۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ترجمه کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین(ع)' به 'ترجمه كشف اليقين في فضائل اميرالمؤمنين(ع)') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'کسب علم و دانش' به 'تحصیلات') |
||
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00008.jpg|بندانگشتی|علامه حلی، حسن بن | [[پرونده:NUR00008.jpg|بندانگشتی|مرقد علامه حلی، حسن بن یوسف، نجف اشرف]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
[[إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان]] | [[إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان]] | ||
[[تبصرة المتعلمين في | [[تبصرة المتعلمين في أحكامالدين]] | ||
[[تحریر الأحکام]] | [[تحریر الأحکام]] | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
</div> | </div> | ||
''' | {{اشتباه نشود|محقق حلی}} | ||
{{کاربردهای دیگر|حلى (ابهام زدایی)}} | |||
'''جمالالدين'''، '''ابومنصور'''، '''حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلى''' (647-726 ق)، ملقب به '''علامه حلى''' و علامه (بهصورت مطلق)، فقیه، اصولی، متکلم، او در گسترش فقه شیعه نقش مهمی داشت و نیز مبانی کلامی و اعتقادی شیعه را با مبانی عقلی تبیین کرد. | |||
[[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخرالمحققین]] فرزند ایشان است. | |||
[[حلی، رضیالدین علی بن یوسف|على بن يوسف بن مطهر حلى]] برادر بزرگ ایشان است. | |||
== ولادت == | |||
در 27 رمضان سال 647ق، به دنيا آمد. | |||
== نسب== | == نسب== | ||
خط ۷۸: | خط ۹۱: | ||
علامه، دوران كودكى خويش را تحت تربيت پدر و مادر دلسوز و عالمش و تحت نظارت دايى بزرگوارش، [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] كه همچون پدرى مهربان براى او زحمت مىكشيد، گذراند. | علامه، دوران كودكى خويش را تحت تربيت پدر و مادر دلسوز و عالمش و تحت نظارت دايى بزرگوارش، [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] كه همچون پدرى مهربان براى او زحمت مىكشيد، گذراند. | ||
== | ==تحصیلات== | ||
اولين استاد علامه حلى، شخصى به نام «محرم» است كه علامه، خواندن و نوشتن را نزد او فراگرفت، آنگاه ادبيات عرب و علم فقه و اصول و حديث و كلام و قواعد آن را نزد پدر و دايى گرامىاش كه شأن والايى در تمام علوم، | اولين استاد علامه حلى، شخصى به نام «محرم» است كه علامه، خواندن و نوشتن را نزد او فراگرفت، آنگاه ادبيات عرب و علم فقه و اصول و حديث و كلام و قواعد آن را نزد پدر و دايى گرامىاش كه شأن والايى در تمام علوم، مخصوصاً فقه و اصول و كلام داشتند، خواند. | ||
تيزهوشى و تلاش او، بهزودى او را به حلقه درس بزرگان آن زمان رسانيد و نزد اساتيد بزرگوارى كه هركدام، در آن روزگار، برجسته بودند، علوم عقلى از قبيل منطق، فلسفه، هيئت و علوم ديگر را خواند تا اينكه در زمره علما قرار گرفت و در سنين جوانى بر بسيارى از آنها تفوق يافت. | تيزهوشى و تلاش او، بهزودى او را به حلقه درس بزرگان آن زمان رسانيد و نزد اساتيد بزرگوارى كه هركدام، در آن روزگار، برجسته بودند، علوم عقلى از قبيل منطق، فلسفه، هيئت و علوم ديگر را خواند تا اينكه در زمره علما قرار گرفت و در سنين جوانى بر بسيارى از آنها تفوق يافت. | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۲۸: | ||
علامه، در زمينههاى مختلف علمى، براى هر سه سطح مبتدى، متوسط و عالى، با شيوهها و روشهاى متناسب، كتاب نوشته است؛ بهعنوان مثال، در زمينه فقه، براى سطح مبتدى، سه كتاب «[[تبصرة المتعلمين في | علامه، در زمينههاى مختلف علمى، براى هر سه سطح مبتدى، متوسط و عالى، با شيوهها و روشهاى متناسب، كتاب نوشته است؛ بهعنوان مثال، در زمينه فقه، براى سطح مبتدى، سه كتاب «[[تبصرة المتعلمين في أحكامالدين|تبصرة المتعلمين]]»، «إيضاح الأحكام» و «إرشاد الأذهان» و براى سطح متوسط، دو كتاب «قواعد الأحكام» و «تحرير الأحكام» و براى سطح عالى، سه كتاب «مختلف الشيعة»، «تذكرة الفقهاء»، و «منتهى المطلب» را نگاشته است. | ||
سبک و شيوه نگارش و كميت و | سبک و شيوه نگارش و كميت و کیفیت مطالب، در كتب مزبور متفاوت است؛ مثلاًدر «تحرير الأحكام»، عمده مسائل فقهى، بدون استدلال ذكر شده است و در «قواعد الاحكام»، عمده مسائل فقهى و آن دسته از قواعد كلى فقه كه جزئيات متعددى را شاملند و لوازم هر قاعده بيان شده است و در «مختلف الشيعة»، علاوه بر استدلال بر مسائل فقهى، اختلافات درونمذهبى شيعه نيز خاطرنشان شده است و در «تذكرة الفقهاء»، اختلافات فرقههاى اسلامى در مسائل فقهى، تبيين گرديده است و در «منتهى المطلب»، استدلال بر مسائل فقهى، به غايت و نهايت رسيده است. | ||
== ترويج اجتهاد== | == ترويج اجتهاد== | ||
خط ۱۷۲: | خط ۱۸۵: | ||
'''الف) در علم فقه:''' | '''الف) در علم فقه:''' | ||
# «[[تبصرة المتعلمين في | # «[[تبصرة المتعلمين في أحكامالدين|تبصرة المتعلمين]]»: اين كتاب يك جلدى، تمام فقه را از طهارت تا ديات، بهصورت مختصر و روان و غير مستدل در بر گرفته و شروح و حواشى فراوانى (نزدیک به 35 شرح و حاشيه)، بر آن نوشته شده است. | ||
# «[[منتهی المطلب في تحقيق المذهب]]»: كتابى است مفصل و مستدل كه در آن، آراء علماى تمام مذاهب اسلامى ذكر شده است. علامه، آن را در 32 سالگى (سال 680ق) آغاز كرده و تا سال 693ق، هفت جلد آن را نوشته است و تا سال 720ق، چيزى به آن نيفزوده و احتمالا تا آخر عمر هم چنين كارى نكرده است و جلد هفتم هم كه نوشته شده است، اكنون موجود نيست. | # «[[منتهی المطلب في تحقيق المذهب]]»: كتابى است مفصل و مستدل كه در آن، آراء علماى تمام مذاهب اسلامى ذكر شده است. علامه، آن را در 32 سالگى (سال 680ق) آغاز كرده و تا سال 693ق، هفت جلد آن را نوشته است و تا سال 720ق، چيزى به آن نيفزوده و احتمالا تا آخر عمر هم چنين كارى نكرده است و جلد هفتم هم كه نوشته شده است، اكنون موجود نيست. | ||
# «[[إرشاد الأذهان إلی أحكام الإيمان]]»: كتابى است مختصر و غير مستدل كه در يازدهم شوال سال 696ق، به اتمام رسيده است. | # «[[إرشاد الأذهان إلی أحكام الإيمان]]»: كتابى است مختصر و غير مستدل كه در يازدهم شوال سال 696ق، به اتمام رسيده است. | ||
خط ۱۸۶: | خط ۱۹۹: | ||
# «تهذيب النفس في معرفة المذاهب الخمس». | # «تهذيب النفس في معرفة المذاهب الخمس». | ||
# «غاية الأحكام في تصحيح تلخيص المرام»: اين كتاب، شرح كتاب «تلخيص المرام» مصنف است. | # «غاية الأحكام في تصحيح تلخيص المرام»: اين كتاب، شرح كتاب «تلخيص المرام» مصنف است. | ||
# «[[ | # «[[مدارك الأحكام في شرح شرائع الإسلام|مدارک الأحكام]]»: مصنف، در جايى گفته است كتاب طهارت و صلات آن در يك جلد نوشته شده است و در جاى ديگر آن را هشت جلد مىداند. | ||
# «المعتمد في الفقه». | # «المعتمد في الفقه». | ||
# «المنهاج في مناسك الحاج»: در اين كتاب، مسائل حج به همراه مستحبات و ادعيه، تفصيلا مورد بحث قرار گرفته است. | # «المنهاج في مناسك الحاج»: در اين كتاب، مسائل حج به همراه مستحبات و ادعيه، تفصيلا مورد بحث قرار گرفته است. | ||
خط ۲۱۲: | خط ۲۲۵: | ||
# «[[الرسالة السعدية|السعدية]]»: رسالهاى است مختصر، مشتمل بر اصول و فروع دين كه به درخواست سعدالدين، محمد ساوجى، وزير غازانخان و سلطان محمد خدابنده، نوشته شده است. علامه خود مىگويد: در رساله سعديه، آنچه را بايد مرجع هر عاقلى در اصول و فروع دين باشد، بيان كردم و ترك اين مطالب و مخالفت با آنها در هيچ حالى جايز نيست). | # «[[الرسالة السعدية|السعدية]]»: رسالهاى است مختصر، مشتمل بر اصول و فروع دين كه به درخواست سعدالدين، محمد ساوجى، وزير غازانخان و سلطان محمد خدابنده، نوشته شده است. علامه خود مىگويد: در رساله سعديه، آنچه را بايد مرجع هر عاقلى در اصول و فروع دين باشد، بيان كردم و ترك اين مطالب و مخالفت با آنها در هيچ حالى جايز نيست). | ||
# «[[كشف اليقين في فضائل أميرالمؤمنين]]»: اين كتاب كه نام ديگر آن، «منهاج اليقين» است، به درخواست سلطان محمد خدابنده، در سلطانيه نوشته شده است. | # «[[كشف اليقين في فضائل أميرالمؤمنين]]»: اين كتاب كه نام ديگر آن، «منهاج اليقين» است، به درخواست سلطان محمد خدابنده، در سلطانيه نوشته شده است. | ||
# «[[استقصاء النظر في القضاء و القدر]]»: اين كتاب كه نام ديگر آن، «رساله بطلان الجبر» است، در پاسخ به درخواست سلطان محمد خدابنده، مبنى بر بيان ادلهاى در مورد اختيار انسان نوشته شده است. علماى اهل سنت، به رد اين كتاب پرداخته و شهيد [[شوشتری، نورالله بن شریفالدین|قاضى نورالله شوشترى]]، كتاب «النور الأنور» و «النور الأزهر» را در دفاع از آن نوشته است. | # «[[استقصاء النظر في القضاء و القدر]]»: اين كتاب كه نام ديگر آن، «رساله بطلان الجبر» است، در پاسخ به درخواست سلطان محمد خدابنده، مبنى بر بيان ادلهاى در مورد اختيار انسان نوشته شده است. علماى اهل سنت، به رد اين كتاب پرداخته و شهيد [[شوشتری، سید نورالله بن شریفالدین|قاضى نورالله شوشترى]]، كتاب «النور الأنور» و «النور الأزهر» را در دفاع از آن نوشته است. | ||
# «أنوار الملوك في شرح الياقوت»: اين كتاب، شرحى است غير مزجى بر كتاب «الياقوت» تأليف | # «أنوار الملوك في شرح الياقوت»: اين كتاب، شرحى است غير مزجى بر كتاب «الياقوت» تأليف ابراهیم بن نوبخت، از متكلمان خاندان نوبختى. عميدالدين، پسر خواهر علامه، بر اين شرح، شرحى نوشته است. | ||
# «[[إيضاح مخالفة السنة لنص الكتاب و السنة]]»: اين كتاب، به روشى بديع، مخالفت اهل سنت با تمام آيات قرآن را بيان نموده است. از اين كتاب تنها جلد دوم به دست ما رسيده است كه شامل سوره آل عمران مىباشد. | # «[[إيضاح مخالفة السنة لنص الكتاب و السنة]]»: اين كتاب، به روشى بديع، مخالفت اهل سنت با تمام آيات قرآن را بيان نموده است. از اين كتاب تنها جلد دوم به دست ما رسيده است كه شامل سوره آل عمران مىباشد. | ||
# «نظم | # «نظم البراهین في أصولالدين». | ||
# «معارج الفهم في شرح النظم»: اين كتاب، شرح كتاب «نظم | # «معارج الفهم في شرح النظم»: اين كتاب، شرح كتاب «نظم البراهین في أصولالدين» است. | ||
# «الألفين الفارق بين الصدق و المين»: علامه، در اين كتاب كه به درخواست پسرش نوشته است، هزار دليل بر امامت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و هزار دليل بر رد مخالفان ذكر كرده است. اين كتاب، در اصل، مرتب نبوده و فخر المحققين آن را مرتب كرده و اكنون از هزار دليل دوم، تنها سى و اندى در دست است و احتمالا فخر المحققين به بيشتر از اين دسترسى نيافته است. اين كتاب، در سال 712ق، نوشته شده است. | # «الألفين الفارق بين الصدق و المين»: علامه، در اين كتاب كه به درخواست پسرش نوشته است، هزار دليل بر امامت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و هزار دليل بر رد مخالفان ذكر كرده