۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اثر آفرینان: تفاوت میان نسخه‌ها
←گزارش محتوا
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
در نگارش این مجموعه نكات و دقايقى چند مورد توجه بوده است: | در نگارش این مجموعه نكات و دقايقى چند مورد توجه بوده است: | ||
#اين اثر، دربرگيرنده شرح احوال و آثار نام‌آوران فرهنگ ایرانى است كه از آغاز تاريخ این ديار تا متولدين سال 1300 به منصه ظهور رسيده و در عرصه‌هاى فرهنگى اعم از دين، ادب، هنر، علوم و... اثرآفرين بوده‌اند. از اساتيد گرفته تا محدثان، راویان، نقاشان، آهنگ‌سازان، معماران، شاعران، هركه را نامى برای خود آورده در این مجموعه نام و ياد و اثرشان آمده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، | #اين اثر، دربرگيرنده شرح احوال و آثار نام‌آوران فرهنگ ایرانى است كه از آغاز تاريخ این ديار تا متولدين سال 1300 به منصه ظهور رسيده و در عرصه‌هاى فرهنگى اعم از دين، ادب، هنر، علوم و... اثرآفرين بوده‌اند. از اساتيد گرفته تا محدثان، راویان، نقاشان، آهنگ‌سازان، معماران، شاعران، هركه را نامى برای خود آورده در این مجموعه نام و ياد و اثرشان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 ر.ک: مقدمه، ج1، ده]</ref> | ||
#اعلام و شخصيت‌هاى این کتاب، ایرانى و يا داراى تبار ایرانى و نژاد ایرانى‌اند، هرچند كه ممكن است برخى از آنان به خارج رفته و در خارج از ایران زيسته و يا فرزندان آنان كه اصلا به زيارت این خاک نيامده، اما خون ایرانى داشته‌اند.<ref>همان</ref> | #اعلام و شخصيت‌هاى این کتاب، ایرانى و يا داراى تبار ایرانى و نژاد ایرانى‌اند، هرچند كه ممكن است برخى از آنان به خارج رفته و در خارج از ایران زيسته و يا فرزندان آنان كه اصلا به زيارت این خاک نيامده، اما خون ایرانى داشته‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 همان]</ref> | ||
#آن دسته از غير ایرانيانى كه به ایران سفر كرده و در این ديار رحل اقامت افكنده و جذب فرهنگ این مرز و بوم شده‌اند و به سهم خود در اعتلاى تمدن و فرهنگ ایران كوشيده و در زنجيره فرهنگ ایران‌زمین، حلقه واسطى بشمار رفته، ایرانى به حساب آمده‌اند و به معرفى احوال و آثارشان مبادرت شده است.<ref>همان</ref> | #آن دسته از غير ایرانيانى كه به ایران سفر كرده و در این ديار رحل اقامت افكنده و جذب فرهنگ این مرز و بوم شده‌اند و به سهم خود در اعتلاى تمدن و فرهنگ ایران كوشيده و در زنجيره فرهنگ ایران‌زمین، حلقه واسطى بشمار رفته، ایرانى به حساب آمده‌اند و به معرفى احوال و آثارشان مبادرت شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 همان]</ref> | ||
#حدود و ثغور ایران در ادوار مختلف برابر نقشه سياسى هر دوره تاريخى سياسى است.<ref>همان</ref> | #حدود و ثغور ایران در ادوار مختلف برابر نقشه سياسى هر دوره تاريخى سياسى است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 همان]</ref> | ||
#القابى همچون آيت‌الله حجت‌الاسلام، استاد، دكتر، مهندس و... از عناوین و مداخل حذف شده است.<ref>همان</ref> | #القابى همچون آيت‌الله حجت‌الاسلام، استاد، دكتر، مهندس و... از عناوین و مداخل حذف شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 همان]</ref> | ||
