۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اسناد تاریخی خاندان غفاری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
انگيزه تأليف، حفظ اسناد و آثار تاريخى به جاى مانده از گذشتگان بوده است. | انگيزه تأليف، حفظ اسناد و آثار تاريخى به جاى مانده از گذشتگان بوده است. | ||
آن چه باعث | آن چه باعث اهمیت کتاب مى‌شود، این است كه این اسناد، داراى اهمیت تاريخى بوده و مى‌تواند برای پژوهش‌گران عصر قاجار سودمند باشد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در این مجموعه، چهار صد و بيست و نه سند درج شده كه اكثر آن‌ها درباره اشخاص و رويدادهاى دوران محمدشاه و ناصرالدين شاه قاجار بوده و بسيارى از اسناد نيز دستخط سلاطين ياد شده است. | در این مجموعه، چهار صد و بيست و نه سند درج شده كه اكثر آن‌ها درباره اشخاص و رويدادهاى دوران محمدشاه و ناصرالدين شاه قاجار بوده و بسيارى از اسناد نيز دستخط سلاطين ياد شده است. | ||
اگر چه این اسناد در خاندان غفارى نگهدارى مى‌شوند؛ اما این بدان معنى نيست كه اسناد درباره اعضاى خاندان مذكور يا اسناد خانوادگى باشد، بلكه چون فرخ خان | اگر چه این اسناد در خاندان غفارى نگهدارى مى‌شوند؛ اما این بدان معنى نيست كه اسناد درباره اعضاى خاندان مذكور يا اسناد خانوادگى باشد، بلكه چون فرخ خان امین‌الدوله در مصدر بسيارى از امور به ويژه در ارتباط با معاهده پاريس و حكومت ايالات مختلف بوده، بسيارى از این اسناد، گوشه‌هایى از تاريخ دوره قاجار را دربردارند. | ||
افراد ديگر این خاندان كه اسناد آن‌ها در این مجموعه فراهم آمده، عبارتند از: | افراد ديگر این خاندان كه اسناد آن‌ها در این مجموعه فراهم آمده، عبارتند از: میرزاهاشم خان امین خلوت (امین‌الدوله بعدى) میرزاابراهيم خان معاون‌الدوله میرزامحمدخان اقبال‌الدوله میرزامهدى خان وزير همايون و غلامحسين خان امین خلوت. | ||
اسنادى كه در کتاب چاپ شده، بسيار خواندنى و جالب بوده و از تنوع مطلب برخوردار است و اوضاع سياسى، اجتماعى و اقتصادى آن دوره را نشان مى‌دهد. | اسنادى كه در کتاب چاپ شده، بسيار خواندنى و جالب بوده و از تنوع مطلب برخوردار است و اوضاع سياسى، اجتماعى و اقتصادى آن دوره را نشان مى‌دهد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
عكس‌هایى از اعضاى خاندان غفارى در ابتدا و انتهاى کتاب به چاپ رسيده است. | عكس‌هایى از اعضاى خاندان غفارى در ابتدا و انتهاى کتاب به چاپ رسيده است. | ||
در بخش پایانى نيز تصاوير دست‌خطها، | در بخش پایانى نيز تصاوير دست‌خطها، ضمیمه شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
جلد اول، ابتدا به معرفى خاندان غفارى كاشانى پرداخته است. این خاندان؛ از جمله خاندان‌هایى بودند كه چندين نفر از آن‌ها جزء رجال معتبر، مؤثر و صاحب نام در دوران قاجار به شمار مى‌رفتند. حتى چند تن از آنان، در دربار ناصرالدين شاه، نخست متصدى امور خلوت، انشاء، رياست و تفنگ‌دارى بوده و بعدها به مقامات مهم مملكتى رسيدند. | جلد اول، ابتدا به معرفى خاندان غفارى كاشانى پرداخته است. این خاندان؛ از جمله خاندان‌هایى بودند كه چندين نفر از آن‌ها جزء رجال معتبر، مؤثر و صاحب نام در دوران قاجار به شمار مى‌رفتند. حتى چند تن از آنان، در دربار ناصرالدين شاه، نخست متصدى امور خلوت، انشاء، رياست و تفنگ‌دارى بوده و بعدها به مقامات مهم مملكتى رسيدند. | ||
برجسته‌ترين فرد این خاندان، فرخ خان | برجسته‌ترين فرد این خاندان، فرخ خان امین‌الدوله (1230- 1288ق) بود كه به دربار فتحعلى شاه قاجار راه يافته و سوابقى چون حكمرانى طبرستان، گيلان و كاشان، سفارت اروپا برای رفع اختلاف انگليس و ایران بر سر هرات، امضاى معاهده پاريس از طرف ناصرالدين شاه، حكومت كاشان، اصفهان و فارس و رياست گمرك‌خانه‌ها و وزارت دربار در كارنامه اوست. | ||
اين جلد، در هشت بخش زير ارائه گرديده است: | اين جلد، در هشت بخش زير ارائه گرديده است: | ||
#اسناد دوره سلطنت محمدشاه شامل: | #اسناد دوره سلطنت محمدشاه شامل: | ||
#:- نامه‌هایى از محمّد | #:- نامه‌هایى از محمّد میرزا به منوچهر خان معتمدالدوله، حاجى میرزا آقاسى به فرخ خان و میرزا آقا از اصفهان. | ||
#:- فرمان‌هاى محمد شاه به | #:- فرمان‌هاى محمد شاه به میرزا آقا، منوچهر خان معتمدالدوله و دستور حاجى میرزا آقاسى صدراعظم محمّد شاه درباره یکى از قنات كاشان و تعمیر بندعبّاسى. | ||
#:- عريضه‌هایى از: فرخ خان به حاج | #:- عريضه‌هایى از: فرخ خان به حاج میرزا آقاسى، شاهرخ میرزا از سرداران افغان، شاه‌پسند بلوچ و محمد صالح كردبچه به محمد شاه قاجار. | ||
#اسناد و مدارک دوره سلطنت ناصرالدين شاه كه شامل تعداى قبض رسيد، وجه به دستخط ناصرالدين شاه، فرمان‌هاى او به فرخ خان | #اسناد و مدارک دوره سلطنت ناصرالدين شاه كه شامل تعداى قبض رسيد، وجه به دستخط ناصرالدين شاه، فرمان‌هاى او به فرخ خان امین الملك پيرامون امور مملكتى؛ از جمله: تأكيد در منعقد كردن قرارداد با انگلستان و جلوگيرى از جنگ با آن‌ها، موافقت با تخليه هرات و... مى‌شود. | ||
#:اين اسناد تاريخ‌دار بوده و بدين جهت از داراى ارزش تاريخى ويژه‌اى مى‌باشند. | #:اين اسناد تاريخ‌دار بوده و بدين جهت از داراى ارزش تاريخى ويژه‌اى مى‌باشند. | ||
#دست‌خطهاى ناصرالدين شاه قاجار به فرخ‌خان | #دست‌خطهاى ناصرالدين شاه قاجار به فرخ‌خان امین‌الدوله پيرامون مسائلى از قبيل دستور پختن پنجاه خروار نان از غلّه‌هاى شاهى و توزيع بين فقراى زنجان، نگرانى شاه از سياست جديد انگلستان با تغيير سفير، درباره میرزا كمال پيشكار كاشان و... | ||
#عريضه‌هاى رجال و اشخاص مختلف به ناصرالدين شاه قاجار از جمله اردشير | #عريضه‌هاى رجال و اشخاص مختلف به ناصرالدين شاه قاجار از جمله اردشير میرزا حاكم آذربايجان راجع به استقبال از فرخ خان امین‌الملك در موقع مراجعت از مأموريت اروپا، اسدالله پسر صنيع‌الملك در مورد افزايش مواجب، مخبرالدوله راجع به منافع تلگراف و.... | ||
#:اين عريضه‌ها در پاره‌اى از موارد پاسخ داده شده و همه آن‌ها بدون تاريخ مى‌باشند. | #:اين عريضه‌ها در پاره‌اى از موارد پاسخ داده شده و همه آن‌ها بدون تاريخ مى‌باشند. | ||
#نامه‌هاى اشخاصى از قبيل آقاخان نورى، رالينسن سفير انگليس، لوى پلى شارژ دافر انگليسى و... به فرخ‌خان | #نامه‌هاى اشخاصى از قبيل آقاخان نورى، رالينسن سفير انگليس، لوى پلى شارژ دافر انگليسى و... به فرخ‌خان امین‌الدوله و نامه‌هاى فرخ‌خان به اشخاص مختلف از جمله برادرش میرزا هاشم‌خان امین خلوت. | ||
#نامه‌هایى از رجال و اشخاص مختلف؛ از جمله | #نامه‌هایى از رجال و اشخاص مختلف؛ از جمله میرزا محمد خان اقبال‌الدوله به محمدحسين خان، میرزا عباخان معاون‌الملك، میرزا محمدخان غفارى و... | ||
#:اين اسناد نيز بدون درج تاريخ مى‌باشند. | #:اين اسناد نيز بدون درج تاريخ مى‌باشند. | ||
#نامه‌هاى | #نامه‌هاى میرزا علينقى حكيم‌الممالك كه بيشتر آن‌ها را خطاب به پدرش نوشته است. | ||
#اسناد دوره بعد از ناصرالدين شاه در مواردى، همچون قرارداد | #اسناد دوره بعد از ناصرالدين شاه در مواردى، همچون قرارداد میان صنيع‌الدوله وزير خزانه و رابينو رئيس كل بانك شاهنشاهى ایران، نمونه گواهينامه تحصيلى دارالفنون در دوره مظفرالدين شاه قاجار، فرمان محمدعلى شاه قاجار به وزير دربار و... | ||
در مجموعه این اسناد، از حوادث و مسائلى، چون مذاكرات فرخ‌خان با وزير مختار انگليس راجع به بحرين، تحریک انگليسى‌ها در مسقط، تغيير سفير و سياست جديد انگيس، استخدام افسران انگليسى، پذيرايى از حاكم ایرانى هرات، سرحدات عثمانى، مسائل هرات و جدايى از ایران، فعاليت انگيسى‌ها در سيستان، اعزام قشون به ايالات مختلف و سرحدات، فعاليت بابى‌ها، اوضاع ايالات و شهرهاى مختلف، جنگ با تركمن‌ها در سرحدات شمال شرقى، مدارس مظفريه و بسيارى مكاتبات ديگر در باب وجوهات، داد و ستدها، توصيه‌ها، امور جارى دولتى، شخصى و خانوادگى سخن گفته شده كه در نوع خود، تصويرى از فرهنگ زندگى روزمره درباريان و ديوانيان به دست مى‌دهند. | در مجموعه این اسناد، از حوادث و مسائلى، چون مذاكرات فرخ‌خان با وزير مختار انگليس راجع به بحرين، تحریک انگليسى‌ها در مسقط، تغيير سفير و سياست جديد انگيس، استخدام افسران انگليسى، پذيرايى از حاكم ایرانى هرات، سرحدات عثمانى، مسائل هرات و جدايى از ایران، فعاليت انگيسى‌ها در سيستان، اعزام قشون به ايالات مختلف و سرحدات، فعاليت بابى‌ها، اوضاع ايالات و شهرهاى مختلف، جنگ با تركمن‌ها در سرحدات شمال شرقى، مدارس مظفريه و بسيارى مكاتبات ديگر در باب وجوهات، داد و ستدها، توصيه‌ها، امور جارى دولتى، شخصى و خانوادگى سخن گفته شده كه در نوع خود، تصويرى از فرهنگ زندگى روزمره درباريان و ديوانيان به دست مى‌دهند. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
سابقه چاپ و انتشار مجموعه اسناد و مدارک تاريخى خاندان غفارى، مربوط است به سال 1344ش كه دانشگاه تهران، نخست کتاب مخزن‌الوقايع در شرح مأموريت سياسى فرخ‌خان | سابقه چاپ و انتشار مجموعه اسناد و مدارک تاريخى خاندان غفارى، مربوط است به سال 1344ش كه دانشگاه تهران، نخست کتاب مخزن‌الوقايع در شرح مأموريت سياسى فرخ‌خان امین‌الملك به دربارهاى اروپا در قرن نوزدهم را منتشر كرد و متعاقب آن، پنج جلد از مجموعه اسناد و مدارک فرخ‌خان امین‌الدوله را بين سال‌هاى 1346ش تا 1357ش به چاپ رساند كه پس از انتشار جلد پنجم، جز جلد دوم كه حاوى اطلاعاتى درباره وضع حكومت‌ها و طرز اداره كشورهاى اروپايى در قرن نوزدهم مى‌باشد، کتاب مستقلى به چاپ نرسيده است. | ||
در پایان جلد اول، فهرست‌هاى نام اشخاص و القاب دوره قاجارى، مكان‌ها، ملل، طوايف، ايلات، خاندان‌ها، مذاهب، فرق، حوادث و رخدادها و مطالب جلد اول، به ترتيب حروف الفبا آمده و فهرست نام اشخاص، اصطلاحات، مناصب و مدنيّات، دست‌خطها و عريضه‌ها و مطالب جلد دوم، براساس شماره سند تنظيم شده و در پایان جلد دوم آمده است. | در پایان جلد اول، فهرست‌هاى نام اشخاص و القاب دوره قاجارى، مكان‌ها، ملل، طوايف، ايلات، خاندان‌ها، مذاهب، فرق، حوادث و رخدادها و مطالب جلد اول، به ترتيب حروف الفبا آمده و فهرست نام اشخاص، اصطلاحات، مناصب و مدنيّات، دست‌خطها و عريضه‌ها و مطالب جلد دوم، براساس شماره سند تنظيم شده و در پایان جلد دوم آمده است. | ||