روایات فقهی به بررسی‌های متنی و سندی روایات نیز می‌پردازد<ref>ر.ک: رضوی، سیده محدثه و دیگران، ص123-122</ref>. | با توجه به اهمیت و ضرورت مطالعات فقه‌الحدیثی، تلاش‌های ارزنده‌ای توسط حدیث‌پژوهان در طول تاریخ حدیث شکل گرفته است. ازجمله برجسته‌ترین آثار علمای فریقین در زمینه فقه‌الحدیث، السنن الکبری تألیف [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] از علمای عامه است که دارای جایگاه ویژه‌ای نزد علما و محققان است. وی در این کتاب به جمع‌آوری سنن پیامبر(ص) پرداخته و به اثبات صحت مذهب شافعی نیز توجه داشته است. موضوع اصلی کتاب وی احادیث احکام است که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] ضمن بیان روایات فقهی به بررسی‌های متنی و سندی روایات نیز می‌پردازد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80380/122 ر.ک: رضوی، سیده محدثه و دیگران، ص123-122]</ref>. | ||
تصحیف امری است که در برخی از احادیث صورت گرفته است و از آن گریزی نیست. در این زمینه شافعی نکته‌ای دارد با این بیان که «جز با شناخت صدق و کذب مخبر نمی‌توان به صدق و کذب خبر استدلال کرد مگر در مورد احادیث خاص و اندک». [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در توضیح کلام شافعی می‌گوید: «آنچه شافعی استثناء کرده جز بر افراد ماهر از اهل حفظ اطلاق نمی‌شود. چه‌بسا شخص صادقی که به‌واسطه نوشتارش، صدقش از بین رود، چراکه حدیثی را با حدیث دیگر درهم آمیزد و یا حدیثی را با ترکیبی از اسناد ضعیف و صحیح روایت کند و یا گاهی قلم و گوش اشتباه کند. در اینجا منظور تصحیف است و روایت شاذی را بدون انگیزه بیان کند». [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در اینجا از تصحیف، به‌عنوان یکی از موارد اشتباه در روایات یاد می‌کند؛ بنابراین، [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] خود در بررسی احادیث، تصحیف در روایات را مدنظر دارد و به آن‌ها اشاره می‌کند <ref>ر.ک: همان، ص 126-125</ref>. | تصحیف امری است که در برخی از احادیث صورت گرفته است و از آن گریزی نیست. در این زمینه شافعی نکته‌ای دارد با این بیان که «جز با شناخت صدق و کذب مخبر نمی‌توان به صدق و کذب خبر استدلال کرد مگر در مورد احادیث خاص و اندک». [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در توضیح کلام شافعی می‌گوید: «آنچه شافعی استثناء کرده جز بر افراد ماهر از اهل حفظ اطلاق نمی‌شود. چه‌بسا شخص صادقی که به‌واسطه نوشتارش، صدقش از بین رود، چراکه حدیثی را با حدیث دیگر درهم آمیزد و یا حدیثی را با ترکیبی از اسناد ضعیف و صحیح روایت کند و یا گاهی قلم و گوش اشتباه کند. در اینجا منظور تصحیف است و روایت شاذی را بدون انگیزه بیان کند». [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در اینجا از تصحیف، به‌عنوان یکی از موارد اشتباه در روایات یاد می‌کند؛ بنابراین، [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] خود در بررسی احادیث، تصحیف در روایات را مدنظر دارد و به آن‌ها اشاره می‌کند <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80380/125 ر.ک: همان، ص 126-125]</ref>. | ||
[[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در بررسی روایات از امر تقطیع نیز غفلت نکرده است. البته باید اشاره کرد که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] بیش از آن‌که به لفظ تقطیع تصریح کند، توجه مخاطب را به وقوع «اختصار» جلب می‌‌نماید. اختصار حدیث آن است که محدث بخشی از حدیث را روایت کند و بخشی دیگر را حذف کند، به‌شرط آن‌که بخش حذف شده متعلق به بخش نقل شده نباشد. البته [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] برخی دیگر از احادیث را به دلیل «تمام» بودن بر دیگر احادیث ترجیح و برتری می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>. | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در بررسی روایات از امر تقطیع نیز غفلت نکرده است. البته باید اشاره کرد که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] بیش از آن‌که به لفظ تقطیع تصریح کند، توجه مخاطب را به وقوع «اختصار» جلب می‌‌نماید. اختصار حدیث آن است که محدث بخشی از حدیث را روایت کند و بخشی دیگر را حذف کند، به‌شرط آن‌که بخش حذف شده متعلق به بخش نقل شده نباشد. البته [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] برخی دیگر از احادیث را به دلیل «تمام» بودن بر دیگر احادیث ترجیح و برتری می‌دهد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80380/130 ر.ک: همان، ص130]</ref>. | ||
تتبع و بررسی در کتاب، ما را بدین نتیجه می‌رساند که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] توجه به قواعد ادبی و مفهوم واژه‌ها را در نظر داشته است. البته قابل ذکر است، تبیین معانی و مفاهیم واژه‌ها و تفصیل لغات غریب، چشمگیرتر از دیگر مباحث ادبی است. از جمله مواردی که بیهقی به شرح واژگان را آورده است واژه «المَیاثِر» است که بیهقی ذیل آن می‌نویسد: «الْميثَرَةُ جلُودُ السبَاعِ»: میثره به معنی پوست درندگان است<ref>ر.ک: همان، ص132</ref>. | تتبع و بررسی در کتاب، ما را بدین نتیجه می‌رساند که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] توجه به قواعد ادبی و مفهوم واژه‌ها را در نظر داشته است. البته قابل ذکر است، تبیین معانی و مفاهیم واژه‌ها و تفصیل لغات غریب، چشمگیرتر از دیگر مباحث ادبی است. از جمله مواردی که بیهقی به شرح واژگان را آورده است واژه «المَیاثِر» است که بیهقی ذیل آن می‌نویسد: «الْميثَرَةُ جلُودُ السبَاعِ»: میثره به معنی پوست درندگان است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80380/132 ر.ک: همان، ص132]</ref>. | ||
وی نسخ در برخی احادیث را بی‌‌‌تردید می‌پذیرد؛ اما در وقوع نسخ برخی روایات دچار تردید است. او پس از بیان برخی احادیث از ابوسعید دارمی چنین می‌نویسد: در مورد این احادیث اختلاف‌نظر وجود دارد، اما ما بر ناسخ یا منسوخ آن دست نیافتیم تا با قاطعیت به آن حکم کنیم؛ پس باید به آنچه خلفای سه‌گانه و بزرگان اصحاب پیامبر اجماع دارند، توجه کرد. این سخن بیانگر این مطلب است که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] به دلیل عنایت و توجه ویژه به مسئله نسخ، حتی در مواردی که در وقوع نسخ، تردید دارد، آن را بیان کرده و عدم جزم به نسخ را یادآور شده است؛ بنابراین [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] قائل به نسخ در برخی احادیث است<ref>ر.ک: همان، ص141-140</ref>. | وی نسخ در برخی احادیث را بی‌‌‌تردید می‌پذیرد؛ اما در وقوع نسخ برخی روایات دچار تردید است. او پس از بیان برخی احادیث از ابوسعید دارمی چنین می‌نویسد: در مورد این احادیث اختلاف‌نظر وجود دارد، اما ما بر ناسخ یا منسوخ آن دست نیافتیم تا با قاطعیت به آن حکم کنیم؛ پس باید به آنچه خلفای سه‌گانه و بزرگان اصحاب پیامبر اجماع دارند، توجه کرد. این سخن بیانگر این مطلب است که [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] به دلیل عنایت و توجه ویژه به مسئله نسخ، حتی در مواردی که در وقوع نسخ، تردید دارد، آن را بیان کرده و عدم جزم به نسخ را یادآور شده است؛ بنابراین [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] قائل به نسخ در برخی احادیث است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80380/140 ر.ک: همان، ص141-140]</ref>. | ||
کسانی مانند ابوالمعالی محمد بن اسماعیل فارسی، ابن عبدالحق دمشقی (متوفی 744ق)، شمس‌الدین ذهبی (متوفی 748ق) و عبدالوهاب شعرانی (متوفی 974ق) هر یک جداگانه این کتاب را خلاصه کرده‌اند. ابن ترکمانی حنفی (متوفی 750ق) کتاب بزرگی در رد سنن بیهقی نوشت و آن را «الجوهر النقي في الرد علی البیهقي» نامید و همچنین شهاب‌الدین ابن عربشاه نیز اثری با عنوان «الدر النقي في الرد علی البیهقي» نوشته است. زین‌الدین قاسم قطلوبغای حنفی (متوفی 879ق) این اثر را با نام «ترجيع الجوهر النقي» تلخیص و به‌صورت الفبایی تا حرف میم، تنظیم کرد. شهاب‌الدین بوصیری در اثری با عنوان «فوائد المنتقي» اضافات آن را نسبت به کتب سنت آورده است. | کسانی مانند ابوالمعالی محمد بن اسماعیل فارسی، ابن عبدالحق دمشقی (متوفی 744ق)، شمس‌الدین ذهبی (متوفی 748ق) و عبدالوهاب شعرانی (متوفی 974ق) هر یک جداگانه این کتاب را خلاصه کرده‌اند. ابن ترکمانی حنفی (متوفی 750ق) کتاب بزرگی در رد سنن بیهقی نوشت و آن را «الجوهر النقي في الرد علی البیهقي» نامید و همچنین شهاب‌الدین ابن عربشاه نیز اثری با عنوان «الدر النقي في الرد علی البیهقي» نوشته است. زین‌الدین قاسم قطلوبغای حنفی (متوفی 879ق) این اثر را با نام «ترجيع الجوهر النقي» تلخیص و به‌صورت الفبایی تا حرف میم، تنظیم کرد. شهاب‌الدین بوصیری در اثری با عنوان «فوائد المنتقي» اضافات آن را نسبت به کتب سنت آورده است. | ||
نجم عبدالرحمان خلف در اثری با عنوان «موارد الإمام البیهقي في كتاب السنن الكبری» به مطالعه انتقادی روش [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در این کتاب پرداخته است<ref>ر.ک: ساغروانیان، سید جلیل، ص121</ref>. | نجم عبدالرحمان خلف در اثری با عنوان «موارد الإمام البیهقي في كتاب السنن الكبری» به مطالعه انتقادی روش [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در این کتاب پرداخته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/17667/121 ر.ک: ساغروانیان، سید جلیل، ص121]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
این کتاب برای اولین بار در نیمه اول قرن سیزدهم همراه با اثر ابن ترکمانی، «الجوهر النقی»، در حیدرآباد دکن به چاپ رسید. در کتاب ترجمه دلائل النبوة که به همت آقای دامغانی انجام گرفته است، سال چاپ این کتاب را در 1344ق نوشته‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. این نسخه یازده جلدی از کتاب در دارالکتب العلمیه بیروت به چاپ شده است. | این کتاب برای اولین بار در نیمه اول قرن سیزدهم همراه با اثر ابن ترکمانی، «الجوهر النقی»، در حیدرآباد دکن به چاپ رسید. در کتاب ترجمه دلائل النبوة که به همت آقای دامغانی انجام گرفته است، سال چاپ این کتاب را در 1344ق نوشته‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/17667/121 ر.ک: همان]</ref>. این نسخه یازده جلدی از کتاب در دارالکتب العلمیه بیروت به چاپ شده است. | ||
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است. تمامی جلد یازدهم کتاب نیز به فهارس احادیث و آثار اختصاص یافته است. | فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است. تمامی جلد یازدهم کتاب نیز به فهارس احادیث و آثار اختصاص یافته است. | ||
| خط ۹۶: | خط ۷۶: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:25 فروردین الی 24 اردیبهشت(98)]] | |||
[[رده: | |||
[[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]] | [[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]] | ||