۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
هشت رساله عربی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''هشت رساله عربی''' به قلم آیت‌الله حسن حسن‌زاده | '''هشت رساله عربی''' به قلم [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی]]، حاوی رساله‌های عربی در موضوعات مختلف عرفان، فلسفه، کلام، رجال، هیئت و ریاضی به رشته تحریر درآمده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
# رساله في لقاء الله تعالی: قرآن کریم از لقاءالله تعالی در آیات فراوانی خبر داده است. آیت‌الله حسن‌زاده آملی در این رساله 28 آیه قرآن کریم در این موضوع خاص را گردآوری نموده است. وی به نقص معرفی در فهم برخی مفسرین از این مفهوم اشاره کرده می‌نویسد: و بدان که تعدادی از مفسرین لقاءالله را به لقاء عبد با ثواب یا عقاب اعمالش یا مانند آن معنا کرده‌اند. این دیدگاه چه‌بسا از گمان گروهی سرچشمه گرفته که لقاء را به معنای رؤیت با چشمان معنا کرده‌اند «لا تدركه الأبصار و هو يدرك الأبصار و هو اللطيف الخبير»؛ پس چون از لقاء این معنا را برداشت کرده‌اند نیازمند به تقدیر ثواب یا عقاب یا حمل لقاء بر معنای دیگری که متناسب با گمان آن بوده شده‌اند لکن لقاء به معنایی که مدنظر آن‌ها بوده نیست بلکه به معنای رؤیت قلبی است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80009/17 ر.ک: رسن صحن، احمد، ص17]؛ متن کتاب، ص9</ref>. وی همچنین از تفسیر و تبیین حدیث اعرابی که از امام محمد باقر(ع) از چگونگی رؤیت پروردگار سؤال کرد، در «رساله رؤیت» سخن گفته است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. نویسنده به اشعار فارسی نیز اشاره می‌کند. گاه از مولوی چنین می‌آورد: | # رساله في لقاء الله تعالی: قرآن کریم از لقاءالله تعالی در آیات فراوانی خبر داده است. [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن‌زاده آملی]] در این رساله 28 آیه قرآن کریم در این موضوع خاص را گردآوری نموده است. وی به نقص معرفی در فهم برخی مفسرین از این مفهوم اشاره کرده می‌نویسد: و بدان که تعدادی از مفسرین لقاءالله را به لقاء عبد با ثواب یا عقاب اعمالش یا مانند آن معنا کرده‌اند. این دیدگاه چه‌بسا از گمان گروهی سرچشمه گرفته که لقاء را به معنای رؤیت با چشمان معنا کرده‌اند «لا تدركه الأبصار و هو يدرك الأبصار و هو اللطيف الخبير»؛ پس چون از لقاء این معنا را برداشت کرده‌اند نیازمند به تقدیر ثواب یا عقاب یا حمل لقاء بر معنای دیگری که متناسب با گمان آن بوده شده‌اند لکن لقاء به معنایی که مدنظر آن‌ها بوده نیست بلکه به معنای رؤیت قلبی است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80009/17 ر.ک: رسن صحن، احمد، ص17]؛ متن کتاب، ص9</ref>. وی همچنین از تفسیر و تبیین حدیث اعرابی که از امام محمد باقر(ع) از چگونگی رؤیت پروردگار سؤال کرد، در «رساله رؤیت» سخن گفته است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. نویسنده به اشعار فارسی نیز اشاره می‌کند. گاه از مولوی چنین می‌آورد: | ||
#:یاد او اندر خور هر هوش نیست***حقله او سخره هر گوش نیست<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | #:یاد او اندر خور هر هوش نیست***حقله او سخره هر گوش نیست<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | ||
#:گاه نیز به سروده‌ای از خود اشاره می‌کند: | #:گاه نیز به سروده‌ای از خود اشاره می‌کند: | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
# رساله رؤیت: در این رساله از باطل بودن رؤیت خداوند تعالی با چشمان در دنیا و آخرت بحث شده است<ref>ر.ک: همان، ص159</ref>. در موضوع رؤیت خداوند بیش از ده قول و نظر وجود دارد که در این میان حکما و امامیه و معتزله قائل به محال بودن رؤیت با چشمان در دنیا و آخرت شده‌اند. نویسنده که خویش قائل به عدم رؤیت خداوند در دنیا و آخرت است ادله عقلی و نقلی مأخوذ از آیات و روایات را به معرض نمایش گذاشته است<ref>ر.ک: همان، ص160</ref>. | # رساله رؤیت: در این رساله از باطل بودن رؤیت خداوند تعالی با چشمان در دنیا و آخرت بحث شده است<ref>ر.ک: همان، ص159</ref>. در موضوع رؤیت خداوند بیش از ده قول و نظر وجود دارد که در این میان حکما و امامیه و معتزله قائل به محال بودن رؤیت با چشمان در دنیا و آخرت شده‌اند. نویسنده که خویش قائل به عدم رؤیت خداوند در دنیا و آخرت است ادله عقلی و نقلی مأخوذ از آیات و روایات را به معرض نمایش گذاشته است<ref>ر.ک: همان، ص160</ref>. | ||
# فصل الخطاب في عدم تحريف كتاب رب الأرباب: در این رساله نویسنده درصدد تبیین محفوظ بودن قرآن از تحریف و اضافه و نقصان است. نویسنده سبب نگارش این رساله را پرسش‌های فراوانی که در ارتباط با تحریف از او می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص239</ref> و نیز شدت علاقه به نگارش آن دانسته است. وی همچنین یادآور شده که اگر خوف از اطناب نبود دوست داشت تمامی اقوال و اخباری که به آن‌ها در تحریف قرآن کریم تمسک می‌شود را گرد آورد<ref>ر.ک: همان، ص285</ref>؛ و نیز معتقد است که آنچه از قرآن کریم در دست مردم است همه آن چیزی است که بر رسول خاتم محمد بن عبدالله(ص) نازل شده و هیچ‌گونه زیاده و نقصان در آن راه نیافته است<ref>ر.ک: همان، ص239</ref>. | # فصل الخطاب في عدم تحريف كتاب رب الأرباب: در این رساله نویسنده درصدد تبیین محفوظ بودن قرآن از تحریف و اضافه و نقصان است. نویسنده سبب نگارش این رساله را پرسش‌های فراوانی که در ارتباط با تحریف از او می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص239</ref> و نیز شدت علاقه به نگارش آن دانسته است. وی همچنین یادآور شده که اگر خوف از اطناب نبود دوست داشت تمامی اقوال و اخباری که به آن‌ها در تحریف قرآن کریم تمسک می‌شود را گرد آورد<ref>ر.ک: همان، ص285</ref>؛ و نیز معتقد است که آنچه از قرآن کریم در دست مردم است همه آن چیزی است که بر رسول خاتم محمد بن عبدالله(ص) نازل شده و هیچ‌گونه زیاده و نقصان در آن راه نیافته است<ref>ر.ک: همان، ص239</ref>. | ||
# رسالة في الإمامة: آیت‌الله حسن‌زاده در ابتدای این رساله مواردی را که اوصاف خاندان پیامبر و اهل‌بیت(ع) در نهج‌البلاغه ذکر شده را گردآوری کرده است؛ به‌عنوان‌مثال در ذیل خطبه 98 چنین می‌خوانیم: «آگاه باشید که مَثَل آل محمد(ص) مانند ستارگان آسمان است که هرگاه ستاره‌ای غروب کند ستاره دیگری طلوع می‌کند...» <ref>ر.ک: همان، ص296</ref>. سپس به بحث و تحقیق عقلی در موضوع امامت پرداخته و آن را از مهم‌ترین مسائل اختلافی بین مسلمین دانسته و بعید ندانسته که همه اختلافات دینی متفرع بر همین مسئله باشد<ref>ر.ک: همان، ص298</ref>. | # رسالة في الإمامة: [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن‌زاده]] در ابتدای این رساله مواردی را که اوصاف خاندان پیامبر و اهل‌بیت(ع) در نهج‌البلاغه ذکر شده را گردآوری کرده است؛ به‌عنوان‌مثال در ذیل خطبه 98 چنین می‌خوانیم: «آگاه باشید که مَثَل آل محمد(ص) مانند ستارگان آسمان است که هرگاه ستاره‌ای غروب کند ستاره دیگری طلوع می‌کند...» <ref>ر.ک: همان، ص296</ref>. سپس به بحث و تحقیق عقلی در موضوع امامت پرداخته و آن را از مهم‌ترین مسائل اختلافی بین مسلمین دانسته و بعید ندانسته که همه اختلافات دینی متفرع بر همین مسئله باشد<ref>ر.ک: همان، ص298</ref>. | ||
# رسالة أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال: در این رساله ضبط اسامی رجال در اسناد احادیث اصول کافی نوشته ثقة‌الاسلام کلینی ذکر شده است. نویسنده تأکید کرده که ضبط این اسامی با تقریب و تخمین نبوده و با دقت و یقین ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص439</ref>. پیش از ذکر ضبط اسامی، مصادر این تحقیق به همراه علائم اختصاری که برای آنان برگزیده ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص440</ref>. | # رسالة أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال: در این رساله ضبط اسامی رجال در اسناد احادیث [[اصول کافی]] نوشته [[کلینی، محمد بن یعقوب|ثقة‌الاسلام کلینی]] ذکر شده است. نویسنده تأکید کرده که ضبط این اسامی با تقریب و تخمین نبوده و با دقت و یقین ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص439</ref>. پیش از ذکر ضبط اسامی، مصادر این تحقیق به همراه علائم اختصاری که برای آنان برگزیده ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص440</ref>. | ||
# رسالة في تعيين البعد بین المركزین و الأوج: رساله‌ای است پیرامون هیئت و نجوم که در ابتدای آن به فصل چهارم از مقاله سوم تحریر مجسطی نوشته خواجه‌نصیرالدین طوسی اشاره کرده و این رساله را همانند شرحی بر آن فصل دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص527</ref>. | # رسالة في تعيين البعد بین المركزین و الأوج: رساله‌ای است پیرامون هیئت و نجوم که در ابتدای آن به فصل چهارم از مقاله سوم تحریر مجسطی نوشته [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه‌نصیرالدین طوسی]] اشاره کرده و این رساله را همانند شرحی بر آن فصل دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص527</ref>. | ||
# رسالة في الصبح و الشفق: این مقاله در رابطه با فجر کاذب و صادق و تعاکس صبح و شفق و مسائل پراکنده فقهی و ریاضی متعلقه به آن دو است<ref>ر.ک: همان، ص549</ref>. در بخشی از مقاله در رابطه با صبح کاذب می‌خوانیم: و صبح کاذب گفته می‌شود چراکه به دنبالش تاریکی می‌آید که آن را تکذیب می‌کند زیرا هنگامی‌که صبح دوم طلوع می‌کند روشنایی صبح اول از بین می‌رود. اشکال این کلام این است که روشنایی صبح اول با طلوع صبح دوم از بین نمی‌رود؛ بلکه از چشم به‌خاطر ضعفش و غلبه روشنایی شدید صبح دوم مخفی می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص552-551</ref>. | # رسالة في الصبح و الشفق: این مقاله در رابطه با فجر کاذب و صادق و تعاکس صبح و شفق و مسائل پراکنده فقهی و ریاضی متعلقه به آن دو است<ref>ر.ک: همان، ص549</ref>. در بخشی از مقاله در رابطه با صبح کاذب می‌خوانیم: و صبح کاذب گفته می‌شود چراکه به دنبالش تاریکی می‌آید که آن را تکذیب می‌کند زیرا هنگامی‌که صبح دوم طلوع می‌کند روشنایی صبح اول از بین می‌رود. اشکال این کلام این است که روشنایی صبح اول با طلوع صبح دوم از بین نمی‌رود؛ بلکه از چشم به‌خاطر ضعفش و غلبه روشنایی شدید صبح دوم مخفی می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص552-551</ref>. | ||
# نفس الأمر: نویسنده این رساله را نیز با توجه به مسئله 37 از فصل اول از مقصد اول کتاب تجريد الإعتقاد نوشته است<ref>ر.ک: همان، ص565</ref>. وی با طرح دیدگاه‌های محقق | # نفس الأمر: نویسنده این رساله را نیز با توجه به مسئله 37 از فصل اول از مقصد اول کتاب تجريد الإعتقاد نوشته است<ref>ر.ک: همان، ص565</ref>. وی با طرح دیدگاه‌های [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|محقق طوسی]]، علامه حلی و دیگران در رابطه با نفس الامر، در آخرالامر، آن را به معنای ذات و حقیقت شیء دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص597</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||