تربت پاکان: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| تصویر =NUR11273J1.jpg
| تصویر =NUR11273J1.jpg
| عنوان =تربت پاکان
| عنوان =تربت پاکان
| عنوان‌های دیگر =آثار و بناهای قدیم محدوده کنونی دارالمومنین قم
| عنوان‌های دیگر =آثار و بناهای قدیم محدوده کنونی دارالمؤمنین قم
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[مدرسی طباطبائی، حسین]] (نویسنده)
[[مدرسی طباطبایی، سید حسین]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏DSR‎‏ ‎‏2113‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏74‎‏ ‎‏م‎‏4
| کد کنگره =‏DSR‎‏ ‎‏2113‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏74‎‏ ‎‏م‎‏4
خط ۱۷: خط ۱۷:
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =2
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =18951
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11273
| کتابخوان همراه نور =11273
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۲۳: خط ۲۴:
}}
}}


'''تربت پاکان'''، كتابى است به زبان فارسى در معرفى شهر قم و مرقد حضرت معصومه سلام‌الله‌عليها و ديگر مراقد و آثار تاريخى موجود در اين شهر.
'''تربت پاکان'''، تألیف [[مدرسی طباطبایی، سید حسین|سید حسین مدرسی طباطبایی]]، كتابى است به زبان فارسى در معرفى شهر قم و مرقد حضرت معصومه سلام‌الله‌عليها و ديگر مراقد و آثار تاريخى موجود در اين شهر.


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۳۱: خط ۳۲:


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
اين كتاب بخشى از بررسى‌ها و مطالعات چندين ساله نویسنده كه پيرامون بناها و آثار قديم شهرستان قم صورت گرفته مى‌باشد. در اين نوشته خصوصيات بناها و آثار قديمى شهرستان قم به نحو تفصيلى معرفى گرديده است. لازم به ذكر است كه در اين كتاب تنها به معرفى آثار دوره اسلامى پرداخته شده و از بناهاى دوره پيش از اسلام؛ مانند آتشكده‌ها و پرستشگاه‌ها و نقوش كوه‌ها و تپه‌ها و غيره سخنى به ميان نيامده است.
اين كتاب بخشى از بررسى‌ها و مطالعات چندين ساله نویسنده، پيرامون بناها و آثار قديم شهرستان قم مى‌باشد. در اين نوشته خصوصيات بناها و آثار قديمى شهرستان قم به‌تفصيلى معرفى گرديده است. لازم به ذكر است كه در اين كتاب تنها به معرفى آثار دوره اسلامى پرداخته شده و از بناهاى دوره پيش از اسلام؛ مانند آتشكده‌ها و پرستشگاه‌ها و نقوش كوه‌ها و تپه‌ها و غيره سخنى به ميان نيامده است.


مجلد نخست اين كتاب، ويژه آستانه مقدسه است كه از سه بخش تدوين شده است:
مجلد نخست اين كتاب، ويژه آستانه مقدسه است كه از سه بخش تدوين شده است:


در بخش نخست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18951/1/15 متن کتاب،ج1، ص13]</ref> تاريخ آستانه به همراه كتاب‌شناسى آن ارائه گرديده است. در اين بخش مؤلف اجمالى از تاريخچه ورود حضرت فاطمه معصومه(س) به قم ارائه كرده و به مورد توجه بودن مرقد مطهر اين بى بى از روز نخست، از سوى پيروان و دوستداران اهل‌بيت عليهم‌السلام اشاره نموده است. پس از آن به مدفون شدن چند تن از نوادگان امام جواد(ع) در فاصله ميانه دو قرن سوم و چهارم هجرى در كنار حضرت معصومه(ع) اشاره شده و از تجديد بناهايى كه طى تاريخ، به ويژه در دوران صفويه و نيز قاجاريه، در اين آستانه مقدسه صورت گرفته سخن گفته شده است. مؤلف دراين بخش به برخى شاهان صفوى نظير شاه صفى و نيز شاه عباس دوم كه در اين آستانه مدفونند، اشاره كرده و از فتحعلى‌شاه و نيز محمدشاه قاجار به عنوان برخى مدفونين دراين آستانه نام برده و به معرفى مكان مقبره ايشان پرداخته است. در پايان اين بخش، كتابنامه مآخذ مربوط به آستانه مقدسه قم ارائه گرديده است.
در بخش نخست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18951/1/15 متن کتاب،ج1، ص13]</ref> تاريخ آستانه به همراه كتاب‌شناسى آن ارائه گرديده است. در اين بخش مؤلف اجمالى از تاريخچه ورود حضرت فاطمه معصومه(س) به قم ارائه كرده و به مورد توجه بودن مرقد مطهر اين بى بى از روز نخست، از سوى پيروان و دوستداران اهل‌بيت عليهم‌السلام اشاره نموده است. پس از آن به مدفون شدن چند تن از نوادگان امام جواد(ع) در فاصله ميانه دو قرن سوم و چهارم هجرى در كنار حضرت معصومه(ع) اشاره شده و از تجديد بناهایى كه طى تاريخ، به ويژه در دوران صفويه و نيز قاجاريه، در اين آستانه مقدسه صورت گرفته سخن گفته شده است. مؤلف دراين بخش به برخى شاهان صفوى نظير شاه صفى و نيز شاه عباس دوم كه در اين آستانه مدفونند، اشاره كرده و از فتحعلى‌شاه و نيز محمدشاه قاجار به عنوان برخى مدفونين دراين آستانه نام برده و به معرفى مكان مقبره ايشان پرداخته است. در پايان اين بخش، كتابنامه مآخذ مربوط به آستانه مقدسه قم ارائه گرديده است.


در بخش دوم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18951/1/44 همان، ص31]</ref>، با عنوان «مجموعه بنا» به معرفى بناهاى موجود در اين شهر و نيز تزيينات آنها پرداخته شده است. در اين بخش ابتدا به تفصيل به معرفى حرم و بيوتات متبرک در اين شهر پرداخته شده و از بانيان آنها و نيز كتيبه‌هاى موجود در آنها سخن گفته، به ميان آمده است. معرفى تربت مطهر، حرم، گنبد، رواق‌ها، مسجد بالاسر، مسجد موزه، ايوان طلا و مرافق و مناره‌ها، ايوان آينه و مناره‌هاى آن از جمله موضوعاتى است كه در ابتداى اين بخش بدان‌ها پرداخته شده است.
در بخش دوم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18951/1/44 همان، ص31]</ref>، با عنوان «مجموعه بنا» به معرفى بناهاى موجود در اين شهر و نيز تزيينات آنها پرداخته شده است. در اين بخش ابتدا به تفصيل به معرفى حرم و بيوتات متبرک در اين شهر پرداخته شده و از بانيان آنها و نيز كتيبه‌هاى موجود در آنها سخن گفته، به ميان آمده است. معرفى تربت مطهر، حرم، گنبد، رواق‌ها، مسجد بالاسر، مسجد موزه، ايوان طلا و مرافق و مناره‌ها، ايوان آينه و مناره‌هاى آن از جمله موضوعاتى است كه در ابتداى اين بخش بدان‌ها پرداخته شده است.
خط ۵۳: خط ۵۴:
در پايان مجلد اول تصاوير مربوط به آستانه مقدس و اماكن موجود در آن و نيز تصوير اسناد مذكور در اين مجلد درج گرديده است.
در پايان مجلد اول تصاوير مربوط به آستانه مقدس و اماكن موجود در آن و نيز تصوير اسناد مذكور در اين مجلد درج گرديده است.


اما مجلد دوم كتاب به معرفى آثار <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18952/1/31 همان، ج2، ص31]</ref> و بناهاى قديم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18952/1/159 همان، ج2، ص159]</ref> در محدوده كنونى شهر قم اختصاص يافته است.
اما مجلد دوم كتاب به معرفى آثار<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18952/1/31 همان، ج2، ص31]</ref> و بناهاى قديم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18952/1/159 همان، ج2، ص159]</ref> در محدوده كنونى شهر قم اختصاص يافته است.


به باور نویسنده، در كتاب قم و برخى مصادر ديگر، پارهاى از اماكن قديمى قم نام برده شده كه به خاطر دگرگونى شكل شهر در طى قرون، تعيين محل وقوع آنها بدون مراجعه به اسنادى كه درباره تاريخ اين شهر نگاشته شده، امكان پذير نيست. از اين رو نویسنده با هدف معرفى موقعيت دقيق وقوع شهر قديم قم، بر اساس مآخذ تاريخى معتبر، در پيش‌گفتار اين مجلد به معرفى محل وقوع شهر قديم قم، رودخانه قم، تپه‌هاى قل درويش، نهر سعد، مدرسه سورانيك، ميدان مير، درب اصفهان، دروازه قلعه، دروازه كنكان، زاويه منصور بيك، سروز و سروزار و نيز مقابر قديم، و برخى اعلام جغرافيايى آن در كتاب‌هاى قديم پرداخته است.
به باور نویسنده، در كتاب قم و برخى مصادر ديگر، پارهاى از اماكن قديمى قم نام برده شده كه به خاطر دگرگونى شكل شهر در طى قرون، تعيين محل وقوع آنها بدون مراجعه به اسنادى كه درباره تاريخ اين شهر نگاشته شده، امكان پذير نيست. از اين رو نویسنده با هدف معرفى موقعيت دقيق وقوع شهر قديم قم، بر اساس مآخذ تاريخى معتبر، در پيش‌گفتار اين مجلد به معرفى محل وقوع شهر قديم قم، رودخانه قم، تپه‌هاى قل درويش، نهر سعد، مدرسه سورانيك، ميدان مير، درب اصفهان، دروازه قلعه، دروازه كنكان، زاويه منصور بيك، سروز و سروزار و نيز مقابر قديم، و برخى اعلام جغرافيايى آن در كتاب‌هاى قديم پرداخته است.
خط ۷۰: خط ۷۱:


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
كتاب؛ مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مؤلف و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
كتاب؛ مشتمل بر پاورقى‌هایى به قلم مؤلف و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:


فهرست اعلام انسانى، اعلام جغرافيايى، كتاب‌ها و مآخذ.
فهرست اعلام انسانى، اعلام جغرافيايى، كتاب‌ها و مآخذ.
خط ۸۲: خط ۸۳:
#مقدمه مؤلف.
#مقدمه مؤلف.
#متن كتاب.
#متن كتاب.
#[[:noormags:216072|داداش نژاد، منصور، نگاهى به كتاب «ميراث مكتوب شيعه»، نامه تاريخ پژوهان، زمستان1384، ش4،(20 صفحه - از 3 تا 22)
#[[:noormags:216072|داداش نژاد، منصور، نگاهى به كتاب «ميراث مكتوب شيعه»، نامه تاريخ پژوهان، زمستان1384، ش4،(20 صفحه - از 3 تا 22)]].
]].
#مدرسى طباطبايى، حسین، مكتب در فرآيند تكامل، ترجمه‌هاشم ايزدپناه، پشت جلد.
#مدرسى طباطبايى، حسین، مكتب در فرآيند تكامل، ترجمه‌هاشم ايزدپناه، پشت جلد.


خط ۸۹: خط ۸۹:
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}


[[تاریخ قم یا حریم مطهر بانوی عالیقدر اهل‌بیت عصمت و طهارت حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها]]


[[تاریخ قم یا حریم مطهر بانوی عالیقدر اهل‌بیت عصمت و طهارت حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها]]
[[کوثر کویر]]


[[تاریخ مذهبی قم، بخش اول از تاریخ جامع قم]]
[[تاریخ مذهبی قم، بخش اول از تاریخ جامع قم]]
خط ۹۷: خط ۹۸:


[[حاکمان قم]]
[[حاکمان قم]]
[[تربت پاکان قم]]




[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:25 خرداد الی 24 تیر]]
[[رده:تاریخ]]
[[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]]
[[رده:تاریخ آسیا]]
[[رده:تاریخ ایران]]