#چون مدار كار بر ايجاز و به‌دور از هرگونه اطناب بوده است، از نقل اقوال مختلف و ديدگاه‌هاى متفاوت در جنبه‌هاى مختلف زندگى هر فرد امتناع شده و قول صواب‌تر از میان اقوال ديگر، برگزيده و از بقيه، چشم‌پوشى شده است.<ref>همان</ref> | #چون مدار كار بر ايجاز و به‌دور از هرگونه اطناب بوده است، از نقل اقوال مختلف و ديدگاه‌هاى متفاوت در جنبه‌هاى مختلف زندگى هر فرد امتناع شده و قول صواب‌تر از میان اقوال ديگر، برگزيده و از بقيه، چشم‌پوشى شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 همان]</ref> | ||
#در این مجموعه، سعى شده است كه از مدح و ذم نابجا و حتى بجا، تا آنجا كه میسر است، پرهيز شود و گاه به نقل قول در این باب، بسنده شده است. البته اصل «اذكروا موتاكم بالخير» هيچ‌گاه از نظر دور نشده و مطالب افترايى و افتراقى، به خواننده پى‌گير، در منابع و مآخذ مذكور در ذيل هر مدخل، احاله شده است.<ref>همان، ده - يازده</ref> | #در این مجموعه، سعى شده است كه از مدح و ذم نابجا و حتى بجا، تا آنجا كه میسر است، پرهيز شود و گاه به نقل قول در این باب، بسنده شده است. البته اصل «اذكروا موتاكم بالخير» هيچ‌گاه از نظر دور نشده و مطالب افترايى و افتراقى، به خواننده پى‌گير، در منابع و مآخذ مذكور در ذيل هر مدخل، احاله شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/10 همان، ده - يازده]</ref> | ||
#چون زيرنویس در این مجموعه در نظر گرفته نشده، موارد اختلافى در سال تولد و وفات و يا نام کتاب تا سرحد امكان، در متن ذكر شده و با علامت «/» يا «يا» اختلاف، نشان داده شده است.<ref>همان، | #چون زيرنویس در این مجموعه در نظر گرفته نشده، موارد اختلافى در سال تولد و وفات و يا نام کتاب تا سرحد امكان، در متن ذكر شده و با علامت «/» يا «يا» اختلاف، نشان داده شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/11 همان، يازده]</ref> | ||
#در تهيه و تنظيم جلد اول، از حدود 500 منبع و مأخذ استفاده شده كه مشخصات این منابع در قسمت فهرست منابع و مآخذ، به‌طور كامل آورده شده است. از آنجا كه احتمال گسترش این منابع در مجلدات بعدى بوده است، لذا در آغاز هریک از مجلدات بعدى نيز مشخصات کتاب‌هایى كه در آن مجلد مورد استناد و استفاده قرار خواهد گرفت، ذكر شده است.<ref>همان</ref> | #در تهيه و تنظيم جلد اول، از حدود 500 منبع و مأخذ استفاده شده كه مشخصات این منابع در قسمت فهرست منابع و مآخذ، به‌طور كامل آورده شده است. از آنجا كه احتمال گسترش این منابع در مجلدات بعدى بوده است، لذا در آغاز هریک از مجلدات بعدى نيز مشخصات کتاب‌هایى كه در آن مجلد مورد استناد و استفاده قرار خواهد گرفت، ذكر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/11 همان]</ref> | ||
#هرچند مداخل کتاب بر اساس كهن‌ترين منبع و نزدیک ترين مآخذ به عصر حيات صاحب عنوان نوشته شده، لیکن در ذيل هر مدخل، شمارى از منابع و مآخذ جديد نيز آورده شده تا برای كليه مخاطبان این اثر، از هر قشرى و طبقه‌اى، مفيد باشد. تنوع منابع و مآخذ در ذيل هر مدخل، این امكان را فراهم كرده است تا هر خواننده‌اى، فراخور خویش تفصيل مطالب را در صفحات ذكرشده منبع در دسترسش، پى گيرد.<ref>همان</ref> | #هرچند مداخل کتاب بر اساس كهن‌ترين منبع و نزدیک ترين مآخذ به عصر حيات صاحب عنوان نوشته شده، لیکن در ذيل هر مدخل، شمارى از منابع و مآخذ جديد نيز آورده شده تا برای كليه مخاطبان این اثر، از هر قشرى و طبقه‌اى، مفيد باشد. تنوع منابع و مآخذ در ذيل هر مدخل، این امكان را فراهم كرده است تا هر خواننده‌اى، فراخور خویش تفصيل مطالب را در صفحات ذكرشده منبع در دسترسش، پى گيرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/11 همان]</ref> | ||
#منابع و مآخذ ذيل هر مدخل، به ترتيب حروف الفبا تنظيم و شماره جلد و صفحه هر منبع ذكر شده و در دقت و صحت آن، كوشش بسيار شده است. توجه همه‌جانبه به این مهم به چند جهت، از جمله جلوگيرى از اتلاف وقت و سهولت پى‌گيرى و همچنين اطلاع اجمالى از حجم پرداختن ديگران به شخصيت مورد نظر، صورت گرفته است. | #منابع و مآخذ ذيل هر مدخل، به ترتيب حروف الفبا تنظيم و شماره جلد و صفحه هر منبع ذكر شده و در دقت و صحت آن، كوشش بسيار شده است. توجه همه‌جانبه به این مهم به چند جهت، از جمله جلوگيرى از اتلاف وقت و سهولت پى‌گيرى و همچنين اطلاع اجمالى از حجم پرداختن ديگران به شخصيت مورد نظر، صورت گرفته است. | ||
#در ترتيب الفبايى مداخل، «ال» به حساب نيامده است. | #در ترتيب الفبايى مداخل، «ال» به حساب نيامده است. | ||
#رسم الخط به‌كارگرفته‌شده در این مجموعه، عمدتاً مبتنى بر شيوه‌نامه نشر دانشگاهى بوده است. | #رسم الخط به‌كارگرفته‌شده در این مجموعه، عمدتاً مبتنى بر شيوه‌نامه نشر دانشگاهى بوده است. | ||
#قرار گرفتن شخصيت‌هاى مختلف، عناوین متفاوت فرهنگى، علمى و هنرى در كنار یکديگر، نمايانگر فرهنگ چندبعدى و چندصدايى ایران‌زمین، به‌ویژه بعد از رواج اسلام است. | #قرار گرفتن شخصيت‌هاى مختلف، عناوین متفاوت فرهنگى، علمى و هنرى در كنار یکديگر، نمايانگر فرهنگ چندبعدى و چندصدايى ایران‌زمین، به‌ویژه بعد از رواج اسلام است. | ||
#هرچند كه در این اثر، به دلايلى، استقصاى تام و تمام صورت نگرفته، اما بااين‌همه، این اثر برای دانش‌پژوهان، كارساز و راهگشاست.<ref>همان</ref> | #هرچند كه در این اثر، به دلايلى، استقصاى تام و تمام صورت نگرفته، اما بااين‌همه، این اثر برای دانش‌پژوهان، كارساز و راهگشاست.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/11 همان]</ref> | ||
در این اثر هر مدخل از سه بخش كلى تشكيل شده است: | در این اثر هر مدخل از سه بخش كلى تشكيل شده است: | ||
بخش اول: تعيين سرشناسه‌ها: اسم اشهر در تعيين سرشناسه‌ها ملاك اصلى بوده است و اگر شخصى داراى چندين شهرت بوده، شرح حال او به تصديق چندين منبع متقدم در ذيل نام اشهرش آمده و شهرت‌هاى ديگر وى در جاى خود ذكر شده و به قسمت نوشته‌شده، ارجاع داده شده است. اسم اشهر در مورد عالمان دينى، عمدتاً مبتنى بر كنيه و گاه لقب و همچنين نسبت شهر بوده است. در مورد شاعران، اسم اشهر اغلب مبتنى بر تخلص بوده و در مورد هنرمندان اسم اشهر همان اسمى است كه در رقمشان آمده است.<ref>همان، | بخش اول: تعيين سرشناسه‌ها: اسم اشهر در تعيين سرشناسه‌ها ملاك اصلى بوده است و اگر شخصى داراى چندين شهرت بوده، شرح حال او به تصديق چندين منبع متقدم در ذيل نام اشهرش آمده و شهرت‌هاى ديگر وى در جاى خود ذكر شده و به قسمت نوشته‌شده، ارجاع داده شده است. اسم اشهر در مورد عالمان دينى، عمدتاً مبتنى بر كنيه و گاه لقب و همچنين نسبت شهر بوده است. در مورد شاعران، اسم اشهر اغلب مبتنى بر تخلص بوده و در مورد هنرمندان اسم اشهر همان اسمى است كه در رقمشان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/12 همان، دوازده]</ref> | ||
بخش دوم: عنوان فرهنگى و متن مدخل: در این مجموعه، به‌هيچ‌وجه عنوان سياسى و مشغله كارى فرد، مورد نظر نبوده و تنها به مشخصات فرهنگى، علمى و ادبى صاحب عنوان توجه شده است. متن هر مدخل، سايه متن زندگى هر فرد است و از تولد آغاز و به مرگ و محل دفن او ختم مى‌شود و چون آثار، تنها چيزى است كه بعد از مرگ باقى مى‌ماند، در انتهاى مدخل آورده شده است. اسامى آثار بازشناسى از یکديگر در داخل گيومه «» قرار داده شده است.<ref>همان</ref> | بخش دوم: عنوان فرهنگى و متن مدخل: در این مجموعه، به‌هيچ‌وجه عنوان سياسى و مشغله كارى فرد، مورد نظر نبوده و تنها به مشخصات فرهنگى، علمى و ادبى صاحب عنوان توجه شده است. متن هر مدخل، سايه متن زندگى هر فرد است و از تولد آغاز و به مرگ و محل دفن او ختم مى‌شود و چون آثار، تنها چيزى است كه بعد از مرگ باقى مى‌ماند، در انتهاى مدخل آورده شده است. اسامى آثار بازشناسى از یکديگر در داخل گيومه «» قرار داده شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/12 همان]</ref> | ||
بخش سوم: منابع و مآخذ: در این بخش، منابع و مآخذ به ترتيب حروف الفبائى و با ذكر مجلد و شماره صفحه ذكر شده است.<ref>همان</ref> | بخش سوم: منابع و مآخذ: در این بخش، منابع و مآخذ به ترتيب حروف الفبائى و با ذكر مجلد و شماره صفحه ذكر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/12 همان]</ref> | ||
ترتيب اجزاء ساختمان یک مدخل، به قرار زير مى‌باشد: | ترتيب اجزاء ساختمان یک مدخل، به قرار زير مى‌باشد: | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
#نكته‌ها و خصايص برجسته زندگى وى. | #نكته‌ها و خصايص برجسته زندگى وى. | ||
#محل وفات، مقبره/مزار. | #محل وفات، مقبره/مزار. | ||
#آثار (علمى، فرهنگى، هنرى و...).<ref>ر.ک: همان، | #آثار (علمى، فرهنگى، هنرى و...).<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7577/1/13 ر.ک: همان، سيزده]</ref> | ||
در پایان تذكر این نكته ضرورى است كه باآنكه در مقدمه و پشت جلد ذكر شده است كه کتاب را به سال 1300ش محدود كرده‌اند، لیکن احوال كسانى در آن ديده مى‌شود كه زاده سال‌هاى پس از 1300ش هستند. اختصارات کتاب هم به‌گونه‌اى انتخاب شده‌اند كه گاه منظور از آنها به‌آسانى امكان‌پذير نيست؛ مثلاًاز «س» هم سال و هم «سده» مراد شده است. حرف «ش» هم برای «شمسى» و هم برای «شماره» منظور گرديده است. منابع مورد استفاده مؤلفان، اكثرا مقبول و درجه اوّل هستند، اما گاه آثار ضعيف هم در میان مآخذ ديده مى‌شوند كه بهتر بود از آنها صرف نظر می‌كردند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/35417/211 آل داود، سيدعلى، 1378، ص211]</ref> | در پایان تذكر این نكته ضرورى است كه باآنكه در مقدمه و پشت جلد ذكر شده است كه کتاب را به سال 1300ش محدود كرده‌اند، لیکن احوال كسانى در آن ديده مى‌شود كه زاده سال‌هاى پس از 1300ش هستند. اختصارات کتاب هم به‌گونه‌اى انتخاب شده‌اند كه گاه منظور از آنها به‌آسانى امكان‌پذير نيست؛ مثلاًاز «س» هم سال و هم «سده» مراد شده است. حرف «ش» هم برای «شمسى» و هم برای «شماره» منظور گرديده است. منابع مورد استفاده مؤلفان، اكثرا مقبول و درجه اوّل هستند، اما گاه آثار ضعيف هم در میان مآخذ ديده مى‌شوند كه بهتر بود از آنها صرف نظر می‌كردند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/35417/211 آل داود، سيدعلى، 1378، ص211]</ref> | ||