است. اين كتاب، در اصل، مرتب نبوده و فخر المحققين آن را مرتب كرده و اكنون از هزار دليل دوم، تنها سى و اندى در دست است و احتمالا فخر المحققين به بيشتر از اين دسترسى نيافته است. اين كتاب، در سال 712ق، نوشته شده است. | ||
# «منهاج اليقين في أصولالدين»: ابن عتائقي، شرحى بر اين كتاب نوشته و آن را «الإيضاح و التبيين» ناميده است. | # «منهاج اليقين في أصولالدين»: ابن عتائقي، شرحى بر اين كتاب نوشته و آن را «الإيضاح و التبيين» ناميده است. | ||
خط ۳۵۷: | خط ۳۷۰: | ||
# ضياءالدين، عبدالله؛ | # ضياءالدين، عبدالله؛ | ||
# تاجالدين، محمد بن قاسم بن معيه حسنى حلى؛ | # تاجالدين، محمد بن قاسم بن معيه حسنى حلى؛ | ||
# احمد بن | # احمد بن ابراهیم بن محمد بن حسن بن زهره صادقى حلبى؛ | ||
# شيخ زينالدين، ابوالحسن، على بن احمد بن طراد مطاربادى؛ | # شيخ زينالدين، ابوالحسن، على بن احمد بن طراد مطاربادى؛ | ||
# محمد بن على جرجانى؛ | # محمد بن على جرجانى؛ | ||
# رضىالدين، ابوالحسن، على بن احمد مزيدى حلى؛ | # رضىالدين، ابوالحسن، على بن احمد مزيدى حلى؛ | ||
# تقىالدين، | # تقىالدين، ابراهیم بن حسين بن على عاملى؛ | ||
# تاجالدين، حسن سرابشنوى؛ | # تاجالدين، حسن سرابشنوى؛ | ||
# مهنا بن سنان حسينى اعرجى مدنى؛ | # مهنا بن سنان حسينى اعرجى مدنى؛ | ||
خط ۳۷۶: | خط ۳۸۹: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
خط ۳۹۰: | خط ۴۰۳: | ||
[[إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان]] | [[إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان]] | ||
[[تبصرة المتعلمين في | [[الباب الحادي عشر]] | ||
[[تبصرة المتعلمين في أحكامالدين]] | |||
[[تحریر الأحکام]] | [[تحریر الأحکام]] | ||
خط ۳۹۶: | خط ۴۱۱: | ||
[[تذکرة الفقهاء]] | [[تذکرة الفقهاء]] | ||
[[تبصرة المتعلمين في | [[تبصرة المتعلمين في أحكامالدين]] | ||
[[تلخیص المرام في معرفة الأحکام]] | [[تلخیص المرام في معرفة الأحکام]] | ||
خط ۴۵۷: | خط ۴۷۲: | ||
[[أنوار الملکوت في شرح الیاقوت]] | [[أنوار الملکوت في شرح الیاقوت]] | ||
[[تسلیک النفس إلی حظیرة القدس]] | [[تسلیک النفس إلی حظیرة القدس]] | ||
خط ۵۵۲: | خط ۵۶۵: | ||
[[مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان]] | [[مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان]] | ||
[[الألفين في إمامة | [[الألفين في إمامة مولانا أميرالمؤمنين علي بن أبيطالب عليهالسلام]] | ||
[[مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: بضمیمه کتاب الباب الحادی عشر]] | [[مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: بضمیمه کتاب الباب الحادی عشر]] | ||
خط ۵۶۴: | خط ۵۷۷: | ||
[[رجال العلامة الحلی]] | [[رجال العلامة الحلی]] | ||
[[إرشاد الأذهان إلی | [[إرشاد الأذهان إلی أحكام الإيمان (ترجمه نجفی اصفهانی)]] | ||
[[شرح کشف المراد]] | [[شرح کشف المراد]] | ||
خط ۵۷۲: | خط ۵۸۵: | ||
[[شرح القانون]] | [[شرح القانون]] | ||
[[الألفين في إمامة | [[الألفين في إمامة مولانا أميرالمؤمنين علي بن أبيطالب عليهالسلام]] | ||
[[الألفین في إمامة أمیر المؤمنین علي بن أبيطالب علیهالسلام]] | [[الألفین في إمامة أمیر المؤمنین علي بن أبيطالب علیهالسلام]] | ||
[[مفتاح الکرامة في شرح قواعد العلامة]] | [[مفتاح الکرامة في شرح قواعد العلامة]] | ||
[[شرح کشف المراد (محمّدی خراسانی)]] | |||
[[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين (ترجمه شعرانی)]] | |||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] |
ویرایش