پرش به محتوا

أخبار أئمة الزيدية في طبرستان و ديلمان و جيلان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'أبيالحسن' به 'أبي‌الحسن'
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می')
جز (جایگزینی متن - 'أبيالحسن' به 'أبي‌الحسن')
خط ۵۹: خط ۵۹:
د) «نخب من كتاب جلاء الأبصار»، گزیده‌هایی از کتاب «جلاء الأبصار» تألیف حکیم ابوسعد المحسن بن محمد کارامه الجشمی البیهقی (متوفی 494ق/ 1101م)، متکلم معتزلی که در اواخر عمر به زیدیه پیوست. «جلاء الأبصار» که در اصل عبارت از 60 مجلس بوده که وی در مسجد جشم، در نزدیکی بیهق، در سال‌های 478ق/ 1086م- 481ق/ 1088م ایراد کرده بود، به‌صورت اصلی ظاهراً باقی نمانده است؛ اما گزیده مشروحی از آن را یکی از زیدیان یمن موسوم به احمد بن سعد‌الدین المسوری (متوفی 1079ق/ 1668م) زیر عنوان کتاب «تحفة الأبرار من أخبار العترة الأطهار» فراهم کرده است. بخش‌هایی از این کتاب اخیر در کتاب حاضر عرضه می‌شود که مربوط است به برادران علوی حسن و محمد بن زید و امام المؤیدّ و امام الناطق<ref>همان، ص439</ref>.
د) «نخب من كتاب جلاء الأبصار»، گزیده‌هایی از کتاب «جلاء الأبصار» تألیف حکیم ابوسعد المحسن بن محمد کارامه الجشمی البیهقی (متوفی 494ق/ 1101م)، متکلم معتزلی که در اواخر عمر به زیدیه پیوست. «جلاء الأبصار» که در اصل عبارت از 60 مجلس بوده که وی در مسجد جشم، در نزدیکی بیهق، در سال‌های 478ق/ 1086م- 481ق/ 1088م ایراد کرده بود، به‌صورت اصلی ظاهراً باقی نمانده است؛ اما گزیده مشروحی از آن را یکی از زیدیان یمن موسوم به احمد بن سعد‌الدین المسوری (متوفی 1079ق/ 1668م) زیر عنوان کتاب «تحفة الأبرار من أخبار العترة الأطهار» فراهم کرده است. بخش‌هایی از این کتاب اخیر در کتاب حاضر عرضه می‌شود که مربوط است به برادران علوی حسن و محمد بن زید و امام المؤیدّ و امام الناطق<ref>همان، ص439</ref>.


ه) «كتاب يوسف بن أبيالحسن الجيلاني الی عمران بن الحسن الهمداني»- نامه دانشمند زیدی یوسف بن ابی الحسن الجیلانی از لاهیجان که دانشمند یمنی عمران بن الاحسن بن نصر العذری الهمدانی به سال 607ق /11-1210م آن را دریافت داشته است. این نامه که در پاسخ مکتوبی از عمران نوشته شده، اطلاعاتی می‌دهد در باب امامان زیدیه طبرستان و جامعه زیدیان پس از ابوطالب الناطق تا هنگام تحریرنامه به دست یوسف. یوسف گیلانی پیشوایی اما معاصر یمنی منصور بالله عبدالله بن حمزه را پذیرفته از عمران درخواست می‌کند که نزد امام برای او و برای مصلحت زیدیان طبرستان شفاعت کند<ref>همان، ص440</ref>.
ه) «كتاب يوسف بن أبي‌الحسن الجيلاني الی عمران بن الحسن الهمداني»- نامه دانشمند زیدی یوسف بن ابی الحسن الجیلانی از لاهیجان که دانشمند یمنی عمران بن الاحسن بن نصر العذری الهمدانی به سال 607ق /11-1210م آن را دریافت داشته است. این نامه که در پاسخ مکتوبی از عمران نوشته شده، اطلاعاتی می‌دهد در باب امامان زیدیه طبرستان و جامعه زیدیان پس از ابوطالب الناطق تا هنگام تحریرنامه به دست یوسف. یوسف گیلانی پیشوایی اما معاصر یمنی منصور بالله عبدالله بن حمزه را پذیرفته از عمران درخواست می‌کند که نزد امام برای او و برای مصلحت زیدیان طبرستان شفاعت کند<ref>همان، ص440</ref>.


و) پاره‌ای از «الرسالة العالمة بالأدلة الحاكمیة‌» تألیف المنصور بالله عبد‌اللّه بن حمزه (متوفی 614ق/ 1217م). این رساله را امام المنصور در دفاع خود از سرکوبی خونین فرقه مطرفیه که مورد انتقاد خرده‌گیران واقع گشته بوده، نوشته است. وی به موردی مشابه در باب اسماعیلیان اشاره و استدلال می‌کند که اغلب صاحب‌نظران زیدی ترک مخاصمت و هرگونه پیوند صلح را با این ملحدان ممنوع شمرده‌اند. مؤلف در تحکیم نظر خویش‌، استدلال یوسف الجیلانی‌، عالم لاهیجان را علیه قاضی ابو‌مضر نقل می‌کند که فقیهی مشهور و شارح کتاب «الزیادات» امام المؤید در فقه بوده و ترک مخاصمت با اسماعیلیان را جایز می‌دانسته است. یوسف الجیلانی در طی رد خویش تعدادی از ائمه را هم از گروه «سابقون» و هم از گروه «مقتصدون» و همچنین علمای معروف زیدی را یاد می‌کند که هرگونه پیوند آشتی با اسماعیلیان را حرام خوانده‌اند. این پاره از رساله المنصور در کتاب حاضر چاپ شده است.<ref>همان، ص441</ref>.
و) پاره‌ای از «الرسالة العالمة بالأدلة الحاكمیة‌» تألیف المنصور بالله عبد‌اللّه بن حمزه (متوفی 614ق/ 1217م). این رساله را امام المنصور در دفاع خود از سرکوبی خونین فرقه مطرفیه که مورد انتقاد خرده‌گیران واقع گشته بوده، نوشته است. وی به موردی مشابه در باب اسماعیلیان اشاره و استدلال می‌کند که اغلب صاحب‌نظران زیدی ترک مخاصمت و هرگونه پیوند صلح را با این ملحدان ممنوع شمرده‌اند. مؤلف در تحکیم نظر خویش‌، استدلال یوسف الجیلانی‌، عالم لاهیجان را علیه قاضی ابو‌مضر نقل می‌کند که فقیهی مشهور و شارح کتاب «الزیادات» امام المؤید در فقه بوده و ترک مخاصمت با اسماعیلیان را جایز می‌دانسته است. یوسف الجیلانی در طی رد خویش تعدادی از ائمه را هم از گروه «سابقون» و هم از گروه «مقتصدون» و همچنین علمای معروف زیدی را یاد می‌کند که هرگونه پیوند آشتی با اسماعیلیان را حرام خوانده‌اند. این پاره از رساله المنصور در کتاب حاضر چاپ شده است.<ref>همان، ص441</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش