۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
صرف و نحو و اصول تجزیه و ترکیب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'میشود' به 'میشود'
جز (جایگزینی متن - '| تعداد جلد =1 | کد پدیدآور =' به '| تعداد جلد =1 | کتابخانۀ دیجیتال نور = | کد پدیدآور =') |
جز (جایگزینی متن - 'میشود' به 'میشود') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''صرف و نحو و اصول تجزیه و ترکیب'''، تألیف [[خوانساری، محمد|محمد خوانساری]]، از جمله آثاری است که با موضوع ادبیات عرب، به زبان عربی نگارش شده است. | '''صرف و نحو و اصول تجزیه و ترکیب'''، تألیف [[خوانساری، محمد|محمد خوانساری]]، از جمله آثاری است که با موضوع ادبیات عرب، به زبان عربی نگارش شده است. | ||
در ابتدای کتاب میخوانیم: «از چاپ اول این کتاب بیش از چهل سال میگذرد و با وجود این زمان بالنّسبه طولانی همچنان مورد استقبال و عنایت مدرسان زبان عربی و دانش‌آموزان و دانشجویان قرار دارد و پیوسته تجدید چاپ | در ابتدای کتاب میخوانیم: «از چاپ اول این کتاب بیش از چهل سال میگذرد و با وجود این زمان بالنّسبه طولانی همچنان مورد استقبال و عنایت مدرسان زبان عربی و دانش‌آموزان و دانشجویان قرار دارد و پیوسته تجدید چاپ میشود»<ref>ر.ک: مقدمه چاپ پانزدهم، ص9</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
همان گونه که ذکر شد مطالب کتاب در دو بخش صرف و نحو ارائه شده است که به‌طور خلاصه مشتمل بر این مطالب است: | همان گونه که ذکر شد مطالب کتاب در دو بخش صرف و نحو ارائه شده است که به‌طور خلاصه مشتمل بر این مطالب است: | ||
الف)- نویسنده در ابتدای کتاب، تصریف را عبارت از تغییر صورت کلمات به عربی میداند؛ بنابراین موضوع علم صرف را اینگونه معرفی می‌کند: موضوع علم صرف، کلمه و تغییراتی است که عارض آن | الف)- نویسنده در ابتدای کتاب، تصریف را عبارت از تغییر صورت کلمات به عربی میداند؛ بنابراین موضوع علم صرف را اینگونه معرفی می‌کند: موضوع علم صرف، کلمه و تغییراتی است که عارض آن میشود. | ||
سپس همانند سایر کتب آموزش ادبیات عرب به معرفی حروف هجا میپردازد. وی علاوه بر ذکر این حروف، تلفظ صحیح آنها را نیز بیان می‌کند. بیان تفاوت همزه و الف، همزه وصل و قطع، حروف شمسی و قمری در ادامه آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص23-29</ref>. | سپس همانند سایر کتب آموزش ادبیات عرب به معرفی حروف هجا میپردازد. وی علاوه بر ذکر این حروف، تلفظ صحیح آنها را نیز بیان می‌کند. بیان تفاوت همزه و الف، همزه وصل و قطع، حروف شمسی و قمری در ادامه آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص23-29</ref>. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
مشهورترین تقسیمات حروف، تقسیم حروف به عامل و غیر عامل است. حروف عامل، حروفی هستند که موجب تغییر اعراب کلمه دیگر میشوند. مشهورترین حروف عامل عبارتند از: حروف جارّه، حروف مشبّهة بالفعل، حروف ناصبه و حروف جازمه. حروف غیر عامل نیز حروفی هستند که تأثیری در اعراب کلمات بعد ندارند. تعداد حروف غیر عامل بسیار است که حروف استفهام، تعریف، تنبیه، تفصیل، نفی و عطف از آن جمله هستند<ref>ر.ک: همان، ص170-172</ref>. | مشهورترین تقسیمات حروف، تقسیم حروف به عامل و غیر عامل است. حروف عامل، حروفی هستند که موجب تغییر اعراب کلمه دیگر میشوند. مشهورترین حروف عامل عبارتند از: حروف جارّه، حروف مشبّهة بالفعل، حروف ناصبه و حروف جازمه. حروف غیر عامل نیز حروفی هستند که تأثیری در اعراب کلمات بعد ندارند. تعداد حروف غیر عامل بسیار است که حروف استفهام، تعریف، تنبیه، تفصیل، نفی و عطف از آن جمله هستند<ref>ر.ک: همان، ص170-172</ref>. | ||
ب)- علم نحو از تغییراتی که در جمله‌های مختلف عارض کلمات | ب)- علم نحو از تغییراتی که در جمله‌های مختلف عارض کلمات میشود و از روابط کلمات جمله با هم سخن می‌گوید. در علم نحو عمده توجه به کلمات معرب است، ولذا اولین مطلبی که به آن پرداخته شده تبیین کلمات معرب و مبنی است<ref>ر.ک: همان، ص179</ref>. | ||
نویسنده سپس در دو بخش کلی، اعراب فعل و اسم را بیان کرده است. در هریک از این دو بخش، مواضع رفع، نصب و جرّ بیان شده است<ref>ر.ک: همان، ص180-244</ref>. | نویسنده سپس در دو بخش کلی، اعراب فعل و اسم را بیان کرده است. در هریک از این دو بخش، مواضع رفع، نصب و جرّ بیان شده است<ref>ر.ک: همان، ص180-244</ref>. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
بعضی از کلمات در اعراب، تابع کلمات ماقبل خود هستند و به همین جهت آنها را «توابع» می‌نامند. توابع عبارتند از: نعت، تأکید، بدل، عطف بیان و عطف به حروف که به‌ترتیب با ذکر مثال تبیین شدهاند<ref>ر.ک: همان، ص249</ref>. | بعضی از کلمات در اعراب، تابع کلمات ماقبل خود هستند و به همین جهت آنها را «توابع» می‌نامند. توابع عبارتند از: نعت، تأکید، بدل، عطف بیان و عطف به حروف که به‌ترتیب با ذکر مثال تبیین شدهاند<ref>ر.ک: همان، ص249</ref>. | ||
اصل این است که رفع و نصب و جر اسما و رفع و نصب و جزم افعال، با ضمه و فتحه و کسره و سکون باشد، اما در بسیاری از موارد این حرکات به‌صورت دیگر درمیآید و از این لحاظ اعراب به چند قسم منقسم | اصل این است که رفع و نصب و جر اسما و رفع و نصب و جزم افعال، با ضمه و فتحه و کسره و سکون باشد، اما در بسیاری از موارد این حرکات به‌صورت دیگر درمیآید و از این لحاظ اعراب به چند قسم منقسم میشود که عبارت است از: اعراب به حرکات؛ اعراب به حروف؛ اعراب به حذف؛ اعراب محلی و اعراب تقدیری. نویسنده در پاورقی تذکر میدهد که راجع به این موضوع در خلال مباحث گذشته اشاراتی شده است، اما از لحاظ آموزش و سهولت تعلیم و تعلم مناسبتر آن است که در آخر همه مباحث عنوان شود<ref>ر.ک: همان، ص259</ref>. | ||
در انتهای این بخش از کتاب، تعدادی از آیات قرآن کریم تجزیه و ترکیب شده است<ref>ر.ک: همان، ص272</ref>. | در انتهای این بخش از کتاب، تعدادی از آیات قرآن کریم تجزیه و ترکیب شده است<ref>ر.ک: همان، ص272</ref>. | ||