۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رياض العلماء و حياض الفضلاء: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
بدون خلاصۀ ویرایش |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
'''رياض العلماء و حياض الفضلاء'''، اثر [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] (متوفاى بين سال‌هاى 1120-1130ق)، كتابى است در موضوع شرح حال علما، از عصر غيبت تا زمان مؤلف كه به زبان عربى و در قرن دوازدهم هجرى نوشته شده و به اهتمام [[مرعشی، محمود|سيد محمود مرعشى]] و با تحقيق [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]] به چاپ رسيده است. | '''رياض العلماء و حياض الفضلاء'''، اثر [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] (متوفاى بين سال‌هاى 1120-1130ق)، كتابى است در موضوع شرح حال علما، از عصر غيبت تا زمان مؤلف كه به زبان عربى و در قرن دوازدهم هجرى نوشته شده و به اهتمام [[مرعشی، محمود|سيد محمود مرعشى]] و با تحقيق [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]] به چاپ رسيده است. | ||
همين نكته براى نشان دادن ارزش كتاب كافى است كه مى‌بينيم اين اثر، مأخذى موثّق از براى مرحوم خوانسارى در تأليف «[[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]» بوده و نيز صاحب «[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» به‌كرات از آن نقل كرده و علامه [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانى]] در «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]» بسيار به آن توجه داشته و علامه نورى در «خاتمة [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]» (جلد سوم) مطالب زيادى از آن گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/14 ر.ک: افندى اصفهانى، ميرزا عبدالله، ص14]</ref> | همين نكته براى نشان دادن ارزش كتاب كافى است كه مى‌بينيم اين اثر، مأخذى موثّق از براى [[خوانساری، محمدباقر بن زین‌العابدین|مرحوم خوانسارى]] در تأليف «[[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]» بوده و نيز صاحب «[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» به‌كرات از آن نقل كرده و علامه [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانى]] در «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]» بسيار به آن توجه داشته و [[نوری، حسین بن محمدتقی|علامه نورى]] در «خاتمة [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]» (جلد سوم) مطالب زيادى از آن گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/14 ر.ک: افندى اصفهانى، ميرزا عبدالله، ص14]</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با دو مقدمه از محقق و [[مرعشی، محمود|سيد محمود مرعشى]] آغاز و اسامى افراد، به ترتيب حروف الفبا، در دو قسم، در هفت جلد، تنظيم شده است. | كتاب با دو مقدمه از محقق و [[مرعشی، محمود|سيد محمود مرعشى]] آغاز و اسامى افراد، به ترتيب حروف الفبا، در دو قسم، در هفت جلد، تنظيم شده است. | ||
منبع نویسنده در نگارش اين اثر، تنها كتاب‌هاى معروف رجال و تراجم نبوده بلكه از كتاب‌هاى ديگر نيز موارد مربوط به تراجم را استخراج كرده است؛ مثلاًدر يك مورد از «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]» طبرسى استفاده كرده است. از مآخذ ديگر او، اجازات علماست و نيز خطوط پشت كتاب‌ها كه محض يادگارى يا به‌عنوان مالكيت يا واگذارى يا وقف و تعليقه و ياداداشت و... نوشته بوده‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2311/39 ذكاوتى قراگزلو، على‌رضا، 1363، ص39]</ref> | منبع نویسنده در نگارش اين اثر، تنها كتاب‌هاى معروف رجال و تراجم نبوده بلكه از كتاب‌هاى ديگر نيز موارد مربوط به تراجم را استخراج كرده است؛ مثلاًدر يك مورد از «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]» [[طبرسی، فضل بن حسن|طبرسى]] استفاده كرده است. از مآخذ ديگر او، اجازات علماست و نيز خطوط پشت كتاب‌ها كه محض يادگارى يا به‌عنوان مالكيت يا واگذارى يا وقف و تعليقه و ياداداشت و... نوشته بوده‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2311/39 ذكاوتى قراگزلو، على‌رضا، 1363، ص39]</ref> | ||
البته مهم‌ترين منبع نویسنده، همانا مشهودات و مسموعات او از معاصرانش مى‌باشد كه به كتاب او اهميت خاصى بخشيده و از جهات مختلف، آن را قابل استناد ساخته است. حتى آنجا هم كه از گذشتگان نقل كرده، ملاحظات انتقادى‌اش جالب توجه است، به‌ويژه كه عين مطلب را نقل مى‌كند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2311/40 ر.ک: همان، ص40]</ref> | البته مهم‌ترين منبع نویسنده، همانا مشهودات و مسموعات او از معاصرانش مى‌باشد كه به كتاب او اهميت خاصى بخشيده و از جهات مختلف، آن را قابل استناد ساخته است. حتى آنجا هم كه از گذشتگان نقل كرده، ملاحظات انتقادى‌اش جالب توجه است، به‌ويژه كه عين مطلب را نقل مى‌كند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2311/40 ر.ک: همان، ص40]</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در نگاهى كلى، مطالب كتاب به دو قسم تقسيم مى‌شود: قسم نخست، مشتمل است بر تراجم علماى شيعه اماميه و قسم دوم، شامل تراجم علماى ساير مذاهب اسلامى است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25926/1/7 مقدمه محقق، ج1، ص7]</ref> | در نگاهى كلى، مطالب كتاب به دو قسم تقسيم مى‌شود: قسم نخست، مشتمل است بر تراجم علماى شيعه اماميه و قسم دوم، شامل تراجم علماى ساير مذاهب اسلامى است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25926/1/7 مقدمه محقق، ج1، ص7]</ref> | ||
در ميان سرگذشت‌نامه‌هاى دانشمندان و بزرگان علوم و معارف اسلامى، كمتر محقّقى است كه با اثر حاضر آشنا نباشد؛ زيرا نه‌تنها شيوه تدوين كتاب - كه مرتب به حروف معجم است - آن را مطلوب گردانيده است، بلكه اطلاعات ارزنده و مفيدى كه منحصر به اين كتاب است و در ديگر نگاشته‌هاى رجالى عصر وى ديده نمى‌شود، بر ارزش آن افزوده است؛ مثلاًاز جمله فوائدى كه از مراجعه به اين كتاب به دست مى‌آيد، آشنايى با نسخه‌ها و مخطوطات موجود از مؤلفات عربى و فارسى است كه در عصر افندى در كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى نگهدارى مى‌شده و مؤلف آنها را رؤيت نموده و از مشخصات كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى آنها در كتابش ياد كرده است؛ ازاين‌رو | در ميان سرگذشت‌نامه‌هاى دانشمندان و بزرگان علوم و معارف اسلامى، كمتر محقّقى است كه با اثر حاضر آشنا نباشد؛ زيرا نه‌تنها شيوه تدوين كتاب - كه مرتب به حروف معجم است - آن را مطلوب گردانيده است، بلكه اطلاعات ارزنده و مفيدى كه منحصر به اين كتاب است و در ديگر نگاشته‌هاى رجالى عصر وى ديده نمى‌شود، بر ارزش آن افزوده است؛ مثلاًاز جمله فوائدى كه از مراجعه به اين كتاب به دست مى‌آيد، آشنايى با نسخه‌ها و مخطوطات موجود از مؤلفات عربى و فارسى است كه در عصر افندى در كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى نگهدارى مى‌شده و مؤلف آنها را رؤيت نموده و از مشخصات كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى آنها در كتابش ياد كرده است؛ ازاين‌رو «رياض العلماء» را مى‌توان به‌عنوان مأخذ و مصدرى ارزشمند و متقن در خصوص مباحث مربوط به كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى تلقّى كرد؛ زيرا در واقع نگاشته مورد بحث مى‌تواند از جهتى فهرستى از نسخه‌هاى خطى كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى عصر مؤلف باشد. مجموع اين نسخه‌ها كه افندى معرفى كرده است بيش از هزار و اندى است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/13 افندى اصفهانى، ميرزا عبدالله، ص13]</ref> | ||
در همين زمينه گفتنى است كه افندى از نسخه‌هاى مقابله‌شده و تصحيح‌شده نيز با دقت تمام ياد كرده كه اين نكته هم در تاريخ كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى مخطوطات عربى و فارسى حائز اهميت تواند بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/14 همان، ص14]</ref> | در همين زمينه گفتنى است كه افندى از نسخه‌هاى مقابله‌شده و تصحيح‌شده نيز با دقت تمام ياد كرده كه اين نكته هم در تاريخ كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى مخطوطات عربى و فارسى حائز اهميت تواند بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/14 همان، ص14]</ref> | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
[[رياض العلماء و حياض الفضلاء (ترجمه ساعدی)]] | [[رياض العلماء و حياض الفضلاء (ترجمه ساعدی)]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]] | [[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]] | ||