الأرج المسكي في التاريخ المكي و تراجم الملوك و الخلفاء: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(لینک درون متنی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:
باب دوم، درباره شهر مكه است. قسمتى از ابن بخش، نقل از آثارى مانند اخبار مكه ارزقى، فاكهى و كتاب‌هاى فاسى است و بخشى نيز آگاهى‌هاى شفاهى خود اوست. فصل سوم این باب، اختصاص به اماكن متبرکه مكه دارد و به ذكر آثارى كه در آن روزگار وجود داشته، پرداخته است، از جمله مولد فاطمه زهرا(س)، خانه خديجه كه كيفيت آن را با تفصيل آورده، دار الخيزران و مولد جعفر بن ابى‌طالب و محل عبادت ابراهيم بن ادهم.
باب دوم، درباره شهر مكه است. قسمتى از ابن بخش، نقل از آثارى مانند اخبار مكه ارزقى، فاكهى و كتاب‌هاى فاسى است و بخشى نيز آگاهى‌هاى شفاهى خود اوست. فصل سوم این باب، اختصاص به اماكن متبرکه مكه دارد و به ذكر آثارى كه در آن روزگار وجود داشته، پرداخته است، از جمله مولد فاطمه زهرا(س)، خانه خديجه كه كيفيت آن را با تفصيل آورده، دار الخيزران و مولد جعفر بن ابى‌طالب و محل عبادت ابراهيم بن ادهم.


وى، از مساجد فراوان مكه نيز ياد كرده كه برخى از اطلاعات آن جالب و گزارش وضع آن روز است. در آن روزگار شمار فراوانى رباط بوده كه سى و نه عدد آنها را برشمرده است. همين‌طور هفده زاويه را در مكه نام برده است. مدارس، چشمه‌ها، چاه‌ها، وضوخانه‌ها، حمام‌ها، باغ‌ها و بسيارى از جاهاى ديگر شمارش شده‌اند. جشن‌ها و مراسم محلى و اجتماعات موسمى مكيان را نيز ياد كرده كه یکى از آنها جشن شب عاشورا است. جنگ‌ها و فتنه‌هایى كه در مكه رخ داده، در فصل هشتم این باب (ص 135 - 109) فهرست شده است.
وى، از مساجد فراوان مكه نيز ياد كرده كه برخى از اطلاعات آن جالب و گزارش وضع آن روز است. در آن روزگار شمار فراوانى رباط بوده كه سى و نه عدد آنها را برشمرده است. همين‌طور هفده زاويه را در مكه نام برده است. مدارس، چشمه‌ها، چاه‌ها، وضوخانه‌ها، حمام‌ها، باغ‌ها و بسيارى از جاهاى ديگر شمارش شده‌اند. جشن‌ها و مراسم محلى و اجتماعات موسمى مكيان را نيز ياد كرده كه یکى از آنها جشن شب عاشورا است. جنگ‌ها و فتنه‌هایى كه در مكه رخ داده، در فصل هشتم این باب<ref>متن کتاب، ص135 - 109</ref> فهرست شده است.


باب سوم، اختصاص به كعبه و فضايل آن دارد. مؤلف، خود، معاصر بازسازى مهم كعبه در سال 1039 بوده كه گزارش آن را به تفصيل به دست داده است(ص 148 - 143). اين، یکى از مشهورترين بازسازى‌هاست كه جزئيات آن بر جاى مانده است.
باب سوم، اختصاص به كعبه و فضايل آن دارد. مؤلف، خود، معاصر بازسازى مهم كعبه در سال 1039 بوده كه گزارش آن را به تفصيل به دست داده است.<ref>همان، ص148 - 143</ref> اين، یکى از مشهورترين بازسازى‌هاست كه جزئيات آن بر جاى مانده است.


باب چهارم، درباره مسجد الحرام است. در این بخش، افزون بر آنچه درباره ويژگى‌هاى مسجد آورده، از ارباب الوضائف‌الدينية، قاضيان و مفتيان مكه، خاندان اشراف آل قتاده، اوقات حرم در بلاد مختلف و شيوه تقسيم پاره‌اى از اموال سخن مى‌گويد. بسيارى از این نكات، دست اول است. شيوه حكومت اشراف و نوع اداره امور مكه به‌طور منظم در فصل ششم این باب گزارش شده است.
باب چهارم، درباره مسجد الحرام است. در این بخش، افزون بر آنچه درباره ويژگى‌هاى مسجد آورده، از ارباب الوضائف‌الدينية، قاضيان و مفتيان مكه، خاندان اشراف آل قتاده، اوقات حرم در بلاد مختلف و شيوه تقسيم پاره‌اى از اموال سخن مى‌گويد. بسيارى از این نكات، دست اول است. شيوه حكومت اشراف و نوع اداره امور مكه به‌طور منظم در فصل ششم این باب گزارش شده است.
خط ۵۵: خط ۵۵:
فهرست‌هاى زير در پایان كتاب ذكر شده است:
فهرست‌هاى زير در پایان كتاب ذكر شده است:


1. فهرست آيات؛
#فهرست آيات؛
#فهرست احاديث نبوى؛
#فهرست اشعار؛
#فهرست اعلام؛
#فهرست بلدان و اماكن و مواضع؛
#فهرست امم و اجناس و قبايل و فرق و مذاهب و غير ذلك؛
#فهرست وقايع و احداث و ايام عرب و اعياد و مناسبات و غير ذلك؛
#فهرست حيوانات و نباتات و معادن و آلات و غير ذلك؛
#فهرست وظايف و رتب و القاب؛
#فهرست كتبى كه در متن كتاب آمده؛
#فهرست مراجع و مصادر كمكى؛
#فهرست محتوا.


2. فهرست احاديث نبوى؛
اين كتاب، توسط محمد بن صالح الطاسلان، به‌عنوان رساله دكترا تصحيح شده و با حروف‌چينى دستى در دانشگاه ادينبورگ، به سال 1979، تكثير شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7942/1/343 التاريخ و المورخون بمكه، ص343]</ref>، ولى از چاپ آن تحقيق آگاهى نداريم. چاپ حاضر بنا به گفته محقق در مقدمه، بر اساس دو نسخه چاپ شده است.
 
3. فهرست اشعار؛
 
4. فهرست اعلام؛
 
5. فهرست بلدان و اماكن و مواضع؛
 
6. فهرست امم و اجناس و قبايل و فرق و مذاهب و غير ذلك؛
 
7. فهرست وقايع و احداث و ايام عرب و اعياد و مناسبات و غير ذلك؛
 
8. فهرست حيوانات و نباتات و معادن و آلات و غير ذلك؛
 
9. فهرست وظايف و رتب و القاب؛
 
10. فهرست كتبى كه در متن كتاب آمده؛
 
11. فهرست مراجع و مصادر كمكى؛
 
12. فهرست محتوا.
 
اين كتاب، توسط محمد بن صالح الطاسلان، به‌عنوان رساله دكترا تصحيح شده و با حروف‌چينى دستى در دانشگاه ادينبورگ، به سال 1979، تكثير شده است(التاريخ و المورخون بمكه، ص343)، ولى از چاپ آن تحقيق آگاهى نداريم. چاپ حاضر بنا به گفته محقق در مقدمه، بر اساس دو نسخه چاپ شده است.


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
خط ۸۵: خط ۷۴:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش