۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مواهب الرحمن في تفسير القرآن (مستنبط غروی): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''مواهب الرحمن في تفسير القرآن'''، تألیف سید مرتضی موسوی | '''مواهب الرحمن في تفسير القرآن'''، تألیف [[مستنبط غروي، مرتضي|سید مرتضی موسوی تبریزی]]، معروف به [[مستنبط غروي، مرتضي|مستنبط غروی]] (متوفی 1391ق)، از جمله تفاسیر استدلالی قرآن کریم است. اصل کتاب سی جلد است، اما این جلد از کتاب حاوی تفسیر جزء سیام قرآن کریم به زبان عربی است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در میان تفاسیر موجود شیعه برخی را میتوان دید که به شکل مختصر، چکیدهای از مباحث تفسیری آیات قرآن را نـمایش دادهاند. در اینبـاره باید از تفسیر | در میان تفاسیر موجود شیعه برخی را میتوان دید که به شکل مختصر، چکیدهای از مباحث تفسیری آیات قرآن را نـمایش دادهاند. در اینبـاره باید از تفسیر «[[الأصفى في تفسير القرآن|الأصفی و المصفی]]» [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانی]]، «[[تفسير القرآن الكريم (شبر)|تفسیر شبّر]]» [[شبر، عبدالله|عبدالله شبّر]] و «[[الوجيز في تفسير الكتاب العزيز|الوجيز]]» [[علی محمد علی دخیل|علیمحمد علی دخیل]] یاد کرد. جـز تفاسیر یادشده، دیگر تفسیرهای شیعیان اغلب به شکل تفصیلی و تـرتیبی (تـرتیب سـورههای قرآن یا ترتیب نزول) تدوین شدهاند. بیشتر مفسران شیعی با این سبک بیانی به سراغ تفسیر رفـتهاند و بـه همین دلیل، تفاسیر مفصل و ترتیبی قرآن در مقایسه با تفسیرهای منظوم، مزجی و مختصر بـسیار پرحـجم هـستند. گویی هدف نخست و اصلی مفسران شیعه این بوده است که در تفسیر قرآن بنا را بر تـفصیل و توضیح بیشتر بگذارند و به ترتیبِ سورههای موجود در قرآن - و بعضاً به ترتیب نزول - سـراغ کشف مفاهیم و معارف قـرآن بـروند<ref>ر.ک: محمدی یدک، علی، 1391، ص48</ref>. | ||
علی محمدی یدک در مقالهای، تفاسیر شیعه را بر اساس روشهای تفسیری طبقهبندی کرده است. او در بخشی از مقاله مینویسد: «بررسی روش تفسیر عرفانی بر پایه سیر و سلوک و ریاضت و مجاهدت نفس بـه شـرح آیـههای قرآن میپردازد. در این روش، مفسر مدعی است که خداوند از طریق قلب و دل معانی قرآن را به او الهـام مـیکند و کشف و شهود و دادههای درونی، منبع و مستند تفسیر او است. به دیگر سخن، راه رسیدن بـه تـفسیر قـرآن، دادههای عرفانی مفسر است نه چیز دیگر. بنابراین، عقل و استدلال، روایت، گرایشهای ادبی، کلامی، فـقهی و نـظایر آن در این روش راهی ندارد و یا کمتر بدانها توجه میشود»<ref>ر.ک: محمدی یدک، علی، 1390، ص59</ref>. سپس در ذکر اسامی تفاسیر عرفانی در شماره 15 از تفسیر مواهب الرحمن نام برده است<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>. درحالیکه با نگاهی مختصر به این تفسیر، به استدلالی بودن این تفسیر پی خواهیم برد. | علی محمدی یدک در مقالهای، تفاسیر شیعه را بر اساس روشهای تفسیری طبقهبندی کرده است. او در بخشی از مقاله مینویسد: «بررسی روش تفسیر عرفانی بر پایه سیر و سلوک و ریاضت و مجاهدت نفس بـه شـرح آیـههای قرآن میپردازد. در این روش، مفسر مدعی است که خداوند از طریق قلب و دل معانی قرآن را به او الهـام مـیکند و کشف و شهود و دادههای درونی، منبع و مستند تفسیر او است. به دیگر سخن، راه رسیدن بـه تـفسیر قـرآن، دادههای عرفانی مفسر است نه چیز دیگر. بنابراین، عقل و استدلال، روایت، گرایشهای ادبی، کلامی، فـقهی و نـظایر آن در این روش راهی ندارد و یا کمتر بدانها توجه میشود»<ref>ر.ک: محمدی یدک، علی، 1390، ص59</ref>. سپس در ذکر اسامی تفاسیر عرفانی در شماره 15 از تفسیر مواهب الرحمن نام برده است<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>. درحالیکه با نگاهی مختصر به این تفسیر، به استدلالی بودن این تفسیر پی خواهیم برد. | ||
البته در دائرةالمعارف تشیع در رابطه با این تفسیر چنین آمده است: | البته در دائرةالمعارف تشیع در رابطه با این تفسیر چنین آمده است: «[[مواهب الرحمن في تفسير القرآن]]، اثر سید مرتضی (زنده در 1381ق) فرزند سید احمد موسوی، مشهور به [[مستنبط غروي، مرتضي|مستنبط غروی]]. این تفسیر در سی مجلد به زبان فارسی شامل تمام قرآن به شیوه استدلالی است. مؤلف در این اثر هر یک جزء از قرآن مجید را در یک مجلد تفسیر نموده است و مجلد سیام آن، که شامل سورههای کوچک است، به سبک استدلالی و با استناد به روایات ائمه معصومین(ع) تدوین شده است. مجلد آخر این اثر در تبریز به سال 1381ق، به قطع وزیری طبع گردیده است<ref>ر.ک: صالحی، شهید، ص570</ref>. اطلاعاتی که در دائرةالمعارف تشیع در رابطه با چاپ جزء سیام آمده صحیح است و با کتاب مطابقت دارد، جز اینکه متن کتاب به زبان عربی است. | ||
در ابتدای کتاب مقدماتی ذکر شده که بهاختصار عبارت است از: | در ابتدای کتاب مقدماتی ذکر شده که بهاختصار عبارت است از: | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
# شناخت مراتب متکلم از علوم و حکم، شناخت مقام مخاطب در فهم و درک مطلب و آگاهی ناظر مرید کشف، به رموز دقایق و علوم حقایق و...، شروط سهگانه در تعیین مراد و کشف آن از کلام است<ref>ر.ک: همان، صفحه ج و د</ref>. | # شناخت مراتب متکلم از علوم و حکم، شناخت مقام مخاطب در فهم و درک مطلب و آگاهی ناظر مرید کشف، به رموز دقایق و علوم حقایق و...، شروط سهگانه در تعیین مراد و کشف آن از کلام است<ref>ر.ک: همان، صفحه ج و د</ref>. | ||
# از طریق اهل سنت از نبی اکرم(ص) روایت شده که قرآن ظاهر و باطنی دارد و هر بطن آن بطنی دارد تا هفت بطن و تاکنون شرح و بیانی از هیچیک از مفسرین شیعه و سنی برای این حدیث نیافتهام، ولکن خداوند با فضل عظیم خود به این شرح و بیان در ماه رمضان بر من منت نهاد...<ref>ر.ک: همان، صفحه ز</ref>. | # از طریق اهل سنت از نبی اکرم(ص) روایت شده که قرآن ظاهر و باطنی دارد و هر بطن آن بطنی دارد تا هفت بطن و تاکنون شرح و بیانی از هیچیک از مفسرین شیعه و سنی برای این حدیث نیافتهام، ولکن خداوند با فضل عظیم خود به این شرح و بیان در ماه رمضان بر من منت نهاد...<ref>ر.ک: همان، صفحه ز</ref>. | ||
# معانیای که الفاظ و کلمات برای آنها وضع شده است، بهویژه الفاظ ذکرشده در اخبار و روایات، حقایق مطلق هستند و در مقام وضع جز خود حقیقت و ذات ملاحظه نمیشود، بدون اینکه حالتی از حالات و خصوصیتی از خصوصیات لحاظ شود<ref>ر.ک: همان، صفحه ی</ref>. | # معانیای که الفاظ و کلمات برای آنها وضع شده است، بهویژه الفاظ ذکرشده در اخبار و روایات، حقایق مطلق هستند و در مقام وضع جز خود حقیقت و ذات ملاحظه نمیشود، بدون اینکه حالتی از حالات و خصوصیتی از خصوصیات لحاظ شود<ref>ر.ک: همان، صفحه ی</ref>. | ||
اولین سوره تفسیرشده در این کتاب، سوره نبأ است که سورهای مکی و به گفته مکی و بصری 41 آیه و به اعتقاد دیگران 40 آیه دارد. آخرین سوره نیز ناس است که شش آیه دارد و پس از فلق نازل شده است. | اولین سوره تفسیرشده در این کتاب، سوره نبأ است که سورهای مکی و به گفته مکی و بصری 41 آیه و به اعتقاد دیگران 40 آیه دارد. آخرین سوره نیز ناس است که شش آیه دارد و پس از فلق نازل شده